عنوان:
تحول در كاركردهاي شوراي امنيت سازمان ملل
و چالشهاي حقوقي فراروي آن
(مطالعه موردي پرونده هستهاي جمهوري اسلامي ايران)
استاد راهنما:
دكتر عبدالرضا باي
استاد مشاور:
دكتر عليرضا حسني
تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكيده ۱
مقدمه ۲
بيان مسئله ۳
هدف و كاربرد تحقيق ۳
پرسش اصلي تحقيق ۳
فرضيه ها ۴
روش تحقيق ۴
سوابق تحقيق ۴
جنبه نوآوري و جديد بودن تحقيق ۴
فصل اول
كليات و مفاهيم
مبحث اول: سازمان ملل متحد و شكل گيري آن ۶
گفتار اول: مذاكرات مقدماتي ۶
اعلاميه ملل متحد ۷
كنفرانس هاي مسكو و تهران ۷
گفتار دوم: مذاكرات نهايي ۸
كنفرانس دامبارتن، اوكس ويالتا ۸
كنفرانس سانفرانسيسكو ۹
گفتار سوم: اركان، اهداف و اصول سازمان ملل متحد ۱۱
فصل دوم
سازمان هاي بين المللي
گفتار اول: تاريخچه سازمان هاي بين المللي ۱۵
گفتار دوم: مفهوم سازمان هاي بين المللي ۱۷
گفتار سوم: ويژگي ها و خصوصيات كلي سازمان هاي بين المللي ۲۰
گفتار چهارم: عضويت در سازمان هاي بين المللي ۲۳
گفتار پنجم: مصونيت هاي سازمان هاي بين المللي ۲۴
گفتار ششم: مزاياي سازمان هاي بين المللي ۲۷
فصل سوم
شوراي امنيت
گفتار اول: كلياتي در مورد شوراي امنيت ۳۰
مبحث اول: تركيب شوراي امنيت ۳۰
مبحث دوم: نحوه رأي گيري در شوراي امنيت ۳۲
مبحث سوم : آيين كار شوراي امنيت ۳۴
مبحث چهارم: دستور كار شوراي امنيت ۳۶
مبحث پنجم: رياست شوراي امنيت و اداره امور آن ۳۷
گفتار دوم: وظايف و اختيارات شوراي امنيت ۳۸
شوراي امنيت در اجراي وظايف اصلي خود به دو طريق عمل مي كند ۴۲
گفتار سوم: حق وتو ۴۴
مبحث اول: تعريف حق وتو ۴۴
مبحث اول: علل و چگونگي تشكيل و پيدايش حق وتو ۴۶
مبحث دوم: طرفداران حق وتو ۴۸
مبحث سوم: مخالفين حق وتو ۴۹
گفتار چهارم: آيين كار شوراي امنيت ۵۰
گفتار پنجم: ايران و شوراي امنيت ۵۱
مبحث اول: قضيه اشغال ايران توسط نيروي نظامي اتحاد جماهير شوروي ۵۱
مبحث دوم: قضيه ملي كردن صنعت نفت و جزاير سه گانه ۵۲
مبحث سوم: اشغال سفارت آمريكا در تهران ۵۳
مبحث چهارم: جنگ عراق عليه ايران و كاربرد سلاح هاي شيميايي در عراق عليه ايران ۵۴
فصل چهارم
شوراي امنيت و تحول مداخلات بشر دوستانه دوستانه پس از جنگ سرد
گفتار اول: مداخله بشر دوستانه در خقوق بين الملل سنتي ۵۷
مبحث اول: تكوين اصل منع توسل به زور ۵۸
مبحث دوم: تحول نظام بين الملل و نقش نوين شوراي امنيت ۶۰
گفتار دوم: بحران عراق ۶۱
گفتار سوم: بحران بوسني – هرزگوين ۶۵
گفتار چهارم: بحران انساني در سومالي ۶۷
گفتار پنجم: بحران كوزوو ۶۹
گفتار ششم: ترتيبات منطقه اي و منشور ملل متحد ۷۰
گفتار هفتم: ماده ۵۱ منشور ملل متحد و اتحاديه هاي دفاعي ۷۲
فصل پنجم
شوراي امنيت و پرونده هسته اي ايران
گفتار اول: مسئله هسته اي ۷۵
گفتار دوم: مروري بر تاريخچه ارجاع پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت ۷۷
گفتار سوم: نگاهي به موضوع هسته اي ايران ۷۹
گفتار چهارم: مشروعيت قطعنامه هاي شوراي امنيت در مورد برنامه هسته اي ايران ۸۴
گفتار پنجم: بررسي حقوقي ارجاع پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت ۸۸
گفتار ششم: چرا پرونده هسته اي ايران بايد از شوراي امنيت به آژانس بازگردد؟ ۹۱
گفتار هفتم: پيامدهاي احتمالي تصويب قطعنامه جديد شوراي امنيت عليه ايران ۹۲
گفتار هشتم: تقابل حاكميت حقوق بين الملل و صلح بين المللي ۹۷
مبحث اول: ارزيابي موضوع ارجاع پرونده به شوراي امنيت ۹۹
مبحث دوم: مباني قانوني رابطه آژانس بين المللي انرژي اتمي و شوراي امنيت ۱۰۰
مبحث سوم: مشروعيت ارجاع پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت ۱۰۳
