احد ميبد

دانشكده ادبيات و علوم انساني، گروه حقوق

پايان­ نامه براي دريافت درجه كارشناسي ارشد (M.A.)

گرايش: حقوق خصوصي

عنوان:

آسيب شناسي فقهي قوانين حضانت

استاد راهنما

دكتر عبدالله صديقيان

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :

فصل اول: كليات

۱-۱- مقدمه

دين مبين اسلام با درك اهميت خانواده به عنوان سنگ بناي جامعه توجه شايسته و ويژه اي را به حفظ و بهروزي آن، مبذول داشته و با دقت در جزئي­ترين شئون آن در قانون گذاري هاي خود، مقرراتي را به منظور پايداري و سعادت آن در نظر گرفته است. خانواده كانون گرمي است براي پرورش اطفالي كه قرار است در آينده اعضاء مفيد و سالم اجتماع را تشكيل بدهند، به همين دليل دين اسلام بيشترين تلاش را به خرج داده است تا از فروپاشي اين نهاد مقدس جلو گيري نمايد، تا آنجا كه طلاق و جدايي همسران را مبغوض­ترين حلال بر شمرده است. اگر اين كانون مقدس متزلزل گردد، آسيب هاي آن تنها دامن زوجين را نمي­گيرد، بلكه اصلي ترين قرباني آن اطفالي است كه آشيانه ي گرم خود را از دست داده در معرض انواع آفت­هاي اجتماعي قرار مي­گيرند. طبيعي است كه هيچ نهاد يا سازماني نمي­تواند نقش اين نهاد مقدس را براي اين اطفال ايفاء نمايد، اماّ اگر اين نهاد به هر دليلي فروپاشيد، لازم است تدابيري در نظر گرفته شود كه تا حد امكان از آسيب هاي احتمالي آن نسبت به اطفال و جامعه كاسته شود.

۲-۱- بيان مسأله

حضانت كودكان يكي از مسايل مهم در جامعه بشري محسوب مي­گردد. حضانت و پرورش كودكان در ادوار تاريخ به شكلي از اشكال در اديان و مذاهب مختلف وجود داشته است. هم اكنون در تمام كشورهاي پيشرفته و عقب مانده كه داراي سيستم هاي مختلف حقوقي و سياسي مي باشند حضانت و پرورش كودكاني را كه در اثر انحلال ازدواج و يا وقوع طلاق، خلع، تفريق و يا متاركه قضايي بدون سر پرست مي­مانند، در قوانين خود پيش بيني نموده اند.

عمده ترين حكمت و مشروعيت حضانت كودكان، شايد در اين نكته نهفته باشد كه آنان در آينده در معرض آسيب بيشتر قرار نگيرند و از آن­ها حفاظت و مراقبت كامل صورت گيرد و اين كودكان در آينده به توانند اشخاص مفيد در جامعه به بار آيند.

«حضانت» واژه عربي از ماده حَضَنَ و در لغت به معناي حفظ و نگهداري كردن و در آغوش گرفتن وپرورش دادن است، ولي حقوق­دانان براي«حضانت»تعاريف گوناگوني آورده اند كه به پاره­اي از آن­ها اشاره مي­شود: حضارت عبارت است از اقتداري كه قانون به منظور نگهداري و ترييت اطفال به پدر و مادر آنان اعطا كرده است. (ناصر كاتوزيان، حقوق مدني، ۱۳۸۳/۲/۱۳۹) آقاي لنگرودي نيز مي­نويسد: «حضانت عبارت است از نگهداري مادي و معنوي طفل توسط كساني كه قانون مقرر داشته است. (لنگرودي، ۱۳۶۸/۱، ش۱۷۲۰). آقاي لنگرودي مي نويسد: «حضانت عبارت است از نگهداري مادي و معنوي طفل توسط كساني­كه قانون مقرر داشته است» و حضانت مختص ابوين و اقرباي طفل است و بين اقربا رعايت طبقات ارث نمي شود و عبارت است از حفظ مادي (جسم) و تربيت اخلاقي و معنوي طفل مناسب شؤون. (لنگرودي، ترمينولژي حقوق، /۱، ش ۱۷۲۰).

