دانشگاه آزاد اسلامي

واحد دامغان

دانشكده علوم پايه

 پايان نامه براي دريافت درجه كارشناسي ارشد در رشته فيزيولوژي

گرايش علوم جانوري

عنوان

اثر ورزش ارادي و اجباري بر تحمل به اثرات ضددردي مورفين در موشهاي صحرايي

استاد راهنما

دكتر حسين ميلادي گرجي

استاد مشاور

دكتر غلامحسن واعظي

 
تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب

چكيده
مقدمه: مورفين به طور وسيعي براي درمان دردهاي مزمن استفاده مي­شود. در حالي­كه اين سودمندي با پيشرفت تحمل به آثار ضددردي آن از بين مي­رود. اطلاعات خوبي در مورد اثرات مفيد ورزش فيزيكي بر عملكردهاي شناختي و حفظ سلامت مغز بيان شده است، در حالي­كه گزارش­هاي كمتري درباره نقش­هاي ورزش ارادي و اجباري بر تحمل به اثر ضد دردي مورفين در موشها وجود دارد.
روشها: در اين مطالعه به موشها همزمان با دوره ۸ روزه از ورزش ارادي و اجباري روزي يك بار mg/kg10مورفين به صورت زير جلدي تزريق شدند. در جريان اين تزريقات در روزهاي ۱،۴،۸ درصد حداكثر پاسخ احتمالي(%MPE) مورفين توسط تست Hot plate اندازه ­گيري شد.
نتايج: در ورزش ارادي و اجباري آستانه ضددردي نسبت به گروه بدون ورزش افزايش داشته است )۰۵/۰>p). هم­چنين ورزش ارادي و اجباري به طور مشخصي توان مورفين را نسبت به گروه مورفيني بدون ورزش افزايش داده است )۰۵/۰>p). بنابراين ورزش ارادي و اجباري مانع ايجاد تحمل به ضد دردي مورفين در طول ۸ روز درمان مداوم مي­شود. وقتي­كه موشهاي ورزشكار به موقعيت بدون ورزش بازگشتند حساسيت به مورفين به طور قابل ملاحظه­اي در آنها افزايش پيدا كرد و (%MPE) به­طور مشخصي نسبت به گروه­هاي ساليني افزايش داشت)۰۵/۰>p).
نتيجه ­گيري: نتايج نشان داد كه ورزشهاي ارادي و اجباري ممكن است عامل مهمي براي درمان پيشرفت تحمل به اثرات ضددردي مورفين باشد.
واژه­هاي كليدي: تحمل، مورفين،حداكثر پاسخ احتمالي(%MPE)، ورزش ارادي، ورزش اجباري.
۱-۱- مقدمه و بيان مسئله
آشنايي انسان با مواد مخدر و مصرف آن چنان سابقه مبهمي دارد كه علت دقيق مصرف آن دقيقا معلوم نيست، اما توجه انسان به قدرت ضد دردي مواد اوپيوئيدي از جمله ترياك چشمگير بوده است. انسان همواره جهت تسكين درد و درمان برخي بيماري ها از مواد مخدر استفاده كرده است. مورفين از آلكالوئيدهاي ترياك مي باشد كه با اتصال به رسپتو رهاي اوپيوئيدي نوع μ باعث كاهش تحريك پذيري نورون هاي مسير عصبي درد مي­شود. بنابراين به­ عنوان يك ضد درد قوي به صورت وسيعي براي تسكين درد­هاي شديد مورد استفاده قرار مي گيرد (روح بخش و همكاران،۱۳۸۹). با وجود اين، استفاده طولاني مدت اين داروها با دو مشكل عمده تحمل و وابستگي همراه است كه اثر بخشي و مصرف آنها را تحت تاثير قرار داده و محدود مي­سازد (تنگ وهمكاران [۱]، ۲۰۰۶).