شوراي امنيت و رعايت حقوق بين الملل در تئوري ۱۰۵
شوراي امنيت و رعايت حقوق بين الملل در عمل ۱۰۸
مبحث چهارم: تحليل بيانيه رياست شوراي امنيت ۱۱۳
نتيجه گيري ۱۱۶
منابع و مأخذ ۱۱۹
چكيده انگليسي ۱۲۰
چكيده
با توجه به اهداف مشترك دول بين المللي درجهت حفظ جهان در برابر جنگ هاي متعدد و ايجاد جهاني فارغ ازخطر تجاوز،ضرورت ايجاد يك سازمان بين المللي به منظورنيل به اهداف خود بيش ازپيش احساس گردد بنابراين در پي ناكامي جامعه ملل در جلوگيري وپيشگري از ايجاد جنگ جهاني دوم قدرت هاي فاتح جنگ جهاني دوم پساز نشستها و مذاكرات مقدماتي، و تشكيل كنفرانس هاي متعدد و مراحل مختلف و نهايتا مذاكرات نهايي در ۲۵ ژوئن سال ۱۹۴۵ با اتفاق آراء منشور و سازمان ملل را بوجود آوردند. در راستاي تحقق اهداف مشترك ملل متحد كه همان حفظ صلح بين المللي است اعضاي آن طي مواد ۲۴ تا ۲۶ منشور مسئوليت اوليه صلح و امنيت بين المللي را به شوراي امنيت كه يكي از اركان مهم سازمان ملل متحد مي باشد واگذار نموده اند. البته شوراي امنيت در مسير انجام وظايف قانوين خود داراي تحولاتي بوده كه اجراي وظايف اصلي آن را تحت تأثير قرار داده است وتأثيرات آن را در مسائلي همچون بحران عراق، بحران بوسني و هرزگوين، بحران انساني در سومالي، بحران كوزوو و . را مي توان به وضوح مشاهده كرد. اقدامات شوراي امنيت را در موضوع هسته ايران نيز مي توان مورد تجزيه و تحليل قرار داد. علي رغم مديران كل آزانس بين المللي انرژِي اتمي در دوران متعدد مديريت خودشان صراحتا در خصوص عدم همكاري جمهوري اسلامي ايران با آژانس و يا اسناد و مداركي دال بر عدم صلح آميز بودن فعاليت هسته ايي ايران به دست نياوردند و يا هيچ نشانهاي يا موردي مبني بر خروج و يا عدم اجراي تعهد ايران از چارچوب ضوابط و قوانين آژانس مشاهده ننمودهاند، ليكن ملاحظه مي گردد قطعنامه ها و بيانيه هاي متعددي عليه ايران توسط شوراي امنيت تصويب گرديد كه قطعنامه هاي متعدد تحريمي عليه ايران نمونه بارز آن ميباشد. در اين پايان نامه بدوا در خصوص سازمان ملل متحد و چگونگي شكل گيري و وظايف و اختيارات آن اشاره وسپس درخصوص سازمانهاي بين المللي ومزايا و مصونيتهاي آن و همچنين در خصوص شوراي امنيت به عنوان يكي از اركان سازمان ملل متحد ودر پايان به موضوع پرونده هستهاي ايران واقدامات شوراي امنيت درخصوص آن اشاره شده است.
واژگان كليدي: سازمان بين المللي، اتفاق آراء، منشور، صلح بين المللي، سازمان ملل متحد،فعاليت هستهاي ايران، شوراي امنيت، آژانس بين المللي، انرژي اتمي، قطعنامه، تحريم، موضوع هستهاي ايران
مقدمه
تاريخ جامعه بشري سرشار از اتفاقات و حوادث مختلفي است كه برخي از آنها پيشرفتهاي مادي و معنوي فراوان به ارمغان آورد و بعضي نيز بشريت را به سختي ها و خسارات بسيار مبتلا ساخته است. بدين ترتيب سازمان هاي بين المللي به عنوان ارگانيسم هاي بين المللي براي حل مشكلات ناشي از روابط بين الملل مددكار دولت ها شدند. بطوريكه درحال حاضر همچون نهاد هايي حقوقي تقريبا در تمام عرصه هاي روابط بين الملل حضوري فعال يافته اند و مسائل مربوط به صلح و امنيت جهاني و منطقه اي، اقتصادي و تجارت بين المللي، حقوق بشر و تمامي مسائلي كه با منافع جامعه بين المللي مرتبط باشد. عموما در چارچوب سازمان هاي بين المللي تنظيم مي گردد. اساسي ترين نيازها و ديرينه ترين آرزوهاي بشر برقراري صلح و امنيت جهاني و ايجاد همكاري هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي مي باشد ليكن پيشبرد هدف هاي صلح بين المللي و رفاه عمومي جهانيان بدون تشكيل نهاد هايي كه اين اهداف را دنبال كنند ميسر نمي باشد.