دكتر شايگان نيز حضانت را چنين تعريف كرده است كه حضانت يا نگاهداري اطفال، حق و تكليفي است كه پدر يا مادر نسبت به طفل خود دارند (شايگان، حقوق مدني، ج ۲، ص۱۶۹). البته اين نيز تعريف حضانت نيست؛ بلكه بيان و ماهيت و طبيعت حقوق آن مي باشد. مضافاً كه دامنه حقوق و تكاليف والدين نيز در آن مشخص نگرديده است. و نيز نوشته اند: حضانت اقتداري است كه قانون به منظور نگهداري و تربيت اطفال به پدر و مادر اعطا كرده است. (كاتوزيان، حقوق مدني، /۲ /۱۳۹) اين همان مفهوم برگرفته از فقه اسلامي است كه متناسب با معناي لغوي نيز مي باشد. قانون مدني ايران و قانون حمايت خانواده، حضانت را تعريف ننموده است و از مواد مربوط و ماده ۱۲ آيين نامه اجراي قانون حمايت خانواده تعريفي به شرح زير به دست مي آيد: «حضانت عبارت است نگهداري و تربيت طفل به طوري كه صحت جسماني و تربيت وي با توجه به نيازمندي هاي حال و آينده او و وضع و موقعيت والدين طفل تأمين گردد».

مواد ۱۱۶۸ الي ۱۱۷۹ قانون مدني ايران كه شمول دايره حضانت را ذكر مي­نمايد، فقط از دو چيز سخن گفته اند: «نگاهداري» و «تربيت» پس حضانت يعني، سرپرستي براي نگاهداري و تربيت. اگر طفل مريض مي­شود، پرداخت بهاي دارو، نفقه است؛ ولي خوراندن دارو به طفل، حضانت است. پرداخت بهاي خريد لباس جهت طفل، نفقه است ولي پوشاندن بر تن او، حضانت و از اين قبيل.

موضوع حضانت يكي از مباحث پيچيده حقوق خانواده ميباشد كه علي رغم اهميت ان به نظر ميرسد در زمينه تدوين قوانين در اين موضوع كم كاري گرديده كه باعث پيامدهاي نامطلوب چه براي طرفين درگير با اين مسائل و چه دادگاههاي رسيدگي كننده به اين پرونده ها شده است كه به بيان برخي از اين مسائل در ذيل ميپردازيم:

۱.قانون بيان ميدارد حضانت حق وتكليف والدين است ولي صراحتا مشخص نيست حق است يا تكليف يا براي كدام حق وبراي كدام تكليف است چون اين تفكيك حق از تكليف داراي اثاري چون قابل اسقاط بودن حق-الزام والدين در صورت امتناع در صورتي كه تكليف باشد وقابليت مطالبه اجرت در صورت حق بودن وانجام اختياري از سوي و.ميباشد.

۲.موانع حضانت(ازدواج مادر و.)باعث سقوط حضانت خواهد شد يا مانع اجراي ان تا زمان رفع مانع خواهد بود به عبارت ديگر ايا با از بين رفتن مانع حق حضانت اعاده خواهد شد.

۳.ايا مباشرت در حضانت شرط است يا استنابت نيز جايز ميباشد.در صورتي كه استنابت جايز باشد ايا اين جواز مطلق است يا مشروط به اينكه دارنده حق حضانت قدرت بر اين امر نداشته باشد.

۴.در خصوص قلمرو زماني به درستي و دقيق معلوم نيست كه حضانت تا چه زماني ادامه دارد و اولويت پدر و مادر در نگهداري بر چه اساسي مي باشد و ايا بعد از ان والدين تكليفي بر عهده ندارند.ايا بلوغ طفل پايان حضانت مي باشد يا علاوه بر ان رشد هم لازم مي باشد.

بنابراين در اين تحقيق با توجه به آنچه گفته شد در پي آنيم تا به آسيب شناسي قوانين مربوط به حضانت بپردازيم.

۳-۱- اهميت و ضرورت تحقيق

مادران عموماً و مادران جامعه ايراني خصوصاً داراي عواطف و دلبستگي شديد عاطفي به فرزند مي باشند و دلبستگي ها و نگراني هاي خاصي نسبت به فرزند و به خصوص فرزندان خردسال خود دارند. در اين راستا در مواقع كشمكش هاي دروني خانواده و زماني كه در مورد زندگي زناشويي خود با همسر به بن بست مي رسند، وقتي پاي كودكي در ميان باشد، عمدتاً و اكثريت زنان به خاطر فرزندانشان ناملايمات زندگي زناشويي را تحمل مي كنند و دم از جدايي نمي زنند و در واقع به خاطر فرزند مي سوزند و مي سازند؛ به خصوص اگر بدانند در اثر جدايي، فرزند تحويل پدر مي شوداز حق وحقوق خود شامل مهريه يا اجرت المثل يا نفقه معوقه صرف نظر مي نمايد و در واقع حربه بزرگي در دست شوهر بود كه مي توانست زن را مجبور به تسليم در مقابل خواسته خود نمايد. مادر مجبور بود براي گرفتن فرزند از حقوق مسلم خود از جمله مهريه بگذرد يا امتيازي از قبيل وجه يا مالي به شوهر بدهد تا جگرگوشه اش را از او جدا نكنند.

