ضرورت و اهميت تحقيق. ۱۳
اهداف پژوهش ۱۷
سؤالات تحقيق. ۱۸
روش شناسي. ۱۹
محدوديت‌هاي پژوهش ۲۰
فصل دوم. ۲۳
پيشينه پژوهش و ادبيات نظري ۲۳
پيشينه تحقيق. ۲۴
ادبيات  نظري. ۲۵
قوميت ۲۵
قوميت و نژاد ۳۱
مطالعات قومي در انسان‌شناسي. ۳۴
مليت ۳۷
مدل‌هاي روابط قومي – ملي. ۳۹
نظريات كاركرد‌گرا ۴۱
نظريات تضاد ۴۵
هويت ۵۱
هويت اجتماعي. ۵۳
هويت قومي. ۵۵
هويت ملي. ۵۷
رويكرد‌هاي نظري به هويت قومي. ۶۱
ابعاد اساسي در مطالعه‌ي هويت قومي. ۶۲
روان‌شناسي و هويت اجتماعي. ۶۶
فصل سوم. ۷۰
روش شناسي. ۷۰
روش‌ تحقيق. ۷۱
روش پژوهش :مطالعه موردي. ۷۱
ويژگيهاي مطالعه موردي. ۷۲
تكنيك‌هاي جمع آوري شواهد مطالعه موردي. ۷۶
مصاحبه متمركز  يا ساختار يافته: ۷۹
مصاحبه شوندگان اين پژوهش ۸۳
جمعيت آماري. ۸۳
اعتبار  و پايايي در مطالعه موردي: ۸۴
تحليل در مطالعه موردي: ۸۸
ارائه تبيين: ۸۹
عملياتي كردن مفاهيم ۹۰
تعاريف عملياتي اين پژوهش ۹۳
تعاريف نظري مفاهيم ۹۴
فصل چهارم. ۹۶
كلياتي حول موضوع تحقيق. ۹۶
كردها ۹۷
كردها در خاورميانه ۹۹
كردها در ايران. ۱۰۰
دين و مذهب ۱۰۱
نژاد كردي. ۱۰۳
وقايع نگاري جنبش‏هاي كرد ۱۰۳
استان آذربايجان غربي. ۱۰۶
جغرافيا ۱۰۷
تاريخ استان. ۱۰۸
شهرستان‌هاي استان. ۱۰۸
مهاباد ۱۰۹
تاريخچه. ۱۱۰
ايل‌هاي منطقه. ۱۱۱
فصل پنجم ۱۱۳
يافته‌هاي تحقيق. ۱۱۳
توصيف مكان و موقعيت تحقيق. ۱۱۴
هويت ملي ايران. ۱۱۶
هويت دولتي و هويت ملي. ۱۱۹
هويت ملي و مؤلفه‌هاي آن. ۱۲۱
هويت قومي كرد و مؤلفه‌هاي آن. ۱۲۳
هويت و احساس تعلق. ۱۲۵
زبان و هويت ۱۲۶
پوشاك و هويت ۱۲۹
موسيقي و هويت ملي – قومي. ۱۳۳
ادبيات و هويت قومي و ملي. ۱۳۶
ادبيات كردي. ۱۳۶
دين و هويت ملي و قومي. ۱۴۲
مؤلفه‌هاي ديگر هويت قومي. ۱۴۳
سرزمين. ۱۴۳
اوقات فراغت ۱۴۴
نامگذاري. ۱۴۴
تاريخ قومي. ۱۴۵
نگرش‌ها و هويت قومي. ۱۴۶
احساس تبعيض. ۱۴۹
تعصب ۱۴۹
رفتارهاي قالبي يا كليشه‌اي ۱۵۰
هويت قومي در برابر هويت ملي؟ ۱۵۳
هويت فراملي و فرو ملي. ۱۵۴
تحولات عراق و هويت قومي – ملي. ۱۵۵
فصل ششم. ۱۵۸
بحث و نتيجه‌گيري ۱۵۸
نتيجه گيري. ۱۵۹
خلاصه‌ي نتايج به دست آمده ۱۶۱
منابع و مأخذ. ۱۶۳
منابع فارسي. ۱۶۴
منابع لاتين. ۱۶۹

 

 