مصرف مداوم مواد مخدر با برانگيختن مكانيسم­هاي سازشي، تغييرات كوتاه مدت و نيز ماندگار در عملكرد نورونها و شبكه ­هاي عصبي حساس به اوپيوئيدها ايجاد مي­ كنند. ايجاد تحمل، وابستگي و حساس شدن نمونه­هايي از مكانيسم­هاي سازشي هستند) ويليامز وهمكاران[۲] ،۲۰۰۱). اگرچه اوپيوئيدهاي درونزاد و برونزاد درد را تسكين مي‏دهند، ليكن تجويز مزمن و طولاني مدت آنها و به ويژه در دوزهاي بالا، منجر به ايجاد تحمل نسبت به اثرات ضد دردي و ساير اعمال فارماكولوژيك آنها مي‏شود. تحمل عبارتست از كاهش اثر يك دارو متعاقب مصرف مكرر با دوز ثابت و به عبارت ديگر نياز به افزايش دوز دارو براي حفظ همان اثر قبلي است ( نستلر[۳]،۱۹۹۲; كوب و بلوم [۴] ،۱۹۸۸). بروز تحمل به اثرات ضد دردي مورفين از مهمترين دلايل محدوديت مصرف طولاني مدت آن است ( نستلر،۱۹۹۲; كوب و بلوم ،۱۹۸۸). اكنون از نظر سلولي-مولكولي و نيز از نظر ساختاري عملكرد مورفين در القاء تحمل بخوبي شناخته شده است ( ويليامزوهمكاران ،۲۰۰۱).
۱-۲- اهميت و ضرورت تحقيق
با توجه به اينكه مصرف مورفين جهت كاهش درد بعد از مدتي مي تواند منجر به ايجاد تحمل و وابستگي نمايد به همين دليل يافتن راههايي‌ كه بتواند تحمل به مورفين را كاهش داده و بي‌دردي آن را افزايش دهد از مهمترين اهداف برنامه‌هاي تحقيقاتي در اين زمينه است. يكي از اين برنامه­ ها تمرين­هاي فيزيكي مي باشد. پيدا كردن راه هاي موثر براي جلوگيري از تغييرات سيناپسي ناشي از داروهاي مخدر، مي ­تواند نقش مهمي در درمان و جلوگيري از عود (به عنوان يك مشكل باليني) آن داشته باشد. به نظر مي­رسد يكي از روش هاي موثر و كم هزينه ورزش باشد. مكانيسمي كه از طريق آن ورزش مي ­تواند به عملكرد مغز كمك كند هنوز در پرده ابهام قرار دارد و به خوبي شناخته نشده است ولي به نظر مي­رسد كه اين مكانسيم شامل تغيير در شكل پذيري سيناپسي باشد) وايمن و همكاران[۵]،۲۰۰۳). با توجه به افزايش يادگيري توسط ورزش ارادي با به كارگيري سيستم هاي پاداشي(لت وهمكاران[۶] ،۲۰۰۱) و نيز افزايش رهايش پپتيدهاي اوپيوئيدي دروني در طي وررزش (كه اثرات مثبت فراواني دارد) استفاده از ورزش ارادي براي درمان بيماران معتاد توصيه شده است) تورن وهمكاران[۷] ،۱۹۹۰ ;كويانكوگلو وهمكاران [۸]،۲۰۰۱ لت وهمكاران[۹] ،۲۰۰۱،). يافته­ها نشان داد هر دو نوع ورزش ارادي و تريدميل موجب كاهش خودتجويزي كوكائين (اسميت وهمكاران[۱۰] ،۲۰۰۸)، آمفتامين) كانارك وهمكاران[۱۱]،۱۹۹۵) و مورفين ( حسيني وهمكاران، ۲۰۰۹) درحيوانات آزمايشگاهي مي­شوند. در اين راستا نتايج يك مطالعه نشان داد رت­هايي كه در طول ورزش دويدن، دسترسي آزاد به آب و الكل داشتند الكل كمتري را در مقايسه با آب مصرف كردند و در متابوليسم