گذشته از موضوع عواطف و احساسات مادري كه زنان خوشبختانه و هم متأسفانه درگير آن مي باشند و با حداقل امكانات پس از طلاق حاضر به حضانت فرزند خود مي باشند؛ از نظر اجتماعي و فرهنگي مصلحت طفل ايجاب مي كند كه در حضانت و در كنار مادر باشد، زيرا پدر نمي تواند بعد از مادر به نحو شايسته فرزند را مورد تربيت و پرورش قرار دهد، چون از نظر روحي و اجتماعي موقعيت اين كار را ندارد. با توجه به توانايي زن در پرورش و تربيت طفل، دست آفرينش براي خلقت انسان، بطن زن را برگزيده است، زيرا او امانت دار مناسبي براي حفظ و نگهداري اين وديعه الهي است و هم پس از تولد تا زمان حيات خويش حامي و پناه فرزند است و از هيچ ايثاري در رشد و كمال او دريغ ندارد.

از طرفي سرعت سرسام آور تغييرات در ساختارهاي خانواده و نياز روز افزون به بررسي و تغيير قوانين در حوزه هاي خانواده ضرورت دارد تا تحقيقاتي در زمينه حضانت صورت گيرد.

از طرفي تحقيق در اين زمينه مي تواند اطلاعات بيشتري درباره حضانت فراهم نمايد. و متأسفانه با بالا رفتن آمار طلاق يكي از مسائل مهمي كه بسياري از زن و شوهر ها پس از طلاق با آن روبرو مي شوند ، مسأله حضانت كودك است . هر يك از طرفين مي خواهند اين يادگار مشترك زندگي شكست خورده را پيش خود نگه دارند تا شايد با مهر و علاقه اين كودك بتوانند دردها و رنجهاي جدايي را زودتر فراموش كنند . براي آنها جدايي همزمان از همسر و فرزند دردناك ترين خاطره زندگي است كه هرگز نمي توانند با آن كنار بيايند و براي همين تلاش مي كنند پس از جدايي از جدايي از فرزند جلوگيري كنند و حضانت را به عهده گيرند. با توجه به اهميت موضوع، در اين پايان نامه به بررسي اين موضوع مي پردازيم .

از طرفي هنگامى كه اساس خانواده به هم مى ريزد و كانون جوشان مهر و محبت به جايگاهى براى گروكشى و انتقام گيرى از يكديگر تبديل مى گردد، يا زمانى كه مرگ گريبان يكى از والدين را مى گيرد، مهمترين چالش پيش روى خانواده سرنوشت كودكان مى باشد؛ كودكان را به چه كسى بايد سپرد؟ شرايط سرپرست چيست؟ شكى نيست كه قانون مدنى ايران به ويژه در بخش احوال شخصيه از فقه اماميه الهام گرفته است و ترديدى وجود ندارد كه علوم اهل بيت عليهم السلام با تلاشهاى پى گير و مجدانه فقهاى شيعه همچون چراغى پر فروغ در ميان نظامهاى حقوقى جهان نور افشانى مى كند. با اين حال، در اثر روند زمان و پيدايش فن آورى و موضوعات جديد كه سست شدن بنيان خانواده ها و سرانجام جدايى بين زن و مرد را به دنبال داشته است، مساله سرپرستى كودكان اهميت ويژه ايى پيدا مى كند.

۴-۱- اهداف تحقيق

۱- بررسي حق بودن يا تكليف بودن حضانت.

۲- بررسي شرط بودن مباشرت در حضانت.

۳- بررسي متغييرهاي موثر در حضانت.

۴- بررسي قلمرو زماني حضانت.

۵-۱- فرضيه هاي تحقيق

۱- به نظر ميرسد حضانت اميخته اي از حق و تكليف براي والدين است.

۲- با توجه قوانين مختلف و فلسفه حضانت به نظر ميرسد مباشرت در حضانت شرط است.

۳- قانون گذار براي تعيين سن حضانت و اولويت نگهداري پدر و مادر متغير هاي را درنظر گرفته است.

۴- به نظر ميرسد موانع حضانت مانع اجراي حق است نه باعث سقوط حضانت.

***ممكن است هنگام انتقال از فايل اصلي به داخل سايت بعضي متون به هم بريزد

يا بعضي نمادها و اشكال درج نشود ولي در فايل دانلودي همه چيز مرتب و كامل و با فرمت ورد موجود است***

متن كامل را مي توانيد دانلود نمائيد

چون فقط تكه هايي از متن پايان نامه در اين صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولي در فايل دانلودي متن كامل پايان نامه

 با فرمت ورد word كه قابل ويرايش و كپي كردن مي باشند

موجود است

تعداد صفحه : ۹۲

قيمت : 14700 تومان