فصل اول

كليات

مقدمه
توجه به هويت در علوم اجتماعي و حتي علوم انساني امروز به وضوح از گفتگو‌هاي فلسفي درباره‌ي هويت فراتر رفته است. بحث‌‌هاي انتزاعي فلسفه در مورد كيستي ما و ” ما هو ” در علوم اجتماعي امروز يا  به كلي فراموش شده يا تنها به عنوان بخشي از مقدمه‌ي بحث‌هاي مي‌آيد. علوم اجتماعي امروز فارغ از مفهوم و معناي لغوي يا فلسفي هويت به نقش هويت در زندگي اجتماعي يا حتي هويت فردي مي‌پردازند كه ناگزير بر زندگي اجتماعي تأثير مي‌گذارد.
هويت يكي از مفاهيم عمده‌اي است كه انسان در سراسر زندگي اجتماعي‌اش با آن درگير بوده است. در طول زمان علاوه بر هويت‌هاي فردي و پايه‌اي طبيعي ، افراد انساني خود را با هويت‌هاي گوناگون اجتماعي مانند هويت خانوادگي  و خويشاوندي ،‌ هويت شغلي و مالي ، هويت سرزميني يا نژادي ، هويت قومي يا ملي و . تعريف كرده‌اند.” زندگي اجتماعي انسان بدون وجود راهي براي دانستن اينكه ” ديگران ” كيستند و بدون دانستن ” ما ” كيستيم ، غير قابل تصور است “.(جنكينز، ۱۳۸۱:۸)
از همين روست كه پايه‌اي ترين مفاهيم علم انسان‌ شناسي و حتي پيش از آن، انديشه‌ي انسان شناختي ( ما قبل تاريخ علم انسان شناسي ) ، مفاهيم “خود” و “ديگري” هستند. اينكه ” من ” كيستم بدون آگاهي از كيستي “ديگري ” ممكن نيست. دو مفهوم “خود”  و “ديگري”  را مي‌توان با مفهوم “هويت” و “ديگربودگي”  انطباق داد. (كيلاني ،‌۱۹۹۶ و لمبارد ۱۹۹۴، در فكوهي ۱۳۸۱:۲۲) به زبان ديگر ” تأكيد اوليه انسان‌شناسان آنچنان‌كه همواره گفته‌اند فهم غيريت [ ديگري ] فرهنگي است.” (  جنكينز در بالمر ، ۱۳۸۱:۱۶۵)
از ميان همه ي اين هويتها ، بعد از شكل گرفتن اشكال مدرن دولت-ملت، هويت ملي و قومي يكي از اشكال مهم هويت انسان اجتماعي است. اين دو هويت ، گرچه هميشه در برابر هم قرار نمي‌گيرند، يعني تعلق به يكي نشان دهنده ي عدم تعلق به ديگري نيست، اما مي توان گفت كه هميشه رابطه ي كاملا نزديك و تنگاتنگي با هم دارند.
پارامترهايي كه براي مطالعه و پاسخ به پرسشهاي اين تحقيق ، بيش از هر چيز مورد توجه است، بررسي هويت ملي، هويت قومي و ويژگيهايي است كه در ميزان تعلق ملي مهم است.
اين پژوهش بر آن است كه پيش از همه با يافتن عوامل موثر بر ميزان تعلق ملي، و مؤلفه هاي هويت ملي و قومي جمعيت آماري خود، به اين پرسش پاسخ دهد كه  آيا شناختي كه گفتمان عامه از هويت ملي ، قومي و تعلق ملي دارند، همان شناختي است كه گفتمان هاي موجود ديگر يعني گفتمان روشنفكري(شامل گفتمان ميان انجمن هاي فرهنگي و نشريات كرد زبان )و يا حتي گفتمان سياسي –نظامي كردي دارند، يا متفاوت است و اگر متفاوت است چه عواملي اين تفاوت را به وجود آورده اند.
” هويت هاي مختلف به شيوه هاي پيچيده اي با هم تلاقي مي كنند.نهاد ها –همچون هويت ها – فراورده هاي آنچه مردم به انجام آن مبادرت مي كنند، هستند، و در عين حال به عمل آنان شكل مي دهند.  با اين حال نهادها در هيچ تعبيري ، در هيچ چيز فراتر از عمل مردم موجوديت نمي يابند. در واقع نهادها همان فرآيندهاي مستمر نهادينه كردن هستند كه به طور جمعي به مثالي بدل شده باشند “.(جنكينز،۱۳۸۱:۲۱۴)
هويت‌ها از نظر رواني براي افراد و ادامه‌ي زندگي‌ اجتماعي مهم‌ و حياتي‌اند ، اما آن‌چه باعث مي‌شود مفهوم هويت براي متفكران علوم اجتماعي داراي اهميت شود، اين است كه هويت‌ها در رفتار مردم نقش دارند. مثلاً‌ اگر فردي خودش را يك كرد تصور كند تلاش مي‌كند كه همانند يك كرد عمل كند ؛ و همين عملكرد اجتماعي فرد است كه دانشمندان علوم اجتماعي را تشويق به تحقيق در مؤلفه‌هاي هويتي افراد، گروه‌هاي اقتصادي ،‌ سياسي و اجتماعي مي‌كند.” اما مفهوم هويت به همان اندازه كه حياتي است ، مبهم هم هست “( هانتيگتون،‌۱۳۸۴:۴۱) تعريف هويت دشوار است و در بسياري از روش‌هاي معمول اندازه‌گيري نمي‌گنجد.
هويت‌ به تصوراتي از خصوصيات فردي و تمايز مربوط مي‌شود كه توسط يك بازيگر اجتماعي حفظ و القا شده و به واسطه‌ي روابط با ” ديگران ” شكل گرفته اند. (Katzenstein. Peter J ،۱۹۹۶:۵۹)
در اين پژوهش ضمن رد واژه‌ي ناسيوناليسم قومي كه موجب سردرگمي مي‌شود و  كساني چون كونور (در احمدي ،‌ ۱۳۷۸:۳۸) و يا  دستوره (۱۳۸۰) آن را به كار برده اند، از واژه‌ي قوم‌گرايي  استفاده مي‌شود. دلايل رد اين اصطلاح كه لوئيس اشنايدر نيز (۱۹۶۹) از آن   انتقاد كرده است را در فصل دوم مي‌‌آوريم.
آن‌چه قرار است در اين پايان نامه بدان پرداخته شود وضعيت قوم كرد است، سياست‌هاي كلي و كلاني وجود دارد كه دولت‌هاي ملي خود را ناچار مي‌دانند كه آ‌ن‌ها را به اجرا در آورند تا مانع تنش‌هاي قومي شوند. اما سياست‌هاي خرد تري نيز وجود دارند كه بسته به موقعيت خاص هر قوم بايد در نظر گرفته شود ، به عنوان مثال وضعيت اقوام كرد و ترك و بلوچ در ايران از نظر تنش‌ها و تحركات قومي كاملاً با هم متفاوت است.(احمدي ، ۱۳۷۸) در همين راستا گروه‌هاي مختلف اقوام كرد از ساكنين استان كردستان گرفته تا كردهاي كلهر كرمانشاه و كردهاي آذربايجان غربي هر يك نيز وضعيت متفاوتي دارند كه سياست‌هاي متكثري را مي‌طلبد. همين ديدگاه است كه در شرايطي كه پيشتر نيز هويت قومي و ملي اهالي بخشهايي از مناطق كرد نشين مورد مطالعه قرار گرفته است ،‌ ما به سراغ منطقه‌ي كردنشين ديگري برويم.
در ايران اقوام كردي داريم كه هريك با داشتن زبان متفاوت و ديني ، محيط زيست ، محيط اجتماعي و محل زندگي ، رابطه ي منحصر به فردي را با دولت مركزي و در نتيجه
بقيه اقوام ايجاد مي كنند. گروه هاي قومي كه با توجه به شرايط ويژه اي كه طي آن خود و هويت قومي و ملي خود را تعريف مي كنند، ميزان تعلق ملي شان متفاوت است و به همان نسبت هم خواسته ها و تحركات  قومي متفاوتي دارند. به همين دليل هم محقق بر آن است ضمن بررسي تعلق ملي آنها، به شناخت آنها از خود و ديگري، هويت قومي و هويت ملي پي ببرد.
طرح مسأله
در چهارچوب سياسي
ايران كشوري است كه به خاطر موقعيت ويژه اش در تنوع قومي[۱] و تحركات قومي گريزي از مركزي – كه از زمان تشكيل دولت ملي [۲] ، كمابيش هميشه با آن مواجه بوده است ( احمدي ،‌۱۳۷۸:‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌  91-93 ) – نياز اساسي به شناخت موقعيت خود به عنوان يك جامعه‌ي چند فرهنگي [۳] دارد. شناختي كه طي آن از يك سو، بتوان طي آن به حقوق اقليتهاي قومي احترام گذاشت و از سوي ديگر دولت مركزي يكپارچگي خود را تضمين كند.
