رشته مهندسي كشاورزي- گرايش بيماري شناسي گياهي

عنوان

شناسايي گونه هاي غالب قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار

ريزوسفر تعدادي از درختان جنگلي منطقه كياسر

استاد راهنما

دكتر يونس رضايي دانش

 استاد مشاور

حميد رضا اصغري

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
چكيده
قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار از مهمترين قارچ هاي همزيست مي باشند و وجود اين رابطه همزيستي، از طرق مختلف باعث افزايش توان رشدي و مقاومت بيشتر گياه به انواع تنش هاي محيطي مي شود. در اين تحقيق با توجه به اهميت بسيار بالاي گياهان در صنايع مختلف، قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار موجود در ريزوسفر آنها در منطقه كياسر جداسازي و تعداد ۱۰ گونه قارچي از ريزوسفر اين گياهان شناسايي شد كه شامل گونه هاي Glomus fasciculatum،G. intradices، G. mosseae، G. geosporum، G. macrocarpum،G. aggregatum،G. albidium، G. manihotis، Paraglomus occolatum و Gigaspora albida از ريزوسفر ۱۴ درخت مختلف مي باشد . درصد شاخص هاي مهم كلنيزاسيون بر حسب نوع گياه متفاوت بود.
تجزيه واريانس مربوط به فراواني جمعيت اسپور قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار در گياهان مختلف نمونه برداري شده نشان داد كه بين گياهان مختلف و همچنين بين نمونه هاي خاك جمع آوري شده براي هر درخت، اختلاف آماري معني داري در سطح ۰۱/۰>P وجود دارد. از دلايل اين اختلاف مي توان به نوع گياه ميزبان، شرايط اقليمي و خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك اشاره كرد.
كلمات كليدي: قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار، درختان، شناسايي، فراواني
۱-۱- مقدمه
بيش از ۳/۲% از گونه هاي موجودات زنده روي زمين در جنگل زندگي مي كنند. درختان جنگلي از طريق فتوسنتز، تجديد اكسيژن در جو، تنظيم بارش هاي محلي، جذب Co₂ اتمسفر، تعديل اثر گلخانه اي، محافظت و حفظ تنوع طبيعت از لحاظ گونه هاي گياهي و حيواني، كاهش بادهاي قوي، متوقف كردن گرد و غبار و گازها، تنظيم سطح آب رواناب، متعادل سازي درجه حرارت محيط، جلوگيري از فرسايش خاك، تثبيت آب و هوا، ايجاد محيطي مناسب جهت تفريح و سرگرمي بسيار مفيد هستند. جنگل ها از لحاظ چوب و انرژي مهمترين مزايا محسوب مي شوند. گياه در محيطي رشد مي كند كه در تعامل با ميكروارگانيسم هاي مختلف خاك است و برخي از اين عوامل باعث ايجاد تنش و بيماري در گياه مي گردند و برخي نيز موجب بهبود و ارتقاء رشد گياه مي شوند. يكي از مهم ترين ميكروارگانيسم هاي مفيد خاك، قارچ هاي ميكوريز مي باشند. اصطلاح ميكوريز نشانگر يك همزيستي دو جانبه است كه در نتيجه اين همزيستي، فعاليت قارچ در جهت جذب و انتقال عناصر غذايي به گياه از يك طرف و دريافت تركيبات كربني حاصل از فتوسنتز از گياه ميزبان از سوي ديگر مي باشد (Smith & Read, 2008). وجود همزيستي ميكوريزايي يكي از عوامل مهم و تعيين كننده رشد و عملكرد در گياهان است (Offre et al., 2007). قارچ هاي ميكوريز قادرند بر ساير ميكروارگانيسم هاي موجود در خاك به طور مستقيم تاثير گذاشته يا به طور غير مستقيم از طريق تغيير فيزيولوژي گياه ميزبان در جمعيت و عملكرد آنها موثر باشند(Allen et al., 1980).بروز اين تغييرات مداوم، موجب تغيير ارگانيسم هاي موجود در خاك اطراف ريشه گياه و ايجاد ميكوريزوسفر مي شود (Linderman, 1988). قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار از مهمترين انواع قارچ هاي ميكوريز مي باشند. اين نوع همزيستي از طرق مختلف باعث افزايش توان رشدي گياه و كاهش خسارت ناشي از عوامل بيماري زاي موجود در خاك مي شود (Regvar et al., 2006; Akhtar & Siddiqui, 2008). شناخت و مطالعه بيشتر اين نوع قارچ ها بخصوص قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار و استفاده در كشاورزي نوين، امروزه به نحو موثري باعث افزايش توليد محصولات كشاورزي شده است. همچنين با بهره گرفتن از اين همزيستي به عنوان كود بيولوژيك، مي توان از طريق كاهش مصرف نهاده هاي شيميايي از قبيل كود هاي شيميايي و سموم، سيستم كشت و كار سالمتر و محيط زيستي عاري از آلودگي جانبي داشت (Offre et al., 2007).تحقيقات زيادي در زمينه شناسايي و بكارگيري قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار در نظام هاي كشاورزي در سطح دنيا در حال اجرا است. در كشور ما تحقيقات در اين زمينه اندك و به صورت پراكنده مي باشد. در اين تحقيق، وضعيت قارچ هاي ميكوريز آربوسكولار در ريزوسفر تعدادي از درختان جنگلي غالب منطقه كياسر بررسي شده است.
۱-۲- مشخصات گياه شناسي گياهان ميزبان مورد مطالعه
۱-۲-۱- -مشخصات گياه شناسي چنار
چنار با نام علمي Platanus orientalis L از خانواده چنار Platanaceae و با نام انگليسيOriental plane tree, Plane tree . درختي خزان كننده به ارتفاع تا ۵۰ متر، با تنه اي به قطر تا ۳ متر، گاهي بيشتر، با پوست ريزان، برگ ها پنجه اي، به قطر تا ۲۵ سانتيمتر، تا نيمه تحتاني بريده، ۵-۷ پاره، متناوب، گوشواره دار، گل ها يك پايه، به صورت سرسان و كروي، معمولا آويزان، گلهاي نر با كاسبرگهاي گلبرگي ۴-۶ تايي، گلبرگ ها گوه اي، از كاسبرگ ها بلند تر، دوتاي آنها كوچكتر يا وجود ندارند. گلهاي ماده با كاسبرگ هاي گلبرگي ۴ تايي، گلهاي نر با ۳-۸ پرچم، با ميله هاي كوتاه، با رابطي سپري شكل در بالا. گلهاي ماده با ۳-۸ برچه، با خامه هاي طويل، تخمدان با ۱-۲ تخمك كناري. ميوه فندقه واژ مخروطي گوشه دار كه در قاعده با كركهاي بلند پوشيده شده، گوي ميوه ها ۲-۶ تايي، در زمستان باقي ماننده (مظفريان، ۱۳۸۳). (شكل۱-۱،الف)
۱-۲-۲- مشخصات گياه شناسي مازوج، دار مازو، مازو
مازو با نام علمي Quercus infectoria Oliv از خانواده بلوط Fagaceae با نام انگليسي Aleppo oak, Gall oak. درختچه يا درختي متوسط، كركهاي روي شاخه ها و سطح تحتاني برگها متنوع و نا پايدار و غير دايمي. برگها قويا مختلف الشكل، در طول زمستان سبز، بالايي ها بيضوي تا تخم مرغي، غالبا با دندانه هاي- اره اي منظم، بندرت عميقا لب دار- دندانه دار، با دندانه هاي نوك تيز يا كامل، پاييني ها كوچك، بيضوي، غالبا كامل يا كم دندانه. پياله نيم كروي يا تقريبا مخروطي، كرك مخملي. ميوه بلوطي تخم مرغي، دمگل ميوه دار با دمبرگ هم اندازه . گل هاي نر در گل آذين دم گربه اي انبوه و بلند، گلهاي ماده كم يا منفرد با محور كوتاه به طول ۲-۵ ميليمتر، در محور برگهاي بالايي قرار گرفته (مظفريان، ۱۳۸۳). (شكل۱-۱،ي)
۱-۲-۳- مشخصات گياه شناسي راش
راش با نام علمي Fagus orientalis Lipsky از خانواده بلوط Fagaceae با نام انگليسي Orientalis beech. درختي با ارتفاع تا ۵۰ متر ، با تاج تخم مرغي يا استوانه اي پهن، متراكم، با پوست تنه خاكستري كم رنگ، صاف. شاخه هاي جوان با كركهاي كوتاه- تار ابريشمي فشرده، به تدريج بدون كرك شونده، يكساله ها قهوه اي شونده، جوانه ها تخم مرغي باريك يا دوكي شكل، به طول ۲ سانتيمتر، برگها به طول ۷-۱۴ و عرض ۴-۸ سانتيمتر، كم و بيش بيضوي، در نيمه فوقاني پهن تر، با قاعده گوه اي، راس نوك دار، ابتدا در دو سطح در امتداد رگبرگ ها و دمبرگ با كرك هاي كوتاه- تار ابريشمي فشرده، سرانجام روي سطح فوقاني بدون كرك يا در امتداد رگبرگ مياني كمي كرك دار، با لبه هاي كامل يا مواج ، يا با رگبرگ هاي تا دندانك هاي كوتاه نوك كند ممتد، ابتدا در حالت جوان با كرك هاي تار ابريشمي- مژه دار، رگبرگ هاي ۹-۱۲ جفتي سطح تحتاني آشكار، دمبرگ به طول ۵-۲۰ ميليمتر، گلپوش گلهاي نر كوتاه، استكاني پهن، با لوبهاي كوتاه پهن، هم اندازه لوله يا بلند تر از آن، با كرك هاي كوتاه- تار ابريشمي. پياله به طول ۲۰-۲۵ ميليمتر، كرك دار- تار ابريشمي، با دمگل به طول ۲-۸ سانتيمتر، فلسها در بخش پاييني پياله ها برگي، سبز رنگ، رگه دار، خطي يا تقريبا قاشقي، به طول تا ۱۷ و عرض ۴ ميليمتر، فلس هاي بالايي كوتاه تر، باريكتر، درفشي. فندقه به طول ۲ و عرض۱، كفه ها با پياله مساوي يا كوتاه تر از آن

