رشته بيماري شناسي گياهي

عنوان

بررسي عوامل

پوسيدگي سيب زميني درانبارهاي دامغان

استادراهنما:

دكترعبدالرضا فروتن

اساتيدمشاور:

دكتر سياوش رعيت پناه

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
چكيده
پوسيدگي نرم ناشي از گونه­هاي اروينيا از بيماري­هاي مهم سيب زميني در مناطق تحت كشت اين گياه مي­باشد. در اين بررسي از مزارع و انبارهاي مناطق تحت كشت سيب زميني در ديباج، كلاته، تويه، دروار، فولاد محله وآستانه شهرستان دامغان بازديد و نمونه برداري بعمل آمد. از كشت نمونه­هاي جمع­آوري شده در محيط كشت آگار غذائي، ۴۵ جدايه باكتري­ پكتوليتيك بدست آمد. اصول كخ در مورد همه جدايه­ها انجام و همه آن­ها قادر به ايجاد بيماري بودند. همه جدايه­ها روي محيط كشت EMB داراي كلني­هاي كوچك گرد، صاف، نسبتا برجسته با حاشيه منظم تا نامنظم و به رنگ زرد طلايي تا قرمز با درخشندگي سبز متاليك بودند. اين باكتري­ها گرم منفي، ميله­اي شكل، متحرك، حاوي تاژك­هاي محيطي و قادر به رشد در شرايط غيرهوازي بودند. و همچنين جديه­هاي بدست آمده توانستند در ورقه­هاي سيب زميني ايجاد لهيدگي كنند. همه جديه­ها اكسيداز منفي و كاتالاز مثبت بوده و توانستند گلوكز را تخمير و نيترات را احياء نمايند. براساس خصوصيات بدست آمده در آزمون­هاي فيزيكو شيميائي و مقايسه با مشخصات گزارش شده در منابع معتبر، جدا شده­ها در يك گونهErwinia carotovora و زير گونه­هاي E. carotovora subsp. carotovora و E. carotovora subsp. atroseptica شناسائي شدند.
مقدمه
سيب زميني (.Solanum tuberosum L) يكي از محصولات مهم كشور بوده و سطح زير كشت آن دراستان سمنان بالغ بر ۵۰۰۰ هكتار است. شهرستان دامغان با اختصاص بيش از۲۰۰۰ به كشت سيب زميني، از مناطق بسيار مساعد اين زراعت به شمار مي­رود.
بسياري از كشاورزان دامغان غده­هاي خوراكي و بذري سيب زميني مورد نياز كشت را طي فصول غير زراعي در انبارهاي سنتي نگهدا ري مي­ كنند. هر ساله ميزان قابل توجهي از اين غده­ها دچار پوسيدگي شده و از بين مي­رود.
محدوديت­ها، موانع و هزينه­ هاي بالاي تهيه و نگهداري غده­هاي بذري و همچنين پوسيد­گي غده­هاي بذري در انبار و يا قبل از رويش بوته­ها د ر مزرعه، از جمله مشكلات عمده توليدكنند­گان سيب زميني در اين منطقه محسوب مي­گردد. از جمله پوسيد­گي­هاي سيب زميني، پوسيد­گي نرم ناشي از گونه­هاي اروينيا مي­باشد.
در اين بررسي گونه­هاي اروينيا عامل پوسيدگي نرم غده سيب زميني در انبارهاي منطقه دامغان شناسايي و اهميت نسبي آن­ها مورد ارزيابي قرار گرفت.
– ۱ – سابقه بيماري در دنيا
باكتري­هاي عامل پوسيدگي نرم معمولا در گونه Ewrvinia carotovora (L.R.Jones) Holland قرار دارند (۴). جونز[۱] در سال ۱۹۰۱ اولين بار از آمريكا بيماري پوسيدگي نرم باكتريائي را روي هويج گزارش و عامل بيماري را Bacillus caorotovora ناميد. يك سال بعد و تقريبا بطور همزمان ون­هال[۲] از هلند و اپل[۳] از آلمان مستقلا بيماري ساق سياه را از روي سيب زميني[۴] گزارش كردند. ون­هال عامل بيماري را Bacillus atroseptica و اپل آنرا Bacillus phytophthorus ناميدند.
در سال ۱۹۰۷ هريسون[۵] باكتري B. solanisaprus و در سال ۱۹۱۱ مورفي و هريسون[۶] باكتري B. melangenes را كه ايجاد بيماري مشابه ساق سياه روي سيب زميني مي­كردند، به عنوان عامل اين بيماري معرفي كردند (۲۸ و ۲۷). همچنين اولين بار در سال ۱۹۵۳ گونه E. chrysanthemi به عنوان بلايت باكتريائي داوودي از آمريكا و متعاقبا در سال ۱۹۷۵ از ژاپن گزارش گرديد (۳۸).
پوسيدگي نرم از شايع ترين و مخربترين بيماري­هاي باكتريائي سبزيجات در شرايط انبار و حمل و نقل است. به سبب پراكنش جهاني بيماري، تحقيق پيرامون اين بيماري در كشورهاي مختلف از جمله آمريكا، انگلستان، فرانسه، شوروي سابق، دانمارك، يوگسلاوي و هند بطور جدي پيگيري شده است (۱).