گرچه وجود كشوري به نام ايران سابقه‌ي چند هزار ساله دارد ، در حقيقت سابقه‌ي وجود دولت در ايران به هزاره‌ي ششم پيش از ميلاد مي‌رسد ( فكوهي ‌a . 1380) ( فكوهي در برتون ، ۱۳۸۰:۱۳) و انسجام اين مجموعه‌ي اقوام در اين تاريخ چند هزار ساله براي حفظ موجوديت سياسي  كشور كافي بوده است ، اما بعد از شكل گرفتن دولت ملي ايران به مفهوم مدرن آن ، گرايش‌هاي قومي گريز از مركز شكل جديدي به خود گرفته است . اين گرايش‌ها به صورت تحركات قومي مورد نظر ما –” كه تا پيش از اين بيشتر به صورت تحركات ايلي و قبيله‌اي بوده است ” ( احمدي ، ۱۳۷۸:۹۲ )-  از سالهاي ۱۳۲۰ آغاز شده  است و تا كنون [۴] نيز با شدت‌ و حدت متفاوتي ادامه داشته است.
آنچه مشكلات قومي ايران را دو چندان كرده است ،‌ موقعيت ويژه‌ي ايران در خاورميانه است . مرز ايران تقريباً‌ در همه جا مرزي است ميان اقوامي كه در دو طرف مرز اشتراكات قبيله‌اي ، خويشاوندي ، زباني و فرهنگي دارند . ( ن. ك . به نقشه شماره ۱) اقوامي كه از نظر فرهنگي بيشتر خويشاوند اقوام آن سوي مرز‌ هستند تا مردم داخل مرزهاي رسمي كشور. در شرق بلوچ‌هاي سيستان و بلوچستان ، خويشاوند بلوچ‌هاي پاكستا‌نند، در شمال تركمن‌ها ، همسايه  كشور تركمنستان ، در شمال غربي آذري‌ها همسايه‌ي آذربايجان و جنوب غرب اعراب خوزستان در همسايگي فرهنگي و مكاني اعراب به سر مي‌برند. همين موقعيت ويژه است كه شبكه‌ي خبري عربي الجزيره را وا مي‌دارد كه طي درگير‌ي‌هاي اخير اهواز در اخبار خود به عنوان يك واقعيت عنوان كند كه «اهواز در سال ۱۹۲۵ ميلادي ضميمه‌ي ايران شد
اين اقوام كه مرزهاي سياسي آن‌ها را از هم جدا كرده است  آن‌قدر انسجام دارند  كه يك اتفاق در گروه قومي همسان در كشور همسايه باعث تشنج در همان گروه در ايران مي‌شود.[۵]
تحركات قومي تركمن‌ها در شمال  كشور به خاطر عدم دخالت همسايه‌ها و ضعف گروه‌هاي قومي  با برقراري مجدد اقتدار دولت مركزي ايران بعد از جنگ جهاني دوم  به پايان رسيد ( عسكري خانقاه ،‌ ۱۳۷۴) تحركات شرق كشور نيز به دليل ضعف گروه‌هاي قومي آن‌ سوي مرز كه محرك اصلي بلوچ‌ها هستند به راحتي آرام شده‌اند (حمدي ، ۱۳۷۸:۱۱۸ )، تحركات شمال‌ غربي و جنوب غربي نيز با توافق و قراردادها‌ي بين‌الملي [۶]  آرام مي‌شوند.
در اين ميان اقليت  قومي كرد به دليل موقعيت ويژه‌اش در خاورميانه ، در ايران نيز وضعيت ويژه‌اي دارد. آن‌ها  را با قراردادهاي بين‌المللي نمي‌توان به آرامش فرا خواند،‌ آنها در عراق ،‌تركيه ، سوريه نيز بدون دولت و با شدت و حدت متفاوت خواهان خودمختاري هستند. كردها  بزرگترين گروه اقليت خاورميانه هستند، كردستان ايران در غرب كشور بخشي  از ناحيه كردنشين بزرگتري است كه  جنوب تركيه ، شمال عراق و شرق سوريه هم شامل‌اش مي شود. گرچه فعاليتهاي سياسي –نظامي كردستان ايران در مقايسه با كردستان عراق و تركيه خشونت كمتري دارد ولي در ايران مسائل زباني و مذهبي و فرهنگي ودر نتيجه تحركات قومي كردها در ايران بيش از تركها ، بلوچ‌ها وعرب‌هاي ايران است.( احمدي،۱۳۸۳:۷۶) ” كردها را بسياري ، بزرگترين گروه مردم بدون دولت مي‌دانند. ” (برتون،۱۳۸۰:۱۰۵)  قدرت دولت مركزي ايران مانع شده است كه ايران يوگسلاوي يا نزديكتر برويم  افغانستان ديگري شود ، اما در طول همين دوره به هرحال هميشه تحركاتي وجود داشته و آنچه در اين ميان فراموش شده است  تلاش براي يافتن راه حلي فرهنگي براي حفظ حاكميت ملي و تقويت اتحاد اقوامي است كه قرنها با هم زيسته‌اند و تاريخ گواه امكان همزيستي مسالمت‌آميزشان است.
در چهارچوب فرهنگي
” الگوي فرهنگي- قومي كشور ايران ، الگوي پيچيده‌اي متشكل از گروه‌هاي قومي ، زباني ،‌ مذهبي،‌ نژادي، فرهنگي ، و منطقه‌اي را به نمايش مي‌گذارد ، تا جايي كه به جرأت مي‌توان ادعا كرد اين تنوع و پيچيدگي،‌ خصيصه‌ي بنيادي جامعه‌ي ايران است “. (مقصودي، ۱۳۸۰:۱۶)
اين تنوع به خودي خود يك خصيصه‌ي منفي نيست. ” قوميت آشكار‌ترين شكل و منبع خرده‌ فرهنگ‌هاست ” و خرده فرهنگ‌ها مي‌توانند به اعتلاي فرهنگ جامعه كمك كنند . اما در برخي موارد ويژگي‌هاي فرهنگي مانند قوميت يا مذهب باعث جدايي مردم از يكديگر (گاهي به صورتي بسيار تراژيك ) مي‌شود. مثلاً يوگسلاوي سابق در جنوب شرقي اروپا را در نظر بگيريد . از جمله‌ عواملي كه آتش ناآرامي‌ها اين كشور را در سال‌هيا اخير دامن زد كثرت و گوناگوني فرهنگي بود. اين كشور كوچك كه مساحت آن نصف انگلستان است ، قبل از فروپاشي ۲۵ ميليون نفر جمعيت ، دو نوع خط ، س
ه مذهب ، چهار زبان ، پنج مليت ، و شش جمهوري سياسي داشت و از جانب هفت فرهنگ مختلف محاصره شده بود. ستيز فرهنگي كه اين كشور را به سوي جنگ داخلي سوق داد نشان‌ دهنده‌ي آن است كه خرده فرهنگ‌هاي مختلف درون يك جامعه فقط منبعي براي تكامل و رشد فرهنگي نيستند ، بلكه منبعي براي تنش و خشونت نيز مي‌باشند.
اما آن‌طور كه جنكينز مي‌گويد : ” قوميت به شباهت و تفاوت “ما ” و ” آنها ” متكي است. شناسايي قومي به شيوه يا خاص سرنوشت فرد را به جمع گره مي زند كه ممكن است پيامدهاي مهمي داشته باشد .” (جنكينز،‌ ۱۳۸۱:۱۱۰) اين پيامدهاي مهم گاه مي‌تواند پيامدهاي مهم سياسي باشد كه گاهي مواقع تا تبديل شدن به پيامدهاي نظامي  هم پيش مي‌روند.
با توجه به آن‌چه گفته شد، مسأله‌ي بحران‌هاي قومي در ايران گرچه به خودي خود يك مسأله‌ي سياسي و مطرح در علوم سياسي نيز هستند،‌ اما تقليل اين امر به تنها يك امر سياسي اشتباهي است كه در نه تنها به ناديده گرفتن حقوق اقوام مختلف منجر مي‌شود ، تاوانش را در دراز مدت دولت مركزي نيز پرداخت خواهد كرد. چرا كه ” در جوامع چند قومي مانند ايران يكي  از مهمترين عوامل تهديد كننده‌ي يكپارچگي ، رفتار تبعيض آميز با قوميت‌هاست. تبعيض و بي‌عدالتي از يك سو سبب تشديد تعصبات و پيش‌داوري‌هاي منفي در بين اقوام مي گردد و از سوي ديگر زمينه را براي تشديد تضادها و كشمكش‌هاي قومي فراهم مي‌آورد” (يوسفي ، ۱۳۸۳:۴۹) رفتار تبعيض آميز با قوميت‌ها در ايران به دليل اين‌كه قوميت‌ها در ايران ريشه‌ي نژادي ندارند و تضادها تاريخي نيستند ، در بسياري از موارد ناخواسته اتفاق مي‌افتد.
در شرايط كنوني آن‌چه بيش از هرچيز بر اهميت و حساسيت مطالعات قومي افزوده است ، انقلاب در عرصه‌ي اطلاعات و ارتباطات است كه به مسائل قومي ابعاد برون مرزي منطقه‌اي و بين‌المللي بخشيده است. شرايطي كه باعث از بين رفتن مرزهاي جغرافيايي ، ارتقاي سطح آگاهي‌هاي عمومي و شناخت بهتر افراد نسبت به هويت‌هاي فردي و اجتماعي شده است. كم‌رنگ شدن مرزهاي جغرافيايي افزايش كمي و كيفي امكان برقراري ارتباط با گروه‌ها و اقوام هم‌ ريشه و هم تبار در آن‌ سوي مرزها شده است.
از سوي ديگر تاريخ درگيري‌ها و گرايش‌هاي سياسي كردها نشان مي‌دهد كه ” روابط فرهنگي ميان كردها و فارس‌ها مانع بروز گرايش‌هاي قوي سياسي مركز گريز بوده است ” (احمدي ،‌۱۳۷۸:۹۰)
ضرورت و اهميت تحقيق
در اين بخش لازم است فارغ  از اينكه ما به اين موضوع بپردازيم يا نه ، اهميت و ضرورت كاركردي پرداختن به چنين مسأله‌اي را مورد بحث قرار دهيم . اين بحث را بايد در چند سطح مورد توجه قرار داد:

1. اهميت مسأله‌ي هويت در جهان امروز.

اهميت هويت در جهان در حال تغيير امروزه ، مسأله‌اي آشكار است ، چرا كه فضا( و مكان ) ، زمان و فرهنگ به عنوان عوامل شكل دهنده‌ي هويت ( گل محمدي ، ۲۴۴- ۱۳۸۳:۲۲۸) به سرعت در حال تغييرند.
هانتيگتون در كتاب خود ” چالش‌هاي هويت در آمريكا” ، ذيل عنوان بحران جهاني هويت مي‌گويد، امروزه  مدرنيزه‌ سازي ، توسعه‌ اقتصادي، شهر نشيني و جهاني سازي مردم را وادار كرده است تا در باره‌ي هويت ملي خود تجديد نظر كنند. هويت‌هاي منطقه‌اي و فرهنگي ” ديگر ملي” از هويت‌هاي گسترده تر ملي، در حال پيشي گرفتن هستند. ( هانتيگتون ، ۱۳۸۴:۲۹)
اين تغيير سريع هويت‌ها باعث شده كه امروزه‌  كشمكش‌هاي هويت بنيان[۷] ، به عنوان يكي از سر فصل‌هاي مطالعات علوم اجتماعي در آيد.

2. اهميت و ضرورت پرداختن به مسأله‌ي قوميت و قوم گرايي در جهان امروز

قوميت‌ها و تعلقات قومي معمولاً وقتي در علوم اجتماعي و حتي روان‌شناسي اجتماعي مورد توجه قرار مي‌گيرند كه گروه قومي گروه اقليت[۸] نيز باشد.( گرچه اين بدين معنا نيست كه گروه‌هاي اكثريت كمتر قومي هستند) در اواخر جنگ جهاني دوم ، لوئيس ويرث در مقاله‌اي تحت عنوان مسأله‌ي گروه‌هاي اقليت، گروه‌هاي اقليت را دسته‌اي از مردم تعريف مي‌كند كه به دليل داشتن ويژگي‌هاي فيزيكي يا فرهنگي متفاوت از اعضاي ديگر جامعه‌ منجر مي‌شوند و اعضاي گروه‌هاي ديگر جامعه به ويژه اعضاي گروه‌ اكثريت با آنها رفتا‌ر‌هاي تبعيض آميز مي‌كنند. (Wirth.L.1985:345) رفتار ويژه‌ي جامعه با گروه‌هاي اقليت به عنوان گروه‌هاي آسيب پذير، باعث اين توجه‌ آكادميك شده است.
از ابتداي قرن بيستم  در شرايطي كه بسياري از مردمي كه به عنوان قبايل يا بومي‌ها مورد مطالعه‌ي انسان شناسان اجتماعي قرارگرفته بودند حالا ديگر در پي جنبش‌‌هاي آزادي ملي  ملت يا كشمكش‌هاي قومي دولت‌هاي پسا استعماري، قوم محسوب مي‌شدند. آنها كه پيش از اين يك قبيله بودند ، حالا تبديل شده بودند به اقليت‌هاي قومي[۹] . از سوي ديگر. بسياري از گروه‌هاي قومي به شهر‌ها و مناطق مركزي كوچ كردند. جايي كه آن‌ها با مردمي با رسوم ، زبان و هويت‌هاي ديگري ، مواجه شدند، اين گروه نيز از سوي جامعه‌شناسان و انسان‌شناسان شهري مورد توجه قرار گرفتند.
و بالاخره تعداد زيادي  از اعضاي گروه‌هاي قبيله‌اي سابق نيز، به اروپا و امريكاي شمالي مهاجرت كردند. جايي كه روابط‌‌شان با جامعه‌ي‌ ميزبان به طور گسترده‌اي به وسيله‌ي جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و انسان‌شناسان اجتماعي مورد مطالعه قرار گرفته و مي‌گيرد. به طور كلي رابطه‌ي دولت به عنوان نماينده‌ي اكثريت با گروه‌هاي قومي به عنوان گروه‌هاي اقليت يكي از زمينه‌هاي اصلي تحقيقات علوم اجتماعي است.