موضوع:

بررسي وضعيت آلودگي باغات پسته به نماتد مولد غده ريشه و تعيين گونه غالب ,شدت آلودگي و پراكنش آن در شهرستان سبزوار

استاد راهنما:

دكتر علي اسكندري

 استاد مشاور:

مهندس امير ريوندي

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
چكيده
به منظور تعيين دلايل ضعف و پژمردگي و كاهش رشد و زردي درختان پسته در سال‌هاي اخير در باغات پسته شهرستان سبزوار، طي ماه‌هاي فروردين و تير ۱۳۹۰ ، ۴۰ نمونه از ريشه‌ها و خاك اطراف آن به طور تصادفي، از سراسر مناطق پسته‌خيز اين شهرستان، جمع‌آوري شد.
براي اثبات بيماري‌زايي و تكثير نماتد، توده‌هاي تخم را از روي گره‌هاي ريشه آلوده به نماتد، جدا كرده و سپس رقم حساس گوجه‌فرنگي (رقم رد كلود) را با يك كيسه تخم، آلوده نموده و بعد از حدود ۲ ماه، ماده بالغ از داخل گره‌هاي ايجاد شده روي ريشه‌ها، لاروهاي سن دوم آن‌ها از داخل توده تخم و نرها ازخاك، جدا گرديد.
از انتهاي بدن ماده بالغ (Perineal Pattern) برشي تهيه شد. بعد از تهيه اسلايد از برش‌هاي انتهاي بدن ماده‌هاي بالغ، لاروسن دوم و نرها، اسلايدها با بهره گرفتن از كليد شناسايي Jepson 1987، از نظر خصوصيات مرفولوژيكي و مرفومتريكي مورد بررسي قرار گرفت.با توجه به مشخصات مرفولوژيك و مرفومتريك آن‌ها، گونه شناسايي شده در تمام نمونه‌هاي آلوده، Meloidogyne javanica بود كه گونه غالب نماتد ريشه باغات پسته شهرستان سبزوار به شمار مي‌رود.نقشه پراكنش و شدت آلودگي براساس نقاط جغرافيايي ثبت شده(GIS) نيز تهيه گرديد.
مقدمه
پسته (Pistacia vera L.) متعلق به تيره سماق (Anacardiaceae) است. جنس Pistacia داراي ۱۱ گونه است كه همگي آن‌ها از خود تربانتين يا سقز ترشح مي‌كنند. گياهان اين تيره به صورت درخت يا درختچه هستند (پناهي و همكاران، ۱۳۸۱).
سرزمين ايران قرن‌ها بدون رقيب عمده‌ترين توليدكننده پسته جهان بوده است ولي در حال حاضر كشورهاي ديگري در زمينه توليد و تجارت پسته به رقابت با ايران پرداخته‌اند (ابريشمي، ۱۳۷۳).
توليد پسته در ايران يكي از منابع مهم ايجاد درآمد براي باغداران پسته و اقتصاد ملي محسوب مي‌شود. در سال ۱۳۹۰ تقريباً ۳/۳درصد از ارزش صادرات غيرنفتي كشور را، صادرات پسته تشكيل مي‌دهد كه درآمد ارزي حاصل از آن سالانه حدود ۴ ميليارد دلار گزارش شده است (اتاق بازرگاني،۱۳۹۰).
تقريباً ۳۰ بيماري براي پسته در جهان گزارش شده است. خاك منشأ بيماري‌هايي مخصوصاً گموز، پژمردگي ورتسليومي و نماتد مولد غده ريشه Meloidogyne است كه بيماري در پسته ايجاد نموده و از بيماري‌هاي مهم پسته در جهان است (۱۹۹۱ ,.Ogawa et al).
نماتدهاي انگل گياهي يكي از عوامل بازدارنده رشد محصولات زراعي و باغي بوده و خسارت‌هاي ناشي از آن‌ها بر محصولات اساسي و محصولات مهم اقتصادي به ترتيب بالغ بر ۷/۱۰% و ۱۴% بوده كه اين خسارات بالغ بر يكصد ميليارد دلار آمريكا در سال ۱۹۸۴ در جهان تخمين زده شده است (, ۱۹۸۷ Sasser and Freckman).
در ايران اولين‌بار نماتدهاي مولد غده ريشه در باغات پسته از رفسنجان در سال ۱۳۴۵ توسط صامت شناسايي شده است (فريور مهين،۱۳۶۵).
نماتد مولد غده ريشه مي تواند علاوه بر ايجاد بي‌نظمي در جذب و انتقال آب و مواد مغذي توسط گياه، باعث ايجاد استرس در گياهان نيز مي‌شود. تلقيح نماتد مولد غده ريشه در بادمجان، بدون استرس رطوبتي، باعث ايجاد كلروز و كاهش سنتر رنگدانه‌ها مي‌شود( et al., 2009 Shaukat).
علاوه بر اين، اثرات متقابل دوپاتوژن قارچ عامل پژمردگي Fusarium oxysporum و نماتد مولد غده ريشه Meloidogyne incognita باعث مي‌شود كه خسارات وارده بر گياه، بيشتر از مجموع خساراتي كه هر يك از اين عوامل بيماري‌زا جداگانه وارد مي‌سازند، بوده است.
به عبارتي نماتد باعث شكسته شدن مقاومت گياه به قارچ، عامل پژمردگي مي‌شود (حسيني‌نژاد و واجد خان، ۱۳۷۹).
با توجه به اينكه استان خراسان رضوي و شهرستان سبزوار از توليدكنندگان مهم پسته در ايران است و بتازگي در باغات پسته ضعف و خشكي در درختان مشاهده شده است، سعي در اين است كه به اين حقيقت برسيم كه آيا دليل ضعف درختان پسته، نماتد مولد غده ريشه است و گونه غالب نماتد ريشه گرهي و شدت آلودگي و پراكنش گونه غالب در شهرستان سبزوار را تعيين نماييم.

