حقوق بين الملل

عنوان:

حق شرط بر معاملات حقوق بشري با تمركز بر ميثاقين ۱۹۶۶

استاد راهنما:

دكتر پوريا عسكري

استاد مشاور:

دكتر حميد عزيزي مراد پور

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

عنوان                                صفحه

چكيده. ۵

مقدمه. ۶

فصل اول:حق شرط در معاهدات حقوق بشري. ۱۱

گفتار اول: تاريخچه و تحولات حق شرط قبل از كنوانسيون وين ۱۹۶۹ حقوق معاهدات     ۱۱

۱-۱ : درباره كنوانسيون وين ۱۴

۲ -۱:حق شرط در كنوانسيون وين ۱۹۶۹ حقوق معاهدات ۱۵

۳-۱: حق شرط در كنوانسيونهاي ۱۹۷۸ و ۱۹۸۶ وين ۱۹

گفتاردوم :اصطلاح شناسي حق شرط ۲۱

۱-۲: مفهوم حق شرط. ۲۲

۲-۲: مفهوم حق شرط از نظر عهدنامه وين ۱۹۶۹: ۲۲

۳-۲: اعلاميۀ تفسيري و تفاوت آن با حق شرط. ۲۳

۴-۲:تفاوت حق شرط (Reserve) و قيد شرط (Reservation Clause). 24

۵-۲: محاسن و ايرادات حق شرط. ۲۴

گفتار سوم: نظام حقوقي حق شرط ۲۵

۱-۳: نظام سنتي: پذيرش به اتفاق آرا ۲۶

۲-۳: نظام حقوقي معاصر در مورد حق شرط: ۲۷

گفتار چهارم: شروط اعتبار حق شرط براساس كنوانسيون وين ۱۹۶۹ حقوق معاهدات     ۲۸

گفتارپنجم: زمان استفاده از حق شرط ۳۲

۱-۴: حق شرط در زمان امضاء عهدنامه. ۳۲

۲-۴: حق شرط در زمان تصويب، تصديق يا الحاق به معاهده. ۳۳

۳-۴: حق شرط در مرحلۀ صدور اعلاميۀ جانشيني كشورها. ۳۴

گفتار ششم: حق شرط بر انواع معاهدات ۳۴

۱-۵: حق شرط بر معاهدات دوجانبه. ۳۴

۲-۵: حق شرط بر معاهدات چندجانبه. ۳۵

گفتار هفتم: معاهدات حقوق بشري ۳۶

۱-۶: تعريف معاهدۀ بين المللي. ۳۶

۲-۶ : معاهده از ديدگاه عرف بين المللي. ۳۷

۳-۶: تعريف جامع ۳۷

۴-۶: طبقه بندي معاهدات بين المللي. ۳۸

گفتار هشتم: معاهدات حقوق بشري ۳۹

۱-۷: كليات حقوق بشر. ۳۹

۲-۷: تفاوت هاي معاهدات حقوق بشري در مسائل مختلف ۴۲

۳-۷: تفاوت معاهدات حقوق بشري در ارتباط با مساله جانشيني كشور ها. ۴۲

۳-۷: حمايتي بودن، محور معهدات حقوق بشري. ۴۴

گفتار نهم :طبقه بندي معاهدات حقوق بشري ۴۵

۱-۹: معاهدات بين المللي حقوق بشري. ۴۵

۲ -۹: معاهدات منطقه اي حقوق بشري. ۴۵

۳-۹: معاهدات حقوق بشري عام. ۴۶

۴-۹: معاهدات حقوق بشري خاص. ۴۶

۵-۹: معاهدات حقوق بشري الزام آور. ۴۷

۶-۹: اسناد حقوق بشري غير الزام آور. ۴۸

گفتار دهم: شرط هاي غير معتبر بر معاهدات حقوق بشري ۴۹

فصل دوم ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي. ۵۲

گفتار اول:كليات و فرآيند تدوين ميثاق حقوق مدني و سياسي. ۵۲

۱-۱ : مشخصات و محتواي ميثاق ۵۴

۲-۱ : نحوه اجرا و تعهدات دولتها. ۵۷

۳-۱: نظام نظارتي ميثاق ۵۸

۴-۱: تفسير كميته حقوق بشر. ۶۰

گفتار دوم: بررسي حق شرط بر ميثاق حقوق مدني و سياسي. ۶۲

۱-۲: رزرو ها و اعلاميه هاي تفسيري. ۷۱

۲-۲: رزروها و اعلاميه هاي تفسيري ارائه شده به پروتكل الحاقي اول به ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي. ۷۴

