شهرهاي كوچك و جايگاه آن در برنامهريزي فضايي كشورهاي در حال توسعه، بخشي از استراتژيهاي توسعه ي شهري را تشكيل ميدهد. تجربيات جهاني در اين زمينه بيانگر اين واقعيت است كه حل مسائل و مشكلات شهرهاي بزرگ در گرو حمايت جدي از مراكز شهري كوچك است. در سطح منطقهاي نيز انتشار توسعه به مراكز روستايي توسط شهرهاي كوچك آشكار گرديده است. شهرهاي كوچك در ايران به عنوان مكان مركزي داراي بيشترين روابط با حوزههاي روستايي هستند. به اين دليل توجه جدي به شهرهاي كوچك هم در توسعه منطقه و هم در توسعه ملي اثر گذار خواهد بود.
شهر كوچك “سامان” با جمعيت (۱۴۸۰۰) نفر به عنوان بخشي از استان چهارمحال و بختياري داراي حوزه ي نفوذ روستايي است. اما رابطه ي شهر با حوزه ي نفوذش يك رابطه سنتي است كه ناشي از نبود نظم سلسله مراتبي در ارائه ي خدمات در سطح بخش مي باشد . محور اساسي پژوهش حاضر با «عنوان نقش شهرهاي كوچك در توسعه فضايي- كالبدي سكونتگاههاي پيرامون» ( نمونه موردي شهر سامان شهرستان شهركرد ) بر مبحث شناخت و تبيين نقش شهرهاي كوچك با مصداق سامان و بكارگيري يافتهها در ارائه راهكارهاي توسعه فضايي-كالبدي استوار است .
بر اين اساس با توجه به موضوع پژوهش هدف اساسي ذيل مورد توجه بوده است :
تحليل اثرات توسعه شهر سامان در نحوه ساماندهي، تقويت و دگرگوني روابط و وابستگي هاي فضايي با حوزه نفوذ
در اين پژوهش در دو سطح كلان و خرد، نقش شهر سامان بررسي شده است. جايگاه شهر سامان در نظام شهري استان و رابطه اين شهر با مناطق اطراف و شهرهاي ديگر نشانگر اين است كه شهر سامان ارتباط ضعيفي با شهر هاي استان چهارمحال و بختياري دارد . شاخص هاي توسعه شهري اين شهر نسبت به ساير شهرهاي مهم استان در سطح پايين تري قرار دارد . در سطح منطقه نيز نقش هاي مختلف اقتصادي ( كشاورزي، صنعتي، خدماتي و… ) شهر مطالعه شده است كه حاكي از نقش بارز خدماتي آن در قبال منطقه ي تحت نفوذ شهر مي باشد.
در نهايت شهر سامان با وجود حوزه نفوذ وسيع و ظرفيت هاي متعدد اقتصادي كه دارد بدليل عدم توجه كافي دچار عقب ماندگيهايي از نظر توسعه يافتگي مي باشد. و طبيعتاًنتوانسته نقش چنداني در توسعه حوزه نفوذ خود داشته باشد . در اين راستا علاوه بر نقش محلي(دورن شهري) بايد به نقش منطقهاي شهر نيز توجه گردد. تا شهر بتواند علاوه بر ارائه خدمات و امكانات به ساكنان خود در مقياس منطقهاي و سطوح بالاتر نيز موفق عمل نمايد. از اين حيث ساختار شهري و منطقهاي بايد به صورت سيستمي، يكسان توسعه يابد تا در ارائه ي مطلوب خدمات و امكانات به حوزه نفوذخود و درنهايت رسيدن به توسعه منطقهاي بهتر عمل نمايد .
واژگان كليدي : شهر كوچك ، توسعه ، توسعه منطقهاي ، نقش شهري، توسعه فضايي