تاسيس و قدرت گيري حكومت شيعي– ايراني آل بويه را مي توان ، به طور مستقيم از نتايج نهضت علويان دانست . دوره ي حكومت آل بويه (321-448ق) يكي از دوره هاي متمايز و برجسته در تاريخ ايران مي باشد.
يكي از ويژگي هاي برجسته آل بويه توجه به شيعيان و احياي شعائر شيعه بود.به طوري كه شيعيان برخلاف دوره هاي قبل اجازه تظاهر علني به عقايدشان بدون نياز به تقيه رايافتند.هرچند دراين دوران تشيع امامي، مذهب رسمي حكومتي نگرديداما شيعيان اجازه يافتند، به انجام مراسم مذهبي وابرازعقايد خويش بپردازنند،ومراسم خود چون عزاداري امام حسين(ع)درروزعاشورا، برگزاري جشن غديرخم وشهادت دادن به ولايت امام علي(ع)در اذان و زيارت قبورائمه(ع)وبازسازي وتوسعه حرم ايشان را به طورآشكارانجام دهند.ودر سايه اين امنيت شهرهاي شيعه نشين درعراق وايران و حرم ائمه(ع) رونق و توسعه چشمگيري يافت.
حاكمان آل بويه ارادت و محبت شديدخود به ائمه را ازطريق ايجاد، بازسازي و توسعه وتعمير گنبد وبارگاه آنان نشان مي دادندوموقوفات ونذرهايي را به آرامگاههاي،ائمه(ع)اختصاص مي دادند،وهمچنين مدفن خود را در كنار آرامگاههاي ائمه(ع) اطهارقراردادند .
باتوجه به ماهيت موضوع، روش تحقيق دراين پژوهش توصيفي– تحليلي خواهدبود. يعني ابتدا موضوع مورد بحث را توصيف وتشريح وسرانجام چرايي وچگونگي ايجاد بارگاههارا بررسي كرده ام.
سپس مطالب واطلاعات به روش كتابخانه اي واسنادي جمع آوري شد. و پس ازبررسي ومقايسه اطلاعات جمع آوري شده، وحذف مواردغيرضروري، براساس فصل ها به نگارش درآمد.
درباره ي مدفن وبناي بارگاههاي امامزادگان در ايران وعراق گزارش هايي در دست است، كه حكايت از اين دارد كه از همان سال هاي اوليه شهادت ائمه ، بناهايي ساده برمزار آنها ساخته شد، وبه مرور زمان بناهايي رفيع و عمارت باشكوه برمرقد آنها بنا شده است . قدرت گيري آل بويه رابايد نقطه عطفي در توجه به توسعه وتعمير مشاهد متبركه ائمه درايران وعراق دانست. بررسي چگونگي وچرائي بازسازي وايجاد وتعمير مشاهد متبركه درايران وعراق حاكي ازآن است؛كه حاكمان آل بويه به دليل اعتقاد به تشيع و وجود و نفوذ شيعيان در عراق براي كسب مشروعيت در نظر شيعيان كه در سپاه آنان و جامعه عراق وايران نفوذ زيادداشتند، به توسعه اماكن شيعه توجه خاصي داشتندكه اين توجه سبب رونق و گسترش آرامگاهها در اين دوره شد.
كليد واژه: آل بويه، علويان طبرستان، امامزادگان، شاهچراغ، كربلا، نجف، سامراء، كاظمين