۳-۲: رزروها و اعلاميه هاي تفسيري اعلام شده به پروتكل الحاقي دوم به ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي. ۷۶

گفتار سوم: ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي و موضع جمهوري اسلامي ايران    ۷۷

فصل سوم:ميثاق بين المللي حقوق اقتصادي،اجتماعي و فرهنگي. ۸۰

گفتار اول:ميثاق بين المللي حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي. ۸۱

۱-۱: مشخصات و محتواي ميثاق ۸۲

۲-۱: نحوه اجرا و تعهدات دولتها. ۸۴

۳-۱: نظام نظارتي ميثاق ۸۴

گفتار دوم: ماهيت تعهدات دولتهاي عضو ميثاق بين‌المللي حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي. ۸۶

۱-۲: نقش نهادهاي ملي حقوق بشر در حمايت ازحقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي    ۸۸

۲-۲: جايگاه ميثاق بين المللي حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در نظام حقوقي داخلي    ۹۰

گفتار سوم:بررسي حق شرط بر ميثاق بين المللي حقوق اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي    ۹۲

گفتار چهارم: رزروها و اعلاميه هاي تفسيري كشورهاي عضو به ميثاق بين المللي حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي (CESCR) و پروتكل الحاقي آن. ۹۴

نتيجه گيري. ۹۶

ضمايم ۹۸

فهرست منابع و مآخذ ۱۵۲

چكيده انگليسي. ۱۵۷

چكيده

حقوق بشر از حقوق بنيادين است كه براي حيات نوع بشر اساسي تلقي مي شود و در حال حاضر يكي از مهمترين موضوعات حقوق بين الملل معاصر مي باشد كه حساسيت زيادي نسبت به رعايت آن وجود دارد و بر همين اساس اسناد جهان مشمول متعدد بر مدون كردن اين حقوق كوشيده اند و كنواسيون هاي متعددي در رابطه با حقوق بشر به تصويب رسيده اند . ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي و ميثاق بين المللي حقوق اقتصادي اجتماعي و فرهنگي مصوب ۱۹۶۶ از جمله مهمترين اسناد در زمينه حقوق بشر مي باشند . آنچه دغدغه امروز جامعه بين الملل است مسئله عضويت و پايبندي دولت ها به اين اسناد مي باشد كه گاهي با ارئه حق شرط از سوي آنها و تلاش براي محدود كردن تعهداتشان نسبت به كنوانسيون هاي حقوق بشري همراه شده كه مشكلات و نگراني هايي را در ارتباط با اجراي صحيح اين كنواسيون ها به همراه داشته است . آنچه امروزه در اين مورد بايد لحاظ شود مطابقت شرط با موضوع و هدف معاهده است كه در صورت فقدان اين مورد بايد از پذيرش شرط نسبت به معاهده جلوگيري بعمل آيد ،زيرا در صورت عدم مطابقت شرط با موضوع و هدف معاهده پايه و اساس معاهده تحت تاثير قرار گرفته و امكان نقض حقوق بشر بوجود خواهد آمد.از اين رو نهادهاي حقوق بشري از جمله كميته حقوق بشر سازمان ملل متحد در تفسير شماره ۲۴ خود به اين قضيه پرداخته است و كشورها بايد ملزم به رعايت اين معيار در عضويت مشروط خود شوند. در همين راستا بررسي حق شرط هاي متعدد به معاهدات حقوق بشري از جمله ميثاقهاي ۱۹۶۶ موضوعي است كه تحقيق حاضر سعي در بررسي آن دارد.

واژه هاي كليدي:حقوق بشر-حق شرط-معاهدات-كنوانسيون-ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي-ميثاق حقوق اقتصادي،اجتماعي و فرهنگي.

مقدمه

حقوق بشر به اعتقادبرخي پيشينه اي به قدمت تاريخ حيات بشر دارد. نخستين نشانه هاي حقوق بشر در قانون حمورابي، پادشاه بابل(۱۶۵۸- ۱۷۳۰ ق م ) ديده شده است، در قرن ششم قبل از ميلاد، كورش كبير منشوري تنظيم كرد كه درآن به آزادي مذاهب و ملل بيگانه اشاره شده بود. در قرون وسظي نيز منشور «گامناكارتا» معروف به منشور كبير انگلستان به سال ۱۲۱۵ صادر شد، پس از آن نخستين حقوق سياسي و مدني كه به طور واقعي به شهروندان اعطا شد، در جريان « اعلاميه استقلال آمريكا» (۱۷۷۶) و« اعلاميه مشهور حقوق بشر و شهروند» (۱۷۸۹) انقلاب فرانسه بود[۱].