3. ضرورت پرداختن به مسأله‌ي كردها در ايران .

همانطور كه پيشتر در طرح مسأله درباره‌ي وضعيت ويژه‌ي ايران در تنوع قومي و نيز شرايط كردها اشاره شد كردها به گواه تاريخ ايران ، حساس‌ترين مطالبات قومي را از ابتداي تشكيل دولت‌هاي ملي داشته‌اند. تشكيل دولت مستقل مهاباد و مبارزات گاه مسلحانه‌اي كه تا اوايل انقلاب به طول انجاميد گواه اين ضرورت است.

4. مهاباد و اهميت اين شهر در ميان مناطق كرد نشين .

در ايران گروه‌هاي مختلف اقوام كردي داريم كه هر يك به دليل داشتن زبان و ديني متفاوت ، محيط زيست ، محيط اجتماعي و رابطه‌اي كه با اقوام ديگر ايران دارند، رابطه‌ي منحصر به فردي با دولت مركزي ايجاد مي‌‌كنند . حضور اقوام كرد در جنوب استان ترك نشين آذربايجان غربي خود مسأله را متفاوت با بقيه مناطق كردنشين مي‌كند ، ” درگيري‌هاي گاه خونيني” ( آموسي ، ۱۳۸۴:۱۶)  كه ميان اين دو قوم (كرد و ترك) اتفاق مي‌افتد ضرورت بررسي اين مسأله را بيش از پيش نشان مي‌دهد.
شهر مهاباد به دليل حساست تاريخي كه در مورد جنبش‌هاي كردي دارد [۱۰] انتخاب شده است. با در نظر گرفتن اين مسأله‌ي كليدي كه پيشينه و زمينه‌ي تاريخي زمين تحقيق بي شك نتايج را تحت تأثير قرار خواهد داد و همان‌طور كه گفته خواهد شد،  اصولاً  يكي از منابع اصلي هويت  گروهي ،‌ تاريخ است . بنابراين هويت قومي را بدون در  نظر گرفتن شرايط تاريخي و جغرافيايي نمي توانيم مطالعه كنيم.
از سوي ديگر انتخاب شهر نيز به عنوان محل جغرافيايي مورد به اين دليل بوده است كه در شهرها  به دليل اين‌كه روابط عشايري نيستند،‌ هويت‌هاي ملي يا قومي  به عنوان مفاهيم جديد ، در برابر هويت‌هاي قبيله‌اي و طايفه‌اي بهتر فهميده مي‌شوند.

5. اهميت انتخاب جوانان به عنوان جمعيت آماري مورد مطالعه

در هر جامعه‌اي جمعيت  پويا و تأثير گذار بر‌‌‌ آينده‌ي جامعه جوانان هستند.‌ به زبان ديگر با مطالعه‌ي جوانان به نوعي ، آينده‌ي جامعه‌ را مورد تحقيق قرار داده ايم . يعني مطالعه‌ي جمعيت جوان يك منطقه مي‌تواند تبيين ما را واقع گرايانه‌تر نمايد و قدرت پيش بيني به محقق دهد.

6. ضرورت مطالعه‌ي مردم شناسانه‌ي اين موضوع

مقايسه‌ي گرايش‌هاي مركز گريز كردها در تركيه و عراق  با كرد‌هاي ايران نشان مي‌دهد كه مسأله‌ي كردها  تا چه حد ريشه‌ي فرهنگي دارد. و نزديكي فرهنگي تا چه حد مي‌تواند از اين گرايشات بكاهد .از همين روست كه پرداخت اجتماعي به اين مطلب در حوزه‌ي علوم اجتماعي و مهمتر از همه انسان شناسي كه در ميان علوم اجتماعي داعيه‌ي پرداخت عميق و ژرفانگر را به موضوع دارد ، الزامي به نظر مي‌رسد. از اين ميان نيز شناخت قومي وقتي كه  بر پايه‌‌ي هويت قومي شكل گيرد ، مي تواند عميق‌ترين شناخت‌ها باشد.
[۱] . بر اساس اسناد موجود در وزارت كشور ايران ، اقوام ايراني شامل اقوام هشت گانه‌ي زير هستند:
آذري، بلوچ ، تركمن، طالش ، عرب ، فارس ، كرد و لر.
[۲] . دولت رضاخان را اولين دولت ملي ايران مي‌دانند.
[۳]  . Multicultural  Society
[4] .  براي نمونه ن. ك به براي نمونه درگيري ها تحرّكات قومي تابستان گذشته در حوزه ي كرد نشين غرب كشور( ن. ك. به بي.بي.سي. دوشنبه ۲۵ ژوئيه ۲۰۰۵  ) تحركات قومي در خوزستان ( ن. ك. به بي.بي.سي.  شنبه ۱۶ آوريل ۲۰۰۵  و   شنبه ۰۵ نوامبر ۲۰۰۵ )
[۵] . ن.ك. به بي.بي.سي.  چهارشنبه ۱۵ ژوئن ۲۰۰۵
[۶] . در اين مورد مي‌توان به سركوب قيام پيشه‌وري با همكاري روسيه اشاره كرد.
[۷] . Identity-based conflict
[8] .minority group
[9] .Ethnic Minorities

پايان
نامه براي كارشناسي ارشد

 

بررسي انسان‏شناختي استراتژي‏هاي قدرت زنان كُرد

(بررسي موردي زنان طبقه متوسط شهرستان سنندج)

استاد راهنما: دكتر ناصر فكوهي

استاد مشاور: دكتر منيژه مقصودي

نگارنده: 