صرف نظر از ضعف هاي جامعه ملل نه تنها احساس نياز به تشكيل اجتماع جديدي از دولت ها از بين نرفت بلكه دو چندان شد. بنابراين با اين اعتقاد كه تنها راه صلح و امنيت بين المللي تشكيل يك سازمان جديد با ساختار نوين مورد نياز مي باشد. دولتهاي فاتح جنگ، سازمان ملل متحد را تاسيس كردند.
پس از تشكيل سازمان ملل متحد تحولاتي كه در جهان صورت گرفته است، تغييراتي شگرف در نظام داخلي دولت ها و تطبيق مقررات آن ها با قواعد بين المللي بوجود آورده است. عليرغم آثار مثبت تشكيل اين سازمان بر جامعه بين المللي، بايد توجه داشت كه اين سازمان ضعف ها و ناكامي هاي بزرگي نيز داشته است كه نمونه آن مي توان به سياست دوگانه شوراي امنيت در قبال دولت هاي مختلف، عدم توفيق در برقراري نظم بين المللي اقتصادي، نداشتن ضمانت اجرايي كافي در اجراي قواعد حقوق بين الملل و. . . اشاره كرد.
بيان مسئله
يكي از تحولات مهم و اساسي در سازمان ملل و به تبع آن در جامعه جهاني تحول در كاركرد و عملكرد شوراي امنيت سازمان ملل مي باشد. بخصوص جنگ سرد منجر به دگرگوني در رفتار شورا نسبت به مسائل جهاني شده است مهمترين وظيفه شوراي امنيت حفظ صلح و امنيت جهاني است كه در گذشته بصورت تحريم و يا به صورت سخت افزاري و نظامي تعريف شده است و يا در زمينه عمليات هاي حفظ صلح شاهد يك دگرگوني اساسي هستيم كه در نوع خود قابل توجه است. اما بعد از پايان جنگ سرد چرخش اساسي در رفتار شوراي امنيت را شاهد هستيم كه به نوعي صلاحيت شورا گسترده مي شود و در مسائل حقوقي نيز ورود نموده و اقدام به ايجاد صلح مي كند. ايجاد دادگاه هاي كيفري در يوگسلاوي سابق يكي از مهمترين اقدامات شوراي امنيت سازمان ملل مي باشد اما در شرايط كنوني ورود شوراي امنيت در پرونده هسته ي جمهوري اسلامي قابل توجه است كه به دليل رابطه آژانس و شورا اين پرونده به شوراي امنيت ارجاع داده شده است كه در پي آن شاهد صدور قطعنامه هاي ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۹۲۹، عليه فعاليت هاي صلح آميز جمهوري اسلامي هستيم بحث اساسي در اين زمينه اين است كه بر اساس چه مباني و ادله حقوقي پرونده ايران از سوي آژانس به شوراي امنيت ارجاع داده است و اساسا آيا آژانس از چنين حقي برخوردار بوده است و اقدام آژانس داراي مشروعيت مي باشد؟ و نكته بعدي اين است كه بر اساس چه اصول و ادله اي شوراي امنيت اقدام به صدور قطعنامه عليه ايران نموده است و به نوعي حقوق ايران در زمينه توسعه را ناديده گرفته است و تكاليفي را نسبت به پيوستن ايران به پروتكل الحاقي را خواستار شده است و آيا اين موضوع منطبق با اصول منشور ملل متحد مي باشد؟ در هر حال نقش آفريني شوراي امنيت در سالهاي اخير افزايش يافته است و به نوعي كاركردهاي حقوقي نيز از اين نهاد سياسي سرزده است كه مي بايست اين اقدامات از منظر حقوق بين الملل مورد بررسي قرار گيرد.
هدف و كاربرد تحقيق
اين پژوهش مي تواند مورد استفاده نهادهايي چون وزارت خارجه و شوراي عالي امنيت ملي قرار گيرد.
پرسش اصلي تحقيق(مسائل تحقيق)
– آيا تحول در كاركرد هاي شوراي امنيت در مسائل جهاني از جمله پرونده هسته اي جمهوري اسلامي با مباني حقوقي قابل تحليل مي باشد ؟
فرضيه ها
- اقدامات شوراي امنيت در برخي موارد منطبق با مباني حقوقي بين الملل نمي باشد.
- شوراي امنيت بدوندر نظر گرفتن حاكميت ملي كشورها اقدام به صدور قطعنامه عليه كشورها نموده است.
- شوراي امنيت سازمان ملل در پرونده هسته اي جمهوري اسلامي ايران داراي صلاحيت نمي باشد.
روش تحقيق