«خداوند وقتي انسان را آفريد از روح خود در آن دميد.» (سوره مباركه الحِجر، آيه ۲۸).
اين بدان معناست كه هدف، خلقت موجودي خدا گونه بوده است كه داراي صفات و خصوصياتي باشد تا خليفه خدا روي زمين شود و براي تربيت انسانها از ميان خود آنها راهنماياني برگزيد تا راه راست را به انسانها نشان دهند. نقش تربيتي اين راهنمايان به گونه اي بوده كه انسانها در تمامي ابعاد وجوديشان رشد كنند. با مشاهده زندگي گذشتگان خواهيم ديد كه معمولاً زندگي افراد جامعه به سه بخش تقسيم مي‌شده است. قسمت اول كار و مشغله روزانه كه جهت تأمين معاش خانواده بوده است و قسمت ديگر را خواب و استراحت و تجديد قواي جسمي جهت شروع روزي نو و ادامه كار و تلاش روزانه تشكيل مي‌داده است و بين اين دو زمان، زمان سومي نيز مشاهده مي‌شود كه در آن افراد نه كاري انجام مي‌دادند و نه در خواب بودند. البته اين زمان بسيار كوتاه بود و به مرور زمان مدت آن افزايش يافته است. اين مدت زمان از روز را اوقات فراغت (Leisure times) نام نهادند. در زندگي فردي و اجتماعي بسياري از جوامع و ملتهاي امروز جهان، اوقات فراغت بخش مهم و جدانشدني از برنامه‌هاي تربيتي جوانان محسوب مي‌شود و هر اجتماعي با توجه به اين نكته تا چه ميزان از تحولات صنعتي و اجتماعي عصر حاضر تأثير پذيرفته است، از ساعات فراغت به فراخور وضع و موقعيت خويش و بر اساس تواناييهاي اقتصادي خود و نيز اعتقادات و درك ويژه اي كه از اوقات فراغت دارند، بهره مي‌گيرند. واضح است كه كم توجهي به اين موضوع موجب مي‌شود كه افراد نتوانند اوقات بيكاري خود را به نحو مطلوب و دلخواه سپري كنند و از نقش سازنده اي كه اين ساعات در پرورش شخصيت و تكميل دانش و معلومات دارند بهره ببرند. يكي از اقشار جامعه، جوانان هستند و آنها سرشار از انرژي جواني مي‌باشند كه اين انرژي بايد به گونه اي مورد بهره برداري قرار گيرد (سازمان ملي جوانان، ۱۳۸۱).
جهت دادن صحيح به بهره برداري از انرژي جوانان و برآوردن نيازهاي آنها، مستلزم برنامه ريزي واقع بينانه و صحيح زماني است تا بدين ترتيب از اتلاف وقت و انرژي اين قشر جولگيري به عمل آيد. امروزه استفاده بهينه از وقت و زمان، مهمترين مسأله در كشورهاي مترقي جهان مي‌باشد ولي متأسفانه در كشور ما توجه چنداني به وقت و زمان نمي شود و با از دست دادن اين عنصر بسيار مهم، لطمه‌هاي زيادي از لحاظ اقتصادي، اجتماعي و آموزشي و پرورشي و. به كشورمان وارد مي‌شود، زيرا مديريت زمان كمتر ديده مي‌شود. پس براي افزايش بهره وري، مخصوصاً در واحدهاي آموزشي بهتر است از مديريت زمان (Time management) استفاده شود و اين برنامه ريزي زماني به كارمندان و محصلان از قبيل دانش آموزان و دانشجويان آموزش داده شود (براتي، ۱۳۸۴).
امروزه اين اعتقاد وجود دارد كه ريشه بسياري از اضطرابها و فشارهاي روحي انسان عصر حاضر، كمبود وقت يا از دست دادن زمان است. قرن حاضر به دليل گسترش شبكه اطلاع رساني و تهاجم و انفجار اطلاعات، به عنوان «عصر سرعت» شناخته شده است و بشر امروز براي دور نماندن از قافله و زمان خويش و كسب اطلاعات به ناچار، به تلاش مستمر و بي وقفه مي‌پردازد. اين تلاش، بدون برنامه ريزي زماني موجب استرس و فشار رواني مي‌شود (فراست، ۱۳۷۱).
به نظر پژوهشگر، احتمال دارد كه مديريت زمان كه استفاده بهينه از وقت براي اهداف كوتاه مدت و بلند مدت، با در نظر گرفتن اولويت‌ها و اوقات فراغت فرد است، با سلامت روان و پيشرفت تحصيلي فرد رابطه داشته باشد.
۱-۱- بيان مسأله
با در نظر گرفتن اينكه يكي از ويژگيهاي عصر كنوني، سرعت ارتباطات است، به همين دليل توجه به مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و جهت دادن به برنامه‌هاي زماني آن امري اجتناب ناپذير خواهد بود. به عبارت ديگر مسئله كنوني، نداشتن برنامه ريزي زماني صحيح در اوقات فراغت آنها مي‌باشد (عليمراديان، ۱۳۶۸).