• مشخصات جغرافيايي و آب و هوايي منطقه
  • موقعيت جغرافيايي شهرستان سبزوار

منطقه مورد پژوهش در طول جغرافيايي ۵۷ درجه، ‏‏۴۰ دقيقه و ۳۰ ثانيه شرقي و ۴۵ درجه، ۲۰ دقيقه و ۴۰ ثانيه عرض شمالي قرار دارد. مساحت ‏ اين محدوده ۲۰۵۰۲ كيلو متر مربع است كه ۸۰/۱ وسعت كشور را در بر مي گيرد (تصوير ۱-۱).‏
آب و هواي منطقه ي تحقيق به علت وجود ارتفاعات و همچنين مجاورت با كوير، متنوع ‏و به واسطه قرار گرفتن در سه جلگه ي موازي با ارتفاعات و كوير، ميزان بارندگي و ‏پراكنش آن نيز متغير است. وجود شرايط فوق و ديگر شرايط اقليمي باعث گرديده ‏است كه اين شهرستان از هر دو نوع قنات دشتي و كوهستاني با پراكنش متنوع محيطي برخوردار باشد.                 ‏
مطالعات انجام گرفته‎ نشان مي‌دهد كه متوسط ساليانه بارندگي در منطقه مورد ‏پژوهش ۶/۲۰۹ ميلي‌متر است كه از ۱۵۰ ميلي متر در مناطق خشك تا ۲۸۰ ميلي متر در ‏مناطق كوهستاني متغير است.                                                                     ‏ همچنين مطالعات آناليز باد منطقه، بيانگر شرقي بودن باد غالب است كه به ‏ترتيب ۴۲/۱۷، ۶۲/۳۲، ۰۸/۱۷ و ۴۹/۱۰ درصد از مجموع باد‌هاي بهار، تابستان، پاييز و ‏زمستان منطقه را به خود اختصاص داده است(جدول۱-۱)(جدول ۱-۲) (دادرسي سبزوار، ۱۳۸۳)‎‏.‏
پيشينه درخت پسته
از خاستگاه‌هاي اوليه درختان پسته مي‌توان به ايران، افغانستان، تركمنستان، سوريه و فلسطين اشاره كرد. پاره‌اي از منابع نيز، سواحل مديترانه و خصوصاً كرانه‌هاي شرقي اين دريا را، مبدأ نخستين درختان پسته معرفي كرده‌اند. به طور كلي سرزمين‌هاي فوق در قاره آسيا و در فاصله بين كرانه رود جيحون (در شرق) تا سواحل درياي مديترانه (در غرب)، به مسافت حدود ۱۴۷۰۰۰۰كيلومتر، قرار گرفته و بين ۳۲ تا ۴۰ درجه عرض شمالي، واقع شده‌اند.
پرورش درختان پسته براي نخستين بار در نواحي غربي خراسان صورت گرفته است، اين اقدام در عصر پارت‌ها تا اوايل دوره ساسانيان، در نواحي مستعد ايالت پارت (خراسان)، در حد فاصله شرق و جنوب غربي گرگان تا ناحيه سبزوار و از سبزوار به جانب مناطق جنوبي نيشابور تا ناحيه قهستان، انجام پذيرفته است (علوي، ۱۳۷۸).
پسته در آغاز عصر مسيحيت، ابتدا به حوزه مديترانه و سپس در سال ۱۸۵۶ به اروپا و در سال ۱۸۹۰ به كاليفرنيا رسيده است و در سال ۱۹۰۴ اولين درخت آن در ايستگاه تحقيقاتي «چيكو» كاشته شده است (درويشيان، ۱۳۷۸).
بقايايي از پسته‌زارهاي انبوه سبزوار تا اواخر قرن ششم برجاي بوده، زيرا ابوالحسن بيهقي تأكيد كرده كه در زمان او، درختان پسته در ديه‌هاي جلين و ايزي و نوقاريز مرغوب و معروف بوده است (ابريشمي، ۱۳۷۳).
شايد كهن‌ترين سند درباره پيشينه تاريخي كشت پسته در ايران را بتوان سفرنامه هرودت، تاريخ‌دان نامي يوناني، دانست (محمدخاني، ۱۳۷۶).
۱-۲-۲- ويژگي‌هاي گياهشناسي و گونه‌هاي مهم پسته
واژه «پيستاسيا» كه همان جنس پسته است از نام فارسي آن يعني پسته برگرفته شده است. درخت پسته اهلي ( Pistacia vera) گياهي نيمه گرمسيري، وابسته به تيره سماق Anacardiaceae يا تيره پسته، ازگياهان دولپه‌اي و جدا گلبرگان است . جنس پسته داراي ۱۱گونه است كه گونه‌هايي از آن‌ها از خود، تربانتين يا سقز ترشح مي‌كنند (پناهي و همكاران، ۱۳۸۱).
گياهان اين تيره به صورت درخت يا درختچه‌اي است.اين تيره از ۷۵جنس و ۶۰۰ گونه تشكيل يافته كه بيشتر در مناطق بين استوايي و معتدله پراكنده است (ابريشمي، ۱۳۷۳ و اسماعيل‌پور، ۱۳۸۳).
مهمترين گونه‌هاي درختان پسته به شرح زير است:
Pistacia vera                                   P. integerrima                       

1. khinjuk P. lentiscus
2. mutica P. chinensis
3. atlantica P. terebinthus
4. mexicana P. oleosa

اين گياهان دو پايه، خزان‌كننده (گونه‌هاي موجود در ايران)، داراي برگهاي مركب ۵-۳ برگچه‌اي، بدون گوشوارك مي‌باشند (اسماعيل‌پور، ۱۳۸۳).
درخت پسته داراي برگهاي شانه‌اي مركب است و هر برگ يك جوانه جانبي را دربرمي‌گيرد. اكثر جوانه‌هاي جانبي به گل آذين اوليه مبدل مي‌شوند و يك محور اصلي را تشكيل مي‌دهند كه در سال بعد، محل توليد خوشه‌هاي پسته خواهد بود. بنابراين خوشه‌هاي پسته به صورت جانبي بر روي چوب يكساله مي‌رويند (راد، ۱۳۷۴ و محمدخاني، ۱۳۷۶ و علوي، ۱۳۷۸).
از نظر گياهشناسي ميوه پسته، در رديف ميوه‌هاي شفت گروهبندي مي‌شود. ميوه‌هاي شفت متشكل از سه قسمت لايه برونبر خارجي (Exo carp)، لايه ميانبر گوشتي (Meso Carp) و لايه درونبر سخت (Endo carp) هستند كه درونبر، هسته را مي‌پوشاند. تفاوت ميوه‌هاي شفت در بخش خوراكي آن‌هاست. در پسته و بادام هسته به خوراكي مي‌رسد، در حالي كه در ساير ميوه‌جات، هسته سخت است و ميانبر گوشتي به عنوان بخش مأكول، مورد استفاده قرار مي‌گيرد (پناهي و همكاران، ۱۳۸۱ و صداقتي و همكاران، ۱۳۸۹).
درخت پسته دو پايه است، يعني براي توليد ميوه به وجود هر دو درخت نر و ماده نياز است. گل درخت ماده فاقد گلبرگ و غده‌هاي شهدساز بوده، بنابراين زنبورهاي عسل را به خود جلب نمي‌كند. گرده گل توسط باد پراكنده مي‌شود (پناهي و همكاران، ۱۳۸۱).