الكل نيز تغييري مشاهده نشد. اين يافته نشان داد كه اثرات پاداشي الكل با ورزش جايگزين گرديد( ارينگروهمكاران [۱۲]،۲۰۰۹). شواهد زيادي وجود دارد كه ورزش ارادي با اثر بر روي سيستم­هاي پاداشي، اثرات خودانگيزشي[۱۳] دارد ) لت وهمكاران،۲۰۰۱). اين يافته­ها اين فرضيه را حمايت مي­ كنند كه ورزش احتمالا يك مداخله­گر موثري در پيشگيري از عوارض دارو­هاي مورد سوء مصرف و برنامه ­هاي درماني آن بصورت تضمين كننده باشد) اسميت وهمكاران ،۲۰۰۸). نتايج قبلي ميلادي و همكاران نشان داده است كه ورزش ارادي دويدن موجب تضعيف نشانه­ هاي قطع در گروه وابسته به­ مورفين­گرديد. به عبارتي ورزش ارادي شدت وابستگي به مورفين را كاهش مي دهد (ميلادي گرجي وهمكاران،۱۳۸۹و ۲۰۱۱).
تجربيات اخير و يافته­ هاي باليني نشان داد كه ورزش منظم طولاني­ مدت مي ­تواند سيستم اوپيوئيدي مركزي را فعال كند و موجب تحريك رهايش پپتيدهاي اوپيوئيدي درونزا و افزايش آستانه درد هم در انسان و هم در جانوران گردد، لذا پيشنهاد گرديد ورزش مي ­تواند براي درمان بيماران معتاد استفاده شود) تورن وهمكاران ،۱۹۹۰ ;كويانكوگلو وهمكاران ،۲۰۰۱). از طرفي در مطالعه مت و همكاران آمده است كه موش­ها حساسيت كمتري به اثرات ضد دردي مورفين و متابوليت­هايش در پايان ۳ هفته ورزش ارادي دويدن نشان دادند (متز و كانارك [۱۴]،۲۰۰۶). در مطالعه­اي ديگر نشان داده شد كه تجربه قبلي با ورزش دويدن موجب تحمل متقاطع با اثرات پاداشي مورفين مي گردد (لت، [۱۵] ۲۰۰۲).
با توجه به مطالعات به عمل آمده اطلاعات متناقضي در رابطه با اثرات ورزش بر پديده تحمل وجود دارد. لذا در اين مطالعه نقش ورزش ارادي دويدن با چرخ دوار[۱] و نيز ورزش اجباري با تريدميل بر پديده تحمل در مدل جانوري مورد ارزيابي قرار مي گيرد. لازم به ذكر است ورزش ارادي در حيوانات ايجاد استرس نمي نمايد. اين نوع ورزش مي تواند مانع اثرات منفي و يا سطح بالاي كورتيكوسترون بر روي پروتئينBDNF ناشي از ورزش شود (آدلارد و كاتمن[۲] ،۲۰۰۴). اين نوع ورزش شباهت نزديك با افرادي دارد كه داوطلبانه ورزش مي­ كنند چون حيوانات مي­توانند زمان، سرعت و مسافت دويدن را در طول تجربه تنظيم كنند ) كاتمن و انگسركسار[۳] ،۲۰۰۲)، در حاليكه ورزش اجباري همراه با استرس مي باشد. لذا اثرات هر دو نوع ورزش در اين پژوهش مورد مطالعه قرار مي گيرد.
۱-۳- اهداف تحقيق
اهداف اين تحقيق عبارتند از:
۱- بررسي اثرات ورزش ارادي و اجباري كوتاه مدت (۸ روزه) بر بيان تحمل به ضددردي ناشي از ورزش.
۲- بررسي اثرات ورزش ارادي و اجباري كوتاه مدت (۸ روزه) بر بيان تحمل به اثرات ضددردي مورفين.
۳- بررسي حساسيت به اثرات ضددردي مورفين در دوره بدون ورزش در موشهاي ورزشكار به دنبال ورزش منظم ۸ روزه ارادي و اجباري.