گروه: انسان
شناسي

 
تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
چكيده:
تحقيق حاضر با رويكرد انسان‌شناسانه به بحث درباره شيوه‌ها و راهكارهايي مي‌پردازد كه زنان كرد در راستاي رسيدن به منافع و اهدافشان در خانواده در ارتباط با همسرشان به كار مي‌گيرند. كه اين بررسي به صورت بررسي موردي و با بهره گرفتن از روش‌هاي مصاحبه عميق، مشاهده مشاركتي و مصاحبه‌هاي گروهي متمركز بر زنان طبقه‌‌ي متوسط شهرستان سنندج انجام يافته است، در اينجا قدرت در سطح خرد يعني در سطح خانواده بررسي مي‌شود كه در خانواده نيز بيشتر تمركز بر زن و شوهر است. كه بر اساس نتايج حاصله مي‌توان گفت هر زمان كه كانال گفت‌وگوي زن مسدود مي‌گردد زنان به طرف استفاده از كنش‌هاي وسيله‌اي مي‌روند و در اين ميان بيشتر از هر چيز از مسائل زناشوئي در جهت تنبيه و تشويق و اثرگذاري بر همسر خود استفاده مي‌كنند و كم‌ترين استفاده را از قدرت بدني مي‌نمايند. در روي‌ آوردن به كنش ارتباطي شرايط و ويژگي‌ها و موقعيت زن و مرد هر دو مهم و مؤثر مي‌باشد.
در اين بررسي مي‌توان فوبياي زنان در مورد از دست دادن شوهر به صورت اغواي او توسط زن ديگر و تلاش‌هاي آنان در اين راستا را ديد و مسئله‌ي مهم ديگر الگوي فرهنگي است كه اين جامعه براي زنان مناسب مي‌داند، الگوي خشن مادر-همسر مي‌باشد كه اما مي‌توان الگوي آرزو شده كاملاً متفاوت از آن را در ذهن هم زنان و هم مردان اين جامعه ديد كه در حركت زنان به سوي اين نوع جديد از رفتار، به شدت مي‌توان فقر منش را در ميان جامعه كُرد ديد.
در نهايت مي‌توان گفت زنان به دليل عدم وجود قوانين هنجار‌ها و ساختارهايي  كه قدرت را براي زنان جايز بداند، زنان از ابراز قدرت به شكل آشكار و مستقيم پرهيز كرده و به روش‌هاي پنهان ابراز قدرت روي مي‌آورند و علي‌رغم موانع و قدرت مردانه در جهت هماهنگ كردن زنان در راستاي منافع همسرانشان، مي‌توان راهكارهاي زنان در جهت تعكيس اين امر را مشاهده كرد.
كليد واژه:
انسان‌شناسي سياسي، انسان‌شناسي جنسيت، انسان‌شناسي روان‌شناختي، زن، قدرت، كُرد، سنندج، طبقه‌ي متوسط.
مقدمه:
از ويژگي‏هاي بارز جامعه ايراني مردسالاري مي‏باشد. اما نمي‏توان تصور كرد كه زنان در تمامي حوزه‏ها و تمامي زمان‏ها تحت تسلط‏اند و اين مردان هستند كه جريان امور را تعيين مي‏كنند. چنان كه كتي
ديويس معتقد است: «تاكنون با مفهوم قدرت طوري برخورد مي
شده كه گويي فقط در اختيار مردان است و قدرت در اجتماعات برابري طلبانه آرماني مورد نظر جايي ندارد. اما بررسي
ها نشان داد كه قدرت در ميان زنان نيز وجود دارد و آنان همچون كنش
گراني كه از قدرت استفاده مي
كنند مطرح هستند.» (اعزازي، ۱۳۸۵: ۱۷-۱۶)
در تحقيق حاضر سعي بر آن شده به روش‏هايي كه زنان كرد بكار مي‏برند تا در خانواده‏ خويش جريان برخي از امور را به نفع خود گردانند و به اهداف خود رسيده وايده‏هايشان را تحقق بخشند، پي ببريم. ما در جهت تحليل روش‏ها و استراتژي‏هاي آنان، كارايي و اثربخشي اين استراتژي‏ها گام برمي‏داريم.«تصميم
گيري پنهان از اين منظر يعني آرايش صحنه براي حفظ قدرت از طريق شيوه
هايي مانند كنترل اطلاعات فرد B و دسترسي به وسايل ارتباط جمعي و ايدئولوژي
سازي در راستاي سرپوش نهادن بر اختلاف منافع پنهان A وB يا سازماندهي تحقق منافع توسط A، چنان كه تحت اين شرايط مؤثرترين حالت تصميم
گيري پنهان است كه B با توجه به ساخت
هاي موجود و علي
رغم ميل خود شرايط را بپذيرد و خويشتن را براي طرح مسئله ذي
حق نداند» (محمدي
اصل، ۱۳۸۱: ۶۳-۶۲)
ترفندهاي زنان در گريز از قدرت مردانه و اثرگذاري بر امور در خانواده برحسب طبقه اجتماعي، سبك زندگي، ميزان تحصيلات، تعلق به گروه قومي و ديني و. تغييراتي مي‏پذيرد. لذا در اينجا سعي بر آن بوده استراتژي‏هاي قدرت را در يكي از گروه‏هاي همگن زنان، يعني زنان طبقه متوسط شهرستان سنندج بررسي كنيم. البته با يادآوري اين نكته كه ما استراتژي‏هاي قدرت زنان كرد را از خلال روابط خويشاوندي و در ميان گروه خانوادگي مي‏پردازيم. خانواده كوچكترين واحد اجتماعي و خصوصي
ترين واحد نيز هست. بسياري از تنبيهات سخت بدني زن توسط شوهر، و يا فرزندان توسط پدر، ناپدري و نامادري و ديگر افراد بزرگسال در خانواده و نيز آزارهاي كلامي و رواني در داخل خانه صورت مي
گيرد. نگارنده بر اين اعتقاد است كه زماني كه افراد از كنش ارتباطي استفاده مي
كنند توسل به كنش وسيله
اي و استراتژيك كاهش مي
يابد. در كنش ارتباطي است كه سلامت جسم و روان افراد حفظ مي
شود. زن و شوهري كه بتوانند با هم به راحتي و بدون موانع به كنش ارتباطي بپردازند‏ فضاي سالمتري در خانه توليد خواهند كرد و اين سلامت ارتباط بر كودكان و ارتباط آنان با والدين تأثير بسياري خواهد گذاشت و در آينده همين الگوها نه تنها در خانواده