رشته بيماري شناسي گياهي

عنوان

بررسي عوامل

پوسيدگي سيب زميني درانبارهاي دامغان

استادراهنما:

دكترعبدالرضا فروتن

اساتيدمشاور:

دكتر سياوش رعيت پناه

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
چكيده
پوسيدگي نرم ناشي از گونه­هاي اروينيا از بيماري­هاي مهم سيب زميني در مناطق تحت كشت اين گياه مي­باشد. در اين بررسي از مزارع و انبارهاي مناطق تحت كشت سيب زميني در ديباج، كلاته، تويه، دروار، فولاد محله وآستانه شهرستان دامغان بازديد و نمونه برداري بعمل آمد. از كشت نمونه­هاي جمع­آوري شده در محيط كشت آگار غذائي، ۴۵ جدايه باكتري­ پكتوليتيك بدست آمد. اصول كخ در مورد همه جدايه­ها انجام و همه آن­ها قادر به ايجاد بيماري بودند. همه جدايه­ها روي محيط كشت EMB داراي كلني­هاي كوچك گرد، صاف، نسبتا برجسته با حاشيه منظم تا نامنظم و به رنگ زرد طلايي تا قرمز با درخشندگي سبز متاليك بودند. اين باكتري­ها گرم منفي، ميله­اي شكل، متحرك، حاوي تاژك­هاي محيطي و قادر به رشد در شرايط غيرهوازي بودند. و همچنين جديه­هاي بدست آمده توانستند در ورقه­هاي سيب زميني ايجاد لهيدگي كنند. همه جديه­ها اكسيداز منفي و كاتالاز مثبت بوده و توانستند گلوكز را تخمير و نيترات را احياء نمايند. براساس خصوصيات بدست آمده در آزمون­هاي فيزيكو شيميائي و مقايسه با مشخصات گزارش شده در منابع معتبر، جدا شده­ها در يك گونهErwinia carotovora و زير گونه­هاي E. carotovora subsp. carotovora و E. carotovora subsp. atroseptica شناسائي شدند.
مقدمه
سيب زميني (.Solanum tuberosum L) يكي از محصولات مهم كشور بوده و سطح زير كشت آن دراستان سمنان بالغ بر ۵۰۰۰ هكتار است. شهرستان دامغان با اختصاص بيش از۲۰۰۰ به كشت سيب زميني، از مناطق بسيار مساعد اين زراعت به شمار مي­رود.
بسياري از كشاورزان دامغان غده­هاي خوراكي و بذري سيب زميني مورد نياز كشت را طي فصول غير زراعي در انبارهاي سنتي نگهدا ري مي­ كنند. هر ساله ميزان قابل توجهي از اين غده­ها دچار پوسيدگي شده و از بين مي­رود.
محدوديت­ها، موانع و هزينه­ هاي بالاي تهيه و نگهداري غده­هاي بذري و همچنين پوسيد­گي غده­هاي بذري در انبار و يا قبل از رويش بوته­ها د ر مزرعه، از جمله مشكلات عمده توليدكنند­گان سيب زميني در اين منطقه محسوب مي­گردد. از جمله پوسيد­گي­هاي سيب زميني، پوسيد­گي نرم ناشي از گونه­هاي اروينيا مي­باشد.
در اين بررسي گونه­هاي اروينيا عامل پوسيدگي نرم غده سيب زميني در انبارهاي منطقه دامغان شناسايي و اهميت نسبي آن­ها مورد ارزيابي قرار گرفت.
– ۱ – سابقه بيماري در دنيا
باكتري­هاي عامل پوسيدگي نرم معمولا در گونه Ewrvinia carotovora (L.R.Jones) Holland قرار دارند (۴). جونز[۱] در سال ۱۹۰۱ اولين بار از آمريكا بيماري پوسيدگي نرم باكتريائي را روي هويج گزارش و عامل بيماري را Bacillus caorotovora ناميد. يك سال بعد و تقريبا بطور همزمان ون­هال[۲] از هلند و اپل[۳] از آلمان مستقلا بيماري ساق سياه را از روي سيب زميني[۴] گزارش كردند. ون­هال عامل بيماري را Bacillus atroseptica و اپل آنرا Bacillus phytophthorus ناميدند.
در سال ۱۹۰۷ هريسون[۵] باكتري B. solanisaprus و در سال ۱۹۱۱ مورفي و هريسون[۶] باكتري B. melangenes را كه ايجاد بيماري مشابه ساق سياه روي سيب زميني مي­كردند، به عنوان عامل اين بيماري معرفي كردند (۲۸ و ۲۷). همچنين اولين بار در سال ۱۹۵۳ گونه E. chrysanthemi به عنوان بلايت باكتريائي داوودي از آمريكا و متعاقبا در سال ۱۹۷۵ از ژاپن گزارش گرديد (۳۸).
پوسيدگي نرم از شايع ترين و مخربترين بيماري­هاي باكتريائي سبزيجات در شرايط انبار و حمل و نقل است. به سبب پراكنش جهاني بيماري، تحقيق پيرامون اين بيماري در كشورهاي مختلف از جمله آمريكا، انگلستان، فرانسه، شوروي سابق، دانمارك، يوگسلاوي و هند بطور جدي پيگيري شده است (۱).