با توجه به وقت آزادي كه در بين ساعات شبانه روز نوجوانان و جوانان مشاهده مي‌شود، اين تحقيق انجام گرفت تا معلوم گردد كه براي گذراندن اوقات فراغت به طرز صحيح، چگونه مي‌توان از مديريت زمان بهره برد. لذا محقق با توجه به مطالعات مقدماتي كه در اين زمينه انجام داده است بر آن است تا با گردآوري اطلاعات دقيق‌تر، از طريق اجراي يك تحقيق غير آزمايشي از نوع همبستگي، رابطه بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت را با سلامت روان و پيشرفت تحصيلي مشخص نمايد.
طبق تعريف سازمان طي جوانان، افرادي كه داراي سنين ۱۵ تا ۲۹ سال مي‌باشند، جوان محسوب مي‌شوند. ايران به عنوان يكي از كشورهاي مديترانه شرقي داراي جمعيت جوان است.
بانك جهاني در سال ۲۰۰۰، جمعيت ۱۵ تا ۲۹ ساله كشور ما را معادل ۱/۳۲ درصد كل جمعيت گزارش نموده است (سازمان ملي جوانان، ۱۳۸۱).
لذا با عنايت به خصوصيات و استعدادهاي بالقوه اين گروه سني در جهت شكوفايي جامعه فردا، لازم است وضعيت سلامت روان اين قشر شناسايي شود و رابطه آن با ساير عوامل به درستي مورد بررسي قرار گيرد (همان منبع ).
بسياري از دانش آموزان و دانشجويان براي استفاده بهينه از اوقات فراغت خود، مدتها قبل و نزديك به زمان امتحانات خود برنامه ريزي صحيح زماني نمي كنند و يا از مديريت زمان اطلاعي ندارند. برخي نيز به رغم اطلاع محدود، از آن استفاده نمي كنند. به نظر پژوهشگر، رابطه نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت با ساير متغيرها بايد بررسي شود تا اقدامات لازم و ضروري در پژوهشهاي بعدي انجام گيرد.
از طرفي آموزش و پرورش، به دليل آموزش و تعليم نيروهاي مورد نياز بخشهاي مختلف جامعه در تمامي كشورهاي دنيا اهميت به سزايي دارد. در بحث آموزش و پرورش مفاهيم پيشرفت تحصيلي و افت تحصيلي به ميان مي‌آيد. از پيشرفت تحصيلي، به عنوان يكي از ابعاد پيشرفت در نظام آموزش و پرورش، مفهوم «انجام تكاليف و موفقيت دانش آموزان در گذراندن دروس يك پايه تحصيلي مشخص » يا «موفقيت دانش آموزان در امر يادگيري مطالب درسي»، مستفاد مي‌شود. وجه مخالف پيشرفت تحصيلي، افت تحصيلي است كه يكي از معضلات نظام آموزشي مي‌باشد كه خود را به شيوه‌هاي گوناگون مانند عدم موفقيت دانش آموزان در دستيابي به اهداف مقاطع تحصيلي مربوطه، مردودي و تكرار پايه‌هاي تحصيلي، ترك تحصيل زودرس و بيكاري و بلاتكليفي نشان مي‌دهد (پورشافعي، ۱۳۷۰).
با توجه به اضطراب و استرس ناشي از دروس و امتحانات مدارس و دانشگاهها در بين نوجوانان و جوانان لزوم يك برنامه ريزي صحيح زماني، يا به عبارتي مديريت زمان جهت استفاده بهينه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان، از اهميتي ويژه برخوردار است.
اين پژوهش به طور كلي تلاش دارد كه رابطه بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت را با سلامت روان و پيشرفت تحصيلي مشخص نمايد و مي‌كوشد كه به طور اخص آشكار سازد كه چه رابطه اي بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت با سلامت روان جوانان وجود دارد؟ و اينكه آيا بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت با پيشرفت تحصيلي آنها رابطه وجود دارد؟ يا خير؟
۲-۱- اهداف تحقيق
هدف اين پژوهش بررسي رابطه بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت، با سلامت روان و پيشرفت تحصيلي جوانان است.
۳-۱- فرضيه هاي تحقيق
فرضيه (۱): نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت جوانان، با سلامت روان آنها رابطه دارد.
فرضيه (۲): نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت جوانان، با پيشرفت تحصيلي آنها رابطه دارد.