ها كه از طريق افراد خانواده‏، در سطح اجتماعي و حوزه عمومي نيز، به رفتار در خواهد آمد و لذا به سلامت جامعه كمك فراوان خواهد نمود. من كارم را از سطح خانواده كه اولين نهاد اجتماعي كردن افراد است شروع كرده
ام كه اولين قدمها را براي داشتن جامعه
اي برابر، آزاد و عادل را از همين اولين آموزشگاه شروع كرده باشيم.«ارتباط بزرگ
ترين عامل منفردي است كه بر سلامت انسان و رابطه
اش با ديگران اثر مي
گذارد» (ستير، ۱۳۷۳: ۷۵)
طرح مساله:
معمولاً هميشه از قدرت مردانه بحث شده و از زنان به گونه‏اي يادشده كه قدرتي نداشته و تصميم‏گيري‏ها، اعمال خشونت‏هاي جسمي، جنسي و رواني و. همه از طرف مردان اعمال مي‏شوند. بررسي‏ها در مورد قدرت زنان اندك بوده، خصوصاً در مورد زنان كُرد.
اصطلاح «غيرشدگي»[۱] با مفهوم «ديگري شدن» و مفهوم فوكويي«بيروني شدن» يا حاشيه‏اي شدن شخص ارتباط نزديك دارد. شرايط غيرشدگي كه اغلب مترادف با «ديگري» تصور شده است، مختص شخص‏ حاشيه‏اي يا پيراموني است كه به مراكز قدرت دسترسي ندارد. مراكز، نقطه مبدأ را بازنمايي مي‏كنند كه در آن نقطه معني به مثابه هنجار تعيين كننده، تأييد و تثبيت شده است. كساني كه به دليل طبقاتي، كاستي، جنسيتي يا مذهبي از مركز طرد مي‏شوند نامرتبط با قواعد هنجاري طبقه‏بندي مي‏شوند و«ديگري[۲]» نام مي‏گيرند. نظريه پردازان فمينيست بحث مي‏كنند كه مردسالاري با بهره گرفتن از الگوهاي هويتيِ ذات گرايانه و زيست‏شناسانه براي زنان، غيرشدگي را به تجربه زنان نسبت داده است. به اين ترتيب تجربه زنان همگن شده، به حواشي رانده شده و در انقياد هنجار عام، يعني تجربه مرد درآمده است تا به قدرت مردسالاري مشروعيت و حقانيت بخشد.(هام وگمبل، ۱۳۸۲:‏ ۳۰) به همين دليل از تجربه قدرت‏نمايي زنان بسيار كم سخن گفته مي‏شود. ديگر آن كه زنان عمده فعاليتشان در خانه بوده و خانه يك حوزه خصوصي است كه حوزه خصوصي در برابر حوزه عمومي كمتر به چشم مي‏آيد و اخبار در مورد اتفاقات و رويدادها و رفتارها درون خانه بسيار كمتر از حوزه عمومي منتشر مي‏شود. حوزه خصوصي جايي است كه رفت و آمد به آن كم و كنترل شده است و لذا اطلاعات درباره آن اندك مي‏باشد اما حوزه عمومي بسيار راحت‏تر به چشم مي‏آيد و حال كه زنان تا چند دهه اخير محدود به حوزه خصوصي بوده‏اند اطلاعات ما از رفتارهاي آن‌ها كم‌تر مي‏باشد.
«از ديدگاه انسان‏شناسي فمينيستي همه فرهنگ‌ها زنان را در حوزه خانگي (خصوصي) و مردان را در قلمرو عمومي قرار مي‏دهند. به اعتقاد ميشل روزالدو بين فرودستي زنان در يك جامعه مشخص و ميزان جدايي بين قلمروهاي عمومي و خانگي رابطه مستقيمي وجود دارد.(روزالدو، به نقل از هام، ۱۳۸۲: ۳۵۷)
لذا سعي كرديم كه روابط قدرت را در عرصه خصوصي، قلمروي كه زنان بيشترين حضورشان را در اين عرصه دارند، بررسي كنيم.
«نكته‏اي كه بايد بدان توجه داشت اين است كه علم سياست، تنها به مطالعه و بررسي رابطه قدرت در سپهر عمومي مي‏پردازد، در حالي كه در زندگي خصوصي نيز رابطه قدرت وجود دارد و تفكيك ميان دو حوزه، موجب بي‏توجهي به مسئله قدرت در عرصه خصوصي است. در دوره اخير، نه تنها فمينيست‏ها، بلكه ساير انديشمندان و نظريه‏پردازان، به دنبال رابطه قدرت در همه عرصه‏ها هستند. از اين رو، تعريف سياست توسعه يافته است و ديگر محدود به قدرت حاكميت و دولت نمي‏شود و زندگي خصوصي را نيز در بر مي‏گيرد.» (مشيرزاده، ۱۳۸۳: ۱۷۲)
روابط قدرت در خانواده متاثر از فرهنگ حاكم بر جامعه مي‏باشد و نيز به نوبه خود تأثيرگذار بر فرهنگ حاكم. در اينجا نمي‏توان از همه زنان كرد حرف زد زيرا اين زنان برحسب ويژگي‏هايي از جمله طبقه اقتصاديشان و. وضعيتشان فرق مي‏كند.
علاوه براين وضعيت زنان كرد در ايران با زنان كرد در ساير كشورها هرچند تشابهاتي دارد،‏ اما تفاوت‏هايي نيز مي‏پذيرد زيرا فرهنگ كردها در هر كشور، از فرهنگ غالب در آن كشور تأثيراتي پذيرفته كه اين تأثيرات بر نگرش آن خرده فرهنگ نسبت به منزلت و حقوق زنان و ميزان مشاركت‏دهي زنان در فعاليت‏ها تأثير مي‏گذارد.
به همين دليل ما اينجا از زنان در شهر سنندج كه يكي از شهرهاي كردنشين در ايران مي‏باشد سخن مي‏گوييم.
يكي از عرصه‏هايي كه قدرت در آن ظاهر مي‏شود و روابط قدرت را در آن مي‏توان ديد عرصه‏ خانواده است. كه خصوصاً براي بررسي قدرت زنان، عرصه قابل مطالعه و قابل دسترسي‏تري است. نگرش نسبت به زنان در اين نهاد، بر نگرش در ديگر نهادها هم تأثير گذاشته و نيز تأثير مي‏پذيرد. زيرا بخش بزرگي از اجتماعي‏شدن و يادگيري در خانه و خانواده روي مي‏دهد و همين افراد بازيگران سيستم اجتماعي خواهند شد. از سيستم‏هاي اجتماعي تأثير پذيرفته و نيز بر آن تأثير مي‏گذارند و نگرش‏ها و عادات رفتاري خود را در مكان‏ها و عرصه‏هاي مختلف با خود حمل مي‏كنند.