در سال ۱۹۴۵ والدي[۷] پيشنهاد نمود كه جنس Erwinia محدود به سه گونه E. Salicis، amylovora E. و E. tracheiphila (عوامل بيماري­هاي نكروز و پژمردگي) و به عنوان عوامل پوسيدگي نرم پذيرفته شوند و گونه­هاي E. carotovora و E. chrysanthemi در جنس ديگري به نام Pectobacterium قرار داده شوند.
اگر چه از اين پيشنهاد در ابتدا استقبال شد(Graham, 1958; Barnel et al,. 1973, 1974) ، اما مورد قبول و پذيرش عموم قرار نگرفت. زيرا گونه­هاي حد وسط اين دو گروه علي­رغم دارا بودن مشخصات فنوتيپي مشابه اروينيا، فاقد قدرت پوسيدگي نرم بودند (۲۹).
۲ – ۱ – سابقه بيماري در ايران
باكتري Erwinia اولين بار در ايران توسط حجارود (۵) و اماني (۲)از پيازهاي پوسيده سيكلامن جدا گرديده و اماني با آزمايشات تكميلي، باكتري را E. carotovora معرفي نمود.
بهار و دانش در سال ۱۳۶۵ زير گونه (Ecc) Erwinia carotovora subsp. carotovor را به عنوان عامل ساق سياه و پوسيدگي نرم سيب زميني در اصفهان گزارش كردند (۳). زير گونه Eccتوسط عرب و رحيميان در سال ۱۳۶۸ از روي ديفن باخيا گزارش شد و ظهور استرين­هاي متعددي از اروينيا مثل E. carotovora subsp atroseptica (Eca) وE. carotovora subsp carotovora (Ecc) را از مناطق مهم سيب زميني كاري استان فارس جداسازي و بيماريزائي آن­ها را روي سيب زميني به اثبات رساندند (۱).
فريدوني (۱۱) استرين­هاي عامل اين بيماري را در استان­هاي خراسان، آذربايجان شرقي، اصفهان، همدان، تهران و مازندران بررسي كرد.
احمد وند (۱) مناطق مختلف سيب زميني كاري همدان را از نظر ويژگي­هاي فنوتيپي و ميزباني بررسي نمود. او زير گونه هاي Ecc و Eca را روي گياه سيب زميني گزارش نموده و در مواردي به استرين­هاي بينابيني گونه E. carotovora و E. chrysanthemi اشاره نمود. تو همچنين گونه Ech را از همدان گزارش كرد (۱ و۱۱).
۳ – ۱ علائم بيماري
اروينياي عامل پوسيدگي نرم باعث نرم شدن و پوسيدگي بافت پارانشيمني گياه ميزبان مي­شود. علائم بارز بيماري روي غده سيب زميني بصورت پوسيدگي نرم غده[۸] و در ساقه بصورت ساق سياه مي­باشد.
۱ – ۳ – ۱ – علائم پوسيدگي نرم غده
غده­هاي بذري قبل از كاشت و غده­هاي توليدي قبل يا بعد از برداشت مكن است در انبار به بيماري پوسيدگي نرم مبتلا شوند. آلودگي­ها عمدتا از طريق عدسك­ها، زخم­ها و انتهاي استولون گياه مادري بيمار صورت مي­گيرد. زخم­هايي كه روي عدسك­ها به وجود مي­آيند، به صورت كمي فرو رفته برنزه تا قهوه­اي هستند و نواحي آبسوخته مدوري به قطر تقريبي ۶% – ۳% سانتي­متر دورآن­ها مشاهده مي­گرد­د. در شرايط خشك زخم­ها ممكن است فرورفته، سخت و خشك باشند. در برخي اوقات بيماري متوقف شده و قسمت­هاي بيمار خشك و نواحي فرورفته­اي با توده­اي از مواد مرده و سخت و سياه پر مي­شوند. لكه­ها نا منظم، فرو رفته و به رنگ قهوه­اي تيره هستند (۴۶ و ۶۸). پوسيدگي از روي سطح غده شروع شده و به طرف داخل ادامه مي­يابد. بافت­هاي پوسيده نرم، مرطوب و برنزه تا كرم رنگ هستند. به نحوي كه كاملا از بافت سالم قابل تشخيص بوده و با شستشو بسهولت از بافت سالم جدا مي شوند. معمولا حاشيه زخم­ها به رنگ قهوه­اي تا سياه ديده مي­­شود (۱۳ و ۳۸).
در مراحل اوليه بافت­هاي پوسيده بي بو بوده، ولي در اثر فعاليت ميكرو ارگانيزم­هاي ثانويه، بوي فساد بافت پوسيده به مشام مي­رسد. بافت­هاي آلوده حالت لزج و چسبنده­اي پيدا مي­ كنند (۱۶، ۳۲ و ۴۶) و به سبب اضمحلال كامل اين بافت­ها، فقط پوست غده در خاك باقي مي­ماند (۱۶).
۲ – ۳ – ۱ – علائم بيماري ساق سياه
علائم بيماري در هر مرحله از رشد گياه قابل مشاهده است. در روي ساقه سيب زميني­هاي آلوده پوسيدگي سياه رنگي به وجود مي­آيد كه معمولا از قطعات بذري پوسيده شروع مي­شود و ممكن است در چند ميلي­متري بالاي ساقه يا تمام طول ساقه گسترش يابد. اغلب در نواحي بالاي لكه­هاي سياه، مغز ساقه پوسيده شده و بافت­هاي آوندي بي رنگ مي­گردند (۴۶).
گياهان آلوده در ابتدا به سبب رشد غير عادي، داراي بوته­ها­ئي باريك و به حالت كوتاه مي­باشند. شاخ و برگ گياه كلروزه شده و حاشيه برگچه­ها به طرف بالا كشيده مي­شوند. ممكن است برگچه­ها و