۴-۱- سؤال هاي تحقيق
سئوال(۱): آيا نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت جوانان، با سلامت روان آنها رابطه دارد؟
سئوال (۲): آيا نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت جوانان، با پيشرفت تحصيلي آنها رابطه دارد؟
۵-۱- ضرورت و اهميت تحقيق
يكي از اقشار مهمي كه در هر جامعه، آسيب پذير شناخته شده اند، قشر جوانان آن جامعه است. بر اساس آمار و ارقام بانك جهاني در سال ۲۰۰۰، بيش از ۳۰ درصد از كل جمعيت جهان را، جوانان تشكيل مي‌دهند، البته بانك جهاني در سال ۲۰۰۰ جمعيت جوان ايران را معادل ۱/۳۲ درصد كل جمعيت گزارش نموده است (سازمان ملي جوانان، ۱۳۸۱).
با اطلاع از اين واقعيت، برنامه ريزي صحيح زماني براي گذران اوقات فراغت جوانان، هم باعث بارورتر شدن نسل آينده كشور مي‌شود و هم جلوي بسياري از نابساماني‌ها و گرفتاريهايي كه ناشي از عدم اطلاع يا آگاهي كم از مديريت زمان است گرفته مي‌شود (غفاري، ۱۳۷۲).
در دنياي پرهياهوي قرن بيست و يكم كارگزاران حكومتي دنيا به اين حقيقت پي برده‌اند كه در صورت عدم به كارگيري تدابير اصولي نسبت به اوقات فراغت به ويژه در رابطه با نسل جوان، خطرات عظيمي جامعه را تهديد مي‌كند. از نظر تربيتي نيز در صورت عدم توجه به چگونگي گذران اوقات فراغت، اختلالات غير قابل جبراني در رفتار و كردار و در نتيجه در شخصيت افراد پديدار گشته و چه بسا ممكن است، موجب ترويج كجرويها و انحرافات اجتماعي شود (خليلي، ۱۳۷۲).
با توجه به اينكه يكي از شرايط رشد عاطفي و بلوغ اجتماعي و قدرت همسازي افراد، داشتن علاقه پايدار به تفريحات و اشتغالات سازنده و سودمند است و با عنايت به ميزان گستردگي و اهميت ساعات فراغت جوانان در تعيين كننده بودن نقش اين اوقات، در رشد معنوي و جسمي دانشجويان و دانش آموزان، پر كردن اوقات فراغت آنها از يك طرف، مي‌تواند اثرات اخلاقي و تربيتي عميقي، بر روي دانش آموزان و دانشجويان داشته باشد و در تكوين شخصيت آنها موثر باشد و از طرفي ديگر، از تهاجم فرهنگي، اعتياد و انحراف اخلاقي پيشگيري نمايد تا سلامت و بهداشت جامعه نيز تأمين شود (رضوانيه، ۱۳۷۲).
با توجه به اينكه اوقات اكثر جوانان شامل سه بخش مطالعه و تحقيق، استراحت و خوراك و نظافت و فرايض ديني و بخش اوقات فراغت مي‌باشد، استفاده صحيح از بخش اوقات فراغت مي‌تواند موفقيت و استفاده بيشتر از دو بخش ديگر را تضمين كند و باعث تجديد قوا جهت مطالعه و تحقيق بيشتر گردد. بنابراين اوقات فراغت از اين نظر حائز اهميت مي‌باشد كه اگر با برنامه ريزي صحيح زماني همراه گردد، مي‌تواند ساعاتي سازنده و تكامل بخش را در بر داشته باشد و باعث سلامت روان جامعه شود. نتايج پژوهش حاضر، اين امكان را براي مسئولين مربوطه فراهم مي‌كند كه با در نظر گرفتن واقعيات موجود و نيز مشكلات عديده در اين رابطه و با توجه به علايق و پيشنهادات جوانان، در ابتدا نسبت به رفع مشكلات موجود اقدام كنند و سپس جهت بهره وري و استفاده بهينه از اوقات فراغت، يك برنامه ريزي صحيح زماني را تدوين كرده و از مديريت زمان استفاده نمايند(همان منبع).
با توجه به مطالب ذكر شده، مسئله مديريت زمان از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. افراد مي‌بايد همواره توجه داشته باشند كه از زمان به عنوان منبعي ارزنده به خوبي استفاده كنند. آنها مي‌توانند راه هاي استفاده موثر از زمان را بياموزند، مي‌توانند از ابتلا به پريشاني احتراز كنند، بازده كارشان را افزايش دهند، در رسيدن به اهدافشان موفق تر باشند و به زندگي متعادل تري دست يابند كه در آن فرصت و توان كافي براي پرداختن به كار منزل، خانواده و خويشتن وجود داشته باشد (مكنزي، ۱۹۹۳).
بنابراين از اين چشم انداز وسيع، مي‌توان دريافت كه ارزش واقعي مديريت زمان، عبارت است از ارتقاي تمامي ابعاد زندگي فرد. لذا لزوم آشنايي جوانان با مديريت زمان در گذران اوقات فراغت آنها اجتناب ناپذير است.
***ممكن است هنگام انتقال از فايل اصلي به داخل سايت بعضي متون به هم بريزد
يا بعضي نمادها و اشكال درج نشود ولي در فايل دانلودي همه چيز مرتب و كامل و با فرمت ورد موجود است***