در قرن نوزدهم تضمين رعايت حقوق بشر، بين خود و دولت ها انجام پذيرفت . بين المللي شدن حقوق بشر در قرن بيستم با امضاء قرارداد حمايت از اقليت ها، تحت نظر جامعه ملل صورت گرفت. با تاسيس جامعه ملل به حقوق زنان و كودكان توجه شد.

با تاسيس سازمان ملل متحد به دليل تجربه تلخ نقض هاي شديد حقوق بشر در جنگ جهاني دوم مساله حقوق بشر به عنوان يكي از اهداف منشور ملل متحد در بند ۳ ماده ۱ منشور ذكر شد.«دستيابي به همكاري بين المللي در حل مشكلات بين المللي با ماهيت اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، بشر دوستانه، توسعه و تشويق و احترام حقوق بشر وآزاديهاي بنيادين براي همه بدون تبعيض از حيث نژاد، جنس، زبان يا مذهب » اين اعلاميه به دليل مفهوم «بشريت» كه درآن ذكر شده است در اركان مختلف سازمان ملل تاثير زيادي داشته و موجب پديداري اسناد متعددي شده است.

در دسامبر ۱۹۶۶ دو«ميثاق حقوق مدني و سياسي » و« ميثاق حقوق اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي» به تصويب مجمع عمومي رسيد. تصويب اين دو ميثاق يك انقلاب در زمينه حقوق بشر بود. در كنار اين ميثاق ها معاهدات بين المللي و منطقه اي حقوق بشر پا به عرصه وجود گذاشتند. از جمله كنوانسيون منع مجازات كشتار جمعي ( ۱۹۵۱)، كنوانسيون حقوق كودك (۱۹۹۰)، كنوانسيون اروپائي حقوق بشر (۱۹۵۰) و كنوانسيون آمريكايي حقوق بشر (۱۹۶۹) . با توجه به تحولات ذكر شده حقوق بشر ما شاهد شكل گيري سه نسل حقوق بشر بوديم :

-نسل اول، حقوق مدني و سياسي هستند كه ريشه در ارزش هاي ليبراليستي كلاسيك دارند و حقوق بنيادين چون حق حيات، آزادي عقيده، بيان، اجتماع، امنيت، و ضمانتهاي قضائي را در بر مي گيرند[۲].

-نسل دوم حقوق بشر، حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي هستند كه پيدايش آنها به جنگ جهاني دوم بر مي گردد و حقوق چون تامين اجتماعي، كار، و سطح زندگي مناسب وآموزش كه در اعلاميه جهاني ۱۹۴۸ آمده را در بر مي گيرد .اين دسته از حقوق با اصرار كشور هاي سوسياليت پس از جنگ جهاني دوم در اعلاميه جهاني حقوق بشر آمد. .

-نسل سوم حقوق بشر نوپا تر از نسل پيش است. حقوق جمعي يا «حقوق همبستگي» واژه اي است كه به اين نسل اطلاق مي شود. و حقوق چون توسعه، برخورداري از محيط زيست، صلح و دموكراسي رادر بر مي گيرد.

پايان نامه پيش رو به بررسي حق شرط بر معاهدات حقوق   بشري و ميثاقين ۱۹۶۶ مي پردازد. شرط در ماده ۲كنوانسيون وين ۱۹۶۹ حقوق معاهدات به صورت زير تعريف شده است. « حق شرط عبارت است از بيانيه اي كه يك كشور تحت هر نام يا به هر عبارت در موقع امضاء ، تصويب، قبول يا الحاق به يك معاهده صادر مي كند و بدين وسيله قصد خود را داير بر عدم شمول يا تعديل آثار حقوقي بعضي از مقررات معاهده نسبت به خود بيان مي دارد.» بدين ترتيب دولت ها مي توانند به هنگام امضاء، تصويب، پذيرش يا الحاق به معاهدات بين المللي بعضي از مقررات آنها را كه با قوانين داخلي خود مغاير مي دانند و در صورت اجرا مي توانند مشكلاتي را براي نظام حقوق داخلي آنها به وجود آورد نپذيرفته يا آثار حقوقي آن را نسبت به خود تعديل نمايند.