بررسي فقهي و حقوقي

مهريه‌هاي غيرمتعارف و غيرعقلايي و آثار آن

استاد راهنما :

دكتر محمدجواد باقي‌زاده

استاد مشاور :

دكتر مهدي ذوالفقاري

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :

چكيده
تعيين مهريه‌هاي غيرمتعارف و غيرعقلايي به دليل فقدان قدرت بر تسليم آن از نظر فقهي و حقوقي باطل انگاشته مي‌شود و از عوامل تداوم زندگي زناشويي به شمار نمي‌آيد بلكه آثار نامطلوبي را درپي خواهد داشت. در اين رساله سعي شده است تا با گردآوري اطلاعات به شيوه‌ي كتابخانه‌اي به بررسي كتب فقهي وحقوقي مهريه‌هاي غيرمتعارف و غيرعقلايي و آثار آن پرداخته شود تا شايد در يك مجموعه‌ي مدوّن اطلاعات سودمندي در اختيار طالبان اين مباحث قرار دهد. به همين جهت با توجه به جايگاه مهريه به عنوان يك سنّت كهن در سيره‌ي قولي و عملي ائمه وتفاوت نگرش مردم درزمان حال به تبيين و روشنگري اقسام مهريه، صحت و بطلان آن، ماهيت فقهي و حقوقي آن، تفاوت‌ مهريه‌هاي غيرمتعارف و غيرعقلايي و احكام مربوط به هر يك، علل افزايش ميزان مهريه و. پرداخته شده است.
بنابراين در خصوص مهريه رجوع به اصل دين، يكي از منابع مهم توليد ارزش و تعريف رفتار بهنجار در جامعه‌ي ماست. مهريه‌‌هاي غيرمتعارف و غيرعقلايي از منظر ديني يك ناهنجاري شمرده مي‌شوند. روايات متعددي بر سبك بودن مهريه تأكيد مي‌كنند و افزايش آن را منشأ خصومت مي‌دانند. برخي از جامعه‌شناسان نيز در شناساندن رفتارهاي بهنجار از رفتار نابهنجار فقط به تعاريف مرسوم در منابع غربي توجه مي‌كنند و احياناً در تحليل و تبيين آنها دچار اشتباه مي‌شوند.
واژگان كليدي: مهريه، مهريه‌هاي غيرمتعارف، مهريه‌هاي غيرعقلايي
مقدمه
زندگي مشترك كه با ميثاق مقدس ازدواج آغاز مي‌شود، يكي از با ارزش‌ترين نعمت‌هايي است كه خداوند متعال جهت تكامل انسان‌ها قرار داده است. بي‌ترديد چنانچه امر ازدواج با شرايط منطقي، صحيح و منطبق با اصول موجود در شرع مقدّس اسلام انجام پذيرد، حاصلي جز نزديكي به معبود يكتا و آرامش انسان نخواهد داشت. يكي از شرايط ازدواج كه لازم است پيش از وقع عقد زن و مرد بر سر ان به توافق رسند، مسأله‌ي مهريه است.
بر اساس دستورات شرع مقدس اسلام، شايسته است با تعيين مهريه‌ي متعادل، با توجه به اصول شرعي و در حدي كه افراط و تفريط نباشد، پايه‌هاي يك زندگي مشترك از ابتدا به گونه‌اي صحيح بنا نهاده شود. «براساس آيه‌ي ۴ سوره‌ي نساء «واتو انساء صدقاتهن نحله.» فلسفه‌ي شرع مقدس براي مهريه يك نوع هديه دادن است. سنت پيامبر در اين زمينه در مورد حضرت زهرا(س) و زنان پيامبر مهر السنه بوده و زياد نبودن مبلغ مهريه، به عنوان امري پسنديده تلقي مي‌شده است.
در اجتماع كنوني ما كه نوعاً ازدواج‌ها دچار آسيب شده است، برخي خانواده‌ها براي فرار از تزلزل و جدايي، در موقع پيوند ازدواج مهريه‌ي دختر را خيلي بالا گرفته و از اين گذرگاه مي‌كوشند تا پيوند ازدواج را استحكام ببخشند؛ غافل از اين كه همين دورانديشي راساً و مستقلاً عامل تزلزل و تضعيف خانواده مي‌گردد.
با توجه به اين كه در حال حاضر در كشور ما بين ۱۳ تا ۱۴ ميليون جوان در آستانه‌ي ازدواج قرار دارند و يكي از شرايط لازم امر ازدواج در شرع مقدس اسلام مسأله‌ي مهريه است و نظر به اين كه ۷۸ درصد از جوانان، مهريه‌ي سنگين را موجب گريز از ازدواج مي‌دانند، تعيين ميزان مهريه به نوع كه هم قابل پرداخت بوده، و هم جلوي هر گونه سوء استفاده‌ي احتمالي را بگيرد، تبديل به يكي از معضلات اجتماعي گرديده است. لذا مطالعه‌ي وضعيت مهريه در ازدواج جوانان امروزي، آسيب‌شناسي آن به منظور برنامه‌ريزي جهت تسهيل امر مقدس ازدواج و برطرف نمودن موانع آن ضروري مي‌باشد.
پرداختن قرآن كريم به موضوع مهريه در برخي از آيات(نساء آيه‌ي ۴ و ۲۴) نشان‌دهنده‌ي اهميت آن در زندگي انسان است. در اسلام، مسأله‌ي مهر و پرداخت آن تا آن درجه اهميت دارد كه در سنت اسلامي زن نمي‌تواند از پذيرش مهريه، ولو به مقدار ناچيز، سرباز زند. «مهريه به آن درجه از اهميت نيست كه عدم پرداخت آن موجب گسستن زندگي گردد، اما تعيين مهريه براي زن، نوعي عنايت و توجه به اوست.
دين مبين اسلام نسبت به اصل مهريه نظر كاملاً روشني ارائه مي‌دهد و شرط صحت عقد نكاح را در تعيين ميزان مهريه مي‌داند، اما نسبت به مقدار آن كمينه و بيشينه‌اي تعيين ننموده و به توصيه‌هاي اخلاقي با توافق طرفين بسنده نموده، اما شرايطي را در تعيين مهريه لحاظ كرده است.
با وجود آن كه دين اسلام بر سبك بودن مهريه تأكيد دارد، اما بررسي ميزان مهريه‌ها در سال‌هاي اخير افزايش ميانگين مهريه را نشان مي‌دهد. از آن جا كه پديده‌ي افزايش مهريه در ايران نسبتاً جديد است ريشه‌هاي آن را بايد در شرايط سال‌هاي اخير بررسي نمود. مطالعات نشان مي‌دهد كه عوامل زيادي افزايش مهريه را تحت الشعاع خود قرار داده كه به طور خلاصه مي‌توان به موارد زير اشاره نمود: نسيه بودن مهريه، وقوع تغييراتي در نظام باورها، نگرش‌ها، رفتارها، انتظارات و ترجيحات اكثريت افراد جامعه و غلبه‌ي نگرش‌هاي مادي، تحركات اجتماعي و ايجاد فرصت‌هاي جديد و استقلال‌طلبي نسبي براي زنان، مهار طلاق و كنترل نوجويي‌هاي مردان با توجه به بالا رفتن آمار طلاق، افزايش ارتقاي منزلت اجتماعي زنان، تشريفات ازدواج، چشم‌و هم‌چشمي‌ها، كمال‌يابي‌، شيوع ازدواج‌هاي برون فاميلي، تضعيف اعتماد اجتماعي، ترويج بي‌بند و باري و غيره.‌
افزايش مهريه با وجود آن كه طلاق را براي مرد مشكل مي‌سازد پيامدهاي منفي به دنبال دارد. افزايش سن ازدواج و عدم تأمين نيازهاي روحي و جسمي جوانان، تغيير در نوع همسرگزيني، كاهش نرخ ازدواج، ايجاد خصومت و دشمني، تحمل اجباري زندگي‌هاي تصنعي، تحت‌الشعاع قرار گرفتن ارزش‌هاي دين، افسردگي، عصبيت و بدبيني، رواج فحشاء، حيله‌گيري و بداخلاقي، عدم وفاي به عهد و از بين رفتن سرمايه‌هاي اجتماعي از جمله اين پيامدهاست.
فلسفه‌ي مهريه در اسلام تبيين مطلوب بودن زن و طالب بودن مرد است. خداوند مهريه را تعيين فرمود تا مرد به وسيله‌ي مهريه صداقت خود را در ابراز علاقمندي نشان بدهد. با توجه به فلسفه‌ي مهريه، تعيين مهريه متناسب در حفظ زندگي زناشويي نقشي مهم ايفا مي‌كند، زيرا همان گونه كه مهريه‌ي سنگين در اسلام ناپسند شمرده شده، مهريه‌هاي اندك و حتي قرار ندادن مهريه نيز نامعقول مي‌باشد. چون مهريه نشان از احترام مرد و زن است و نبودن يا اندك بودن آن موجب مي‌گردد كه زن خود را در مقابل زنان هم رديف خود محقر و كوچك ببيند و آسيب‌هاي روحي و رواني به وي وارد آيد. اين در حالي است كه در صورت زياد بودن ميزان مهريه مرد هميشه خود را مطيع و فرمان‌بردار زن خواهد ديد و از ترس اين كه زن بنا به دلايلي مهريه‌ي خويش را مطالبه نمايد، سعي مي‌كند بنا به خواسته‌ي زوجه عمل نمايد.
«مهريه»، جزو حقوق امضايي شرع مبين اسلام است. در دين اسلام احكام و حقوق به دو دسته امضايي و تاسيسي تقسيم مي‌شوند. احكام امضايي از پيش از اسلام وجود داشته‌اند و شارع مقدس آنها را يا كاملا پذيرفته است يا با اندك تغييراتي جزو احكام و حقوق اسلامي برشمرده است. حال آنكه احكام تاسيسي براي نخستين بار توسط شارع مقدس وضع شده‌اند و مسلمانان موظف شده‌اند از اين احكام و حقوق پيروي كنند. هنگامي كه مي‌گوييم «مهريه» جزو احكام و حقوق امضايي است، بدين معني نيز هست كه «مهريه» جزو حقوق عرفي جامعه بوده و شارع مقدس آن را به رسميت شناخته است. بنابراين وجه عرفي «مهريه» را نبايد فراموش كرد، ضمن آنكه در اسلام عنوان «مهرالسنه» كه مهريه حضرت فاطمه سلام‌الله عليهاست و به عنوان ميزان مهريه‌اي كه سنت