در سال ۱۹۴۵ والدي[۷] پيشنهاد نمود كه جنس Erwinia محدود به سه گونه E. Salicis، amylovora E. و E. tracheiphila (عوامل بيماري­هاي نكروز و پژمردگي) و به عنوان عوامل پوسيدگي نرم پذيرفته شوند و گونه­هاي E. carotovora و E. chrysanthemi در جنس ديگري به نام Pectobacterium قرار داده شوند.
اگر چه از اين پيشنهاد در ابتدا استقبال شد(Graham, 1958; Barnel et al,. 1973, 1974) ، اما مورد قبول و پذيرش عموم قرار نگرفت. زيرا گونه­هاي حد وسط اين دو گروه علي­رغم دارا بودن مشخصات فنوتيپي مشابه اروينيا، فاقد قدرت پوسيدگي نرم بودند (۲۹).
۲ – ۱ – سابقه بيماري در ايران
باكتري Erwinia اولين بار در ايران توسط حجارود (۵) و اماني (۲)از پيازهاي پوسيده سيكلامن جدا گرديده و اماني با آزمايشات تكميلي، باكتري را E. carotovora معرفي نمود.
بهار و دانش در سال ۱۳۶۵ زير گونه (Ecc) Erwinia carotovora subsp. carotovor را به عنوان عامل ساق سياه و پوسيدگي نرم سيب زميني در اصفهان گزارش كردند (۳). زير گونه Eccتوسط عرب و رحيميان در سال ۱۳۶۸ از روي ديفن باخيا گزارش شد و ظهور استرين­هاي متعددي از اروينيا مثل E. carotovora subsp atroseptica (Eca) وE. carotovora subsp carotovora (Ecc) را از مناطق مهم سيب زميني كاري استان فارس جداسازي و بيماريزائي آن­ها را روي سيب زميني به اثبات رساندند (۱).
فريدوني (۱۱) استرين­هاي عامل اين بيماري را در استان­هاي خراسان، آذربايجان شرقي، اصفهان، همدان، تهران و مازندران بررسي كرد.
احمد وند (۱) مناطق مختلف سيب زميني كاري همدان را از نظر ويژگي­هاي فنوتيپي و ميزباني بررسي نمود. او زير گونه هاي Ecc و Eca را روي گياه سيب زميني گزارش نموده و در مواردي به استرين­هاي بينابيني گونه E. carotovora و E. chrysanthemi اشاره نمود. تو همچنين گونه Ech را از همدان گزارش كرد (۱ و۱۱).
۳ – ۱ علائم بيماري
اروينياي عامل پوسيدگي نرم باعث نرم شدن و پوسيدگي بافت پارانشيمني گياه ميزبان مي­شود. علائم بارز بيماري روي غده سيب زميني بصورت پوسيدگي نرم غده[۸] و در ساقه بصورت ساق سياه مي­باشد.
۱ – ۳ – ۱ – علائم پوسيدگي نرم غده
غده­هاي بذري قبل از كاشت و غده­هاي توليدي قبل يا بعد از برداشت مكن است در انبار به بيماري پوسيدگي نرم مبتلا شوند. آلودگي­ها عمدتا از طريق عدسك­ها، زخم­ها و انتهاي استولون گياه مادري بيمار صورت مي­گيرد. زخم­هايي كه روي عدسك­ها به وجود مي­آيند، به صورت كمي فرو رفته برنزه تا قهوه­اي هستند و نواحي آبسوخته مدوري به قطر تقريبي ۶% – ۳% سانتي­متر دورآن­ها مشاهده مي­گرد­د. در شرايط خشك زخم­ها ممكن است فرورفته، سخت و خشك باشند. در برخي اوقات بيماري متوقف شده و قسمت­هاي بيمار خشك و نواحي فرورفته­اي با توده­اي از مواد مرده و سخت و سياه پر مي­شوند. لكه­ها نا منظم، فرو رفته و به رنگ قهوه­اي تيره هستند (۴۶ و ۶۸). پوسيدگي از روي سطح غده شروع شده و به طرف داخل ادامه مي­يابد. بافت­هاي پوسيده نرم، مرطوب و برنزه تا كرم رنگ هستند. به نحوي كه كاملا از بافت سالم قابل تشخيص بوده و با شستشو بسهولت از بافت سالم جدا مي شوند. معمولا حاشيه زخم­ها به رنگ قهوه­اي تا سياه ديده مي­­شود (۱۳ و ۳۸).
در مراحل اوليه بافت­هاي پوسيده بي بو بوده، ولي در اثر فعاليت ميكرو ارگانيزم­هاي ثانويه، بوي فساد بافت پوسيده به مشام مي­رسد. بافت­هاي آلوده حالت لزج و چسبنده­اي پيدا مي­ كنند (۱۶، ۳۲ و ۴۶) و به سبب اضمحلال كامل اين بافت­ها، فقط پوست غده در خاك باقي مي­ماند (۱۶).
۲ – ۳ – ۱ – علائم بيماري ساق سياه
علائم بيماري در هر مرحله از رشد گياه قابل مشاهده است. در روي ساقه سيب زميني­هاي آلوده پوسيدگي سياه رنگي به وجود مي­آيد كه معمولا از قطعات بذري پوسيده شروع مي­شود و ممكن است در چند ميلي­متري بالاي ساقه يا تمام طول ساقه گسترش يابد. اغلب در نواحي بالاي لكه­هاي سياه، مغز ساقه پوسيده شده و بافت­هاي آوندي بي رنگ مي­گردند (۴۶).
گياهان آلوده در ابتدا به سبب رشد غير عادي، داراي بوته­ها­ئي باريك و به حالت كوتاه مي­باشند. شاخ و برگ گياه كلروزه شده و حاشيه برگچه­ها به طرف بالا كشيده مي­شوند. ممكن است برگچه­ها و