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
مقدمه:
مواد غذايي محيط هاي بسيار مناسبي براي رشد انواع ميكروب ها، انگل ها و حشرات مي باشند و بديهي است كه در معرض فساد و بيماريزايي قرار دارند (كريم، ۱۳۸۲). در حال حاضر فساد و مسموميت هاي ناشي از مصرف غذاهاي آلوده ساليانه زيان هاي مالي و جاني بسياري را بر جوامع انساني وارد مي سازد. به عنوان مثال هزينۀ هر مورد از موارد ابتلاء به اسهال نوزادان حداقل پنجاه دلار برآورد شده است كه در سطح جهان هزينه اي كه در اين رابطه بااين بيماري در همان سال مصرف شده به پنجاه ميليارد دلار مي رسد (ابراهيمي محمدي، ۱۳۸۸). زيان هاي ناشي از مسموميت هاي غذايي را اگر به اختصار بيان كنيم عبارتند از هزينه هاي پزشك، بستري شدن، درمان، درمان هاي حمايتي، هزينه هاي ناشي از حذف غذاهاي آلوده، كنترل محصولات، پژوهش در اين زمينه و پيگيري آن، كاهش سرمايه، كاهش ارزش صادرات، كاهش توليد، كاهش درآمد توريسم و نظير آن ها (رضويلر، ۱۳۸۱). موارد مذكور وقتي كه با كمبود مواد غذايي در جوامع غير صنعتي همراه شود، بيشتر نمود پيدا مي كند. با توجه به افزايش روزافزون افراد بشري و نيز با در نظر داشتن اين موضوع كه سلامت جسمي در گروي تغذيۀ صحيح و اصولي مي باشد، نياز به حفظ منابع موجود غذايي در حد امكان بيشتر مي شود (Varnam,1991).
امروزه استفاده از غذاهاي آماده و نيمه آماده در فروشگاه هاي مواد غذايي، رستوران ها و اغذيه فروشي ها به صورت گرم و سرد رو به افزايش گذاشته است. در اين بين گوشت قرمز فراورده ايست كه مصارف زيادي به صورت مصرف مستقيم در منازل، رستوران ها، كبابي ها، در تهيۀ انواع فراورده هاي گوشتي نظير همبرگر، سوسيس و كالباس، كلوچه هاي گوشتي و دارد كه با توجه به مصرف زياد اين مادۀ غذايي توجه به كيفيت، سلامت و بهداشت آن بيش از پيش مورد توجه قرار گرفته است و در اين راستا توصيه ها و دستورالعمل هاي زيادي به منطور ارزيابي و كنترل بهداشتي اين ماده از توليد تا مصرف ارائه شده است.
توجه به اين نكته كه با وجود پيشرفت علوم و صنايع غذايي، بيماريهاي ناشي از غذا به عنوان مهمترين مسئله در جهان باقي مانده است و اينكه در سراسر جهان صدها ميليون انسان به بيماريهاي قابل انتقال از طريق غذا و آب مبتلا مي شوند، دقت در ارزيابي ها را بيشتر نمايان مي سازد. اين مسئله در كشورهاي در حال توسعه و در ميان افرادي كه به ضعف سيستم ايمني و يا سوء تغذيه مبتلا هستند در حال افزايش است. نكتۀ قابل تأمل اين است كه در حين دهه گذشته، افزايش قابل توجهي در گزارش بيماري هاي ناشي از غذاهاي آلوده وجود داشته است. يكي از روش هاي اجتناب از آلودگي، عرضه مواد غذايي به صورت بسته بندي است. امروزه در اكثر كشور هاي صنعتي مواد غذايي پروتئيني، لبني، سبزيجات و ميوه جات و بسياري از مواد غذايي ديگر خام و پخته شده جهت حفظ سلامتي مردم به صورت بسته بندي عرضه مي گردد. متأسفانه در كشور ما هنوز بسياري از مواد غذايي و از جمله گوشت به صورت سنتي تهيه و عرضه مي گردد. البته لازم به ذكر است كه با وجود گسترش زندگي صنعتي همزمان با رشد تكنولوژي و توسعه مراكز تهيه مواد غذايي، كه رواج غذاهاي بسته بندي شده و آماده مصرف و توسعه صادرات و واردات آن ها در سطح بين المللي را به دنبال داشته است، اين گونه تسهيلات با وجود اين كه توانستند در سطح وسيعي مسئله تقاضاي روز افزون مواد غذايي را پاسخگو باشند، ولي خود مسائل جديد از قبيل گسترش همه گيري مسمويت هاي غذايي را به دنبال داشته است. از طرفي ديگر با افزايش جمعيت انساني در سطح جهان روبه رو هستيم ( سلطان دلال، م. و همكاران، ۱۳۸۶).
در ميان باكتري هاي بيماريزا گونه هاي سالمونلا در ارتباط با شيوع در محدوده گوناگوني از غذاها شامل ماهي، لبنيات، سبزيجات، گوشت و فرآورده هاي گوشتي بوده اند. مطالعات انجام شده نشان داده كه فراواني آلودگي گوشت به سالمونلا در كشورهاي مختلف متفاوت است. آلودگي مواد غذايي با اين پاتوژن ممكن است در مراحل مختلف زنجيره غذايي شامل توليد، فرآوري، توزيع، خرده فروشي ها و دست زدن يا آماده نمودن ايجاد شودطبق بررسي هاي به عمل آمده تعداد افراد مبتلا به بيماري سالمونلوز در طول يكسال در ايالات متحده حدود ۲ ميليون نفر تخمين زده مي شود. عمدتاً پذيرفته شده كه سالمونلوز از طريق خوردن مواد آلوده منتقل مي شود.
امروزه سالمونلا با بيش از ۲۶۰۰ سرووار يكي از شايع ترين علت هاي مسموميت در جهان است. باعث بروز بيماري در بسياري از افراد در طول سال مي شود و اكنون سال هاست كه سالمونلوزيس در بسياري از كشورها تحت كنترل است و به نظر مي رسد اين ميكروب مسئله اي عليه عموم بوده باشد. مرگ و مير ناشي از اين ميكروب كمتر از بقيۀ بيماري هاي منتقله از راه غذاست، ولي شيوع بالايي دارد.
اين باكتري معمولاً لولۀ گوارش و و دستگاه لنفاوي را درگير مي كند و در صورت عدم درمان فوري حتي ممكن است به مرگ منتهي شود. همۀ افراد در معرض خطر آلودگي هستند، ولي افراد پير، كودكان و كساني كه نقص سيستم ايمني دارند بيشتر در معرض خطر هستند. همچنين در مناطقي كه از نظر بهداشتي، اقتصادي و اجتماعي پايين هستند، شايع تر است.
n style=”color: #000000;”>   شناسايي سالمونلا در گوشت و بسياري از مواد غذايي به طور معمول از طريق كشت ميكروبي انجام مي شود. اما اين روش ها زمان برند. و دقت و حساسيت كافي ندارند. برخي از آزمون هاي سرولوژيكي نيز مورد استفاده دارند. اما آن ها نيز محدوديت هاي خاص خود را دارند.
با توجه به مطالب فوق و ذكر و مخاطراتي كه سالمونلوز از نظر بهداشت عمومي و بيماريهاي مشترك بين انسان و دام دارد عنوان پايان نامه حاضر جهت بررسي اين مسئله انتخاب شده است. چنانچه اهداف اين تحقيق آن بود كه با بهره گرفتن از آغازگرهاي اختصاصي و با كمك روش Multiplex-PCR تشخيص سريع باكتري سالمونلا كه حاوي ژن invA به عنوان عامل حدت مي باشد، در گوشت گاو تازه توزيع شده در سطح فروشگاه هاي گوشت شهرستان سنندج مورد بررسي قرار گرفت و بدينسان درصد آلودگي گوشت تازۀ گاو به باكتري سالمونلا به روش مذكور مشخص گرديد. همچنين با بهره گرفتن از تشخيص پرايمرهاي اختصاصي flic و Prot6E جدا سازي گونه هاي سالمونلا تايفي موريوم(Salmonella typhimorium) و سالمونلا انتريتيديس (Salmonella enetritidis) اعمال شد و درصد آلودگي به اين ميكروارگانيسم هاي بيماريزا مشخص گرديد. باشد كه به دنبال پژوهشهاي فراواني كه تا كنون انجام گرفته، اين پايان نامه نيز بتواند به عنوان قدمي هر چند كوچك در تحقيقات گسترده تري كه در آينده و در اين رابطه انجام مي پذيريد مفيد و موثر واقع گردد.
خانواده انتروباكترياسه[۱]
۱-۱-۲ مقدمه:
خانواده انتروباكترياسه، بزرگ ترين و نامتجانس ترين مجموعه از مهم ترين باسيل هاي گرم منفي را تشكيل مي دهد (موري، ۱۳۷۱). انتروباكترياسه ها در طبيعت بسيار فراوان هستند. در روده حيوانات (مخصوصاً پستانداران)، روده انسان، خاك، آب، غبار هوا و گاهي برخي فرآورده هاي غذايي و سبزيجات آلوده نيز وجود دارند(همتي، ۱۳۷۰).
آلودگي آب به مدفوع از طريق اثبات حضور اشرشيا كولاي[۲] كه زيستگاه طبيعي آن روده است مشخص مي گردد.گونه هاي كلسيلا[۳] شامل كلسيلا پنومونيه[۴]، انتروباكتر[۵] و سيتروباكتر[۶]، از سبزيجات، خاك اره و بستر اسب ها جدا شده اند (كارتر و وايس، ۲۰۰۴). تعدادي از اعضاي اين خانواده(نظير شيگلا[۷] ، سالمونلا[۸] و يرسينيا[۹]) هميشه به همراه بيماري هاي انساني مشاهده مي شوند، در حالي كه عده اي ديگر (نظير اشرشيا كولاي، كلبسيلا پنومونيه و پروتئوس ميرابيليس[۱۰]) علاوه بر اين كه در حالت فيزيولوژيك در فلور طبيعي يافت مي شوند، قادر به ايجاد عفونت هاي فرصت طلب[۱۱] نيز             مي باشند (موري، ۱۳۷۱). بعضي از آن ها جزء فلور معمولي روده نمي باشند مثل سالمونلا و شيگلا. يعني چنان چه از كشت مدفوع به دست آيند دليل بر بيماري و يا ناقل بودن شخص خواهد بود (همتي، ۱۳۷۰). باكتري هاي روده اي مسئول اغلب عفونت هاي بيمارستاني مي باشند (رحيمي، ۱۳۸۶).
در اين خانواده مهم ترين عوامل بيماري هاي گوارشي از قبيل عامل تب تيفوئيد[۱۲] و ديسانتري باسيلي وجود دارد (رحيمي، ۱۳۸۶).
۲-۱-۲طبقه بندي:
تمايز و تعيين صفات انتروباكترياسه ها بر پايه انواع واكنش هاي بيوشيميايي، كشت و ساختار آنتي ژني استوار است. انتروباكترياسه ها با اين روش هاي معمولي بيش از ساير باكتري ها شناخته شده اند. تمايز دقيق بين گونه هاي انتروباكترياسه امكان پذير نيست و گاهي مشخص كردن سويه هاي حد واسط دشوار مي باشد. ناكافي بودن ملاك هاي تمايزي معمول به عنوان اساس رده بندي رسمي در اين خانواده به چشم مي خورد. امروزه معلوم گرديده كه انتروباكترياسه ها را مي توان فراتر از رده و جنس و گونه تقسيم بندي كرد و اين تقسيم بندي فراتر بر اساس روابط ژنتيكي به ويژه تركيب ژن هاي كروموزومي بين گونه ها انجام مي گيرد (گلباز جباري، ۱۳۷۵).
تا سال ۱۹۷۲ تنها ۲۶ گونه در اين خانواده نام گذاري شده بود در صورتي كه در حال حاضر بيش از ۲۸ جنس و ۸۶ گونه در اين خانواده وجود دارد و ۱۱ دسته[۱۳] ديگر نيز به عنوان گروه هاي روده اي وابسته ذكر مي شوند كه براي نام گذاري احتياج به بررسي بيشتري دارند. خوشبختانه تنها ۲۵ گونه از باكتري هاي خانواده انتروباكترياسه پاتوژن هاي مهمي براي انسان و حيوانات بوده و از نمونه هاي مرضي جدا مي شوند. گونه هاي ديگر به ندرت از انسان گزارش شده اند (زهرائي صالحي، ۱۳۷۸؛ شيمي، ۱۳۷۶).
بيشتر عفونت هاي باليني مربوط به چند جنس معدود است كه عبارتند از: اشرشيا كولاي، پروتئوس، كلبسيلا، سالمونلا، شيگلا، يرسينيا و انتروباكتر. ۷۲ گونه ديگر فقط ۱ تا ۲ درصد از موارد باليني را شامل شده اند (
رحيمي، ۱۳۸۶؛ جاكليك و همكاران، ۲۰۰۳).
۳-۱-۲مورفولوژي:
باكتري هاي خانواده انتروباكترياسه، باسيل هاي گرم منفي با اندازه متوسط (۶-۱ ´ ۱-۳/۰ ميكرومتر) و فاقد هاگ مي باشند. برخي از اين باكتري ها داراي تاژك از نوع اطرافي[۱۴] بوده و در نتيجه متحرك         مي باشند، در صورتي كه برخي ديگر نظير شيگلا و كلبسيلا فاقد تاژك و غيرمتحرك اند. البته گونه تاتوملاپتيسئوس[۱۵] برخلاف باكتري هاي متحرك اين خانواده به وسيله تاژك هاي جانبي يا قطبي و تحت قطبي حركت مي كند. برخي از گونه ها داراي فيمبريه يا پيلي مي باشند كه باعث بروز خصوصيات جديد در اين گونه ها از جمله خاصيت چسبندگي و اتصال به گلبول هاي قرمز و مخاط روده ميزبان مي گردد. همچنين برخي از باكتري هاي اين خانواده داراي لايه لعابي به نام كپسول هستند كه اين ساختمان بيروني در كلبسيلا مشخص تر است (زهرائي صالحي، ۱۳۷۸؛ شيمي، ۱۳۷۶). در برخي مانند اشرشيا كولاي به صورت يك لايه نازك مي باشد و در برخي ديگر وجود ندارد (همتي، ۱۳۷۰). ديواره سلولي از مورئين[۱۶]، ليپوپروتئين، فسفوليپيد و ليپوپلي ساكاريدها تشكيل شده كه به صورت لايه هايي بر روي يكديگر قرار گرفته اند. قسمت ليپوپلي ساكاريدي حاوي زنجيره هاي جانبي اختصاصي پلي ساكاريدي است كه صفات آنتي ژني گونه هاي مختلف را تعيين و همچنين داراي فعاليت آندوتوكسيني است (جاكليك و همكاران، ۲۰۰۳).
۴-۱-۲خواص كشت:
همه باكتري هاي اين خانواده در شرايط هوازي و بيهوازي رشد كرده و به اصطلاح بيهوازي اختياري هستند (زهرا صالحي، ۱۳۷۸). بافت ها، مدفوع، بخشي از روده، ادرار، شير، خون و ساير نمونه هاي باليتي جهت كشت مورد استفاده قرار مي گيرند (كارتر و وايس، ۲۰۰۴).
تمامي آن ها روي محيط معمولي ژلوز و آبگوشت مغذي به خوبي رشد مي كنند. در محيط آبگوشت مغذي به طور كلي بعد از ۲۴ ساعت كدورت يكنواخت ايجاد مي كنند، طوري كه اگر لوله كشت را