قدرت مردان، در جامعه نسبت به قدرت زنان شناخته شده‏تر است زيرا آنها بسيار بيشتر از زنان در عرصه‏هاي اجتماعي حضور رسمي و صوري دارند. در برخي موارد هرچند زنان ظاهراً حضور ندارند و ما زنان را رسماً در جايگاه تصميم‏گيرنده نمي‏بينيم. اما در واقع رهبران پشت پرده‏اند. در اين موارد شايد نمي‏توان از واژه قدرت در معناي تخصصي آن و يا حتي اقتدار نام برد و بتوان از نفوذ زنان سخن گفت. آنان گاه نظرات و ايده‏هايشان را از طريق انتقال آنها به مردان،‏ وارد عرصه عمل كرده و بدين ترتيب در بسياري از امور دخالت مي‏كنند. يعني هرچند در ظاهر امر اين مرد است كه حرف مي‏زند و رأيش را بيان مي‏كند اما في‏الواقع اين تفكرات و نظرات زن است كه او را به اين نظر يا عمل سوق داده است. مثلاً‏ در كردستان در مراسمي كه مهريه[۳] تعيين مي‏شود، اين تنها مردان هستند كه در اتاقي گردهم نشسته و بر سر مقدار آن چانه مي‏زنند. اما اين تنها ظاهر قضيه است. درواقع در بسياري از خانواده‏ها قبل از شروع اين مراسم، در خانه زنان شروع به بحث با مردان خانواده مي‏كنند و مقدار مناسب مهريه را به او مي‏گويند. حتي او را مجهز به دلايل و شواهدي مي‏كنند تا در مراسم براي اقناع طرف مقابل از آن استفاده كند. آيين تعيين مهريه نمونه‏اي است از صحنه‏هاي نفوذ زنان. و اما زن براي اين نفوذ، از راهكارها و تمهيداتي بهره مي‏برد كه موضوع اصلي مورد بحث ما است.
اما چون زنان در بسياري از موارد خود در صحنه ظاهر نمي‏شوند، حرفي نزده و درظاهر در قضيه دخالتي ندارند، سبب اين تصور در اكثريت مردم گشته كه زنان منفعل و بدون قدرت‏اند. به همين دليل شناسايي نحوه اعمال قدرت از طرف زنان در عرصه‏هايي از خانواده از جمله: عرصه اقتصادي، عرصه تربيت فرزندان، عرصه زناشويي و. هدف اين تحقيق مي‏باشد. برتراند راسل در كتابش با نام قدرت، از قدرت پشت پرده سخن مي‏گويد. او مي‏نويسد« در هر سازمان بزرگي كه زمامداران قدرت زيادي در اختيار دارند، مردان(يا زنان) كوچكتري هم هستند كه با شيوه‏هاي شخصي خود در رهبران نفوذ مي‏كنند» و البته او صفات لازم براي كسب قدرت پشت پرده را متفاوت از صفات لازم براي انواع ديگر قدرت مي‏داند.(راسل: ۱۳۷۱، ۷۱)
در اينجا واژه قدرت را به عنوان يك واژه عمومي بكار مي‏بريم. در ذيل آن واژه ‏هاي تخصصي اقتدار، نفوذ، دستكاري و. وجود دارد. شكل خاصي از قدرت موردنظر ما نمي‏باشد. بلكه مهم اين است كه زنان بر امور در خانواده موثر واقع مي‏شوند يعني آنها را تحت‏تأثير قرار مي‏دهند. حال اين تأثيرگذاري ناشي از اقتدار، زورگويي و سلطه باشد و يا ناشي از چانه‏زني، اقناع و. مهم نحوه تأثيرگذاري و تاكتيك‏ها و نيز سياست‏هاي زنان در طي جريان تأثيرگذاري مي‏باشد. كه حال هدف زن از اين تأثيرگذاري تامين منافع شخصي خويش، منافع خانواده پدري‏اش و يا نفع خانواده‏اي كه تشكيل داده است باشد. محور اصلي بحث ترفندها، گريزها، سياست و استراتژي‏هايي است كه اين زنان در جهت رسيدن به آنچه نفع و مقصود مي‏دانند بكار مي‏گيرند.
«قدرت پديده‏اي است كه هميشه در زندگي اجتماعي وجود دارد. در همه گروه‏هاي انساني برخي افراد اقتدار و نفوذي بيش از ديگران دارند و خودِ گروه‏ها نيز از نظر ميزان قدرتشان متفاوتند. معمولاً قدرت و نابرابري رابطه نزديكي بايكديگر دارند. قدرتمندان مي‏توانند منابع ارزشمند مانند دارايي و ثروت را انباشته كنند و به دست آوردن چنين منابعي به نوبه خود وسيله ايجاد قدرت است.» (صبوري: ۱۳۸۱،‏۲۶)
هرچند به دغدغه اصلي زنان و منبع اصلي موردنزاع آنها و حتي ميزان كارايي اين روش‏ها نيز پرداخته مي‏شود اما اينكه آنچه او نفع خويش تشخيص مي‏دهد آيا تشخيص درستي است و اينكه زندگي و انرژي و توان خويش را در جهت توهمي تلف كرده و يا اينكه آيا اين روش‏ها اخلاقي و منطقي‏اند يا نه در محور اصلي مباحث ما قرار ندارد و صرفاً در راستاي محور اصلي، اشاره‏اي به آنها خواهد شد.
لذا در اينجا اصطلاح كلي استراتژي‏هاي قدرت به راهكارها، ترفندها، گريزها، رفتارها، اعمال و. در جهت نفوذ، اقتدار، سلطه، قدرت و. اشاره دارد.


شرح مفاهيم
«انسان‌شناسان فمينيست بين قدرت، اقتدار و نفوذ تمايز قائل مي‏شوند. به نظر آنان زنان، به لحاظ بينا فرهنگي از برخي شكل‏هاي قدرت در تصميم‏گيري اجتماعي برخوردار مي‏شوند. ولي از آنجا كه فعاليت‏هاي مردان كانون ارزش فرهنگي است در تمامي فرهنگ‌ها منبع مشروعيت در اعمال قدرت نيز مردان هستند.» (هام وكمپل. ۱۳۸۲:‏ ۳۴۷)
«قدرت خانگي[۴] اما خاصيت يا صفتي در يك سيستم خانوادگي است كه براساس آن فرد يا افرادي توانايي(بالقوه يا بالفعل) تغيير رفتار ديگر اعضاي خانواده را دارند. منابع قدرت را معمولاً در ارتباط با شاخص‏هايي چون تحصيلات، درآمد، مالكيت، شغل و . مي‏دانند.در اين حوزه به روابط داخلي افراد و فرايندهايي كه در آن قدرت شكل مي‏گيرد نظير تصميم گيريها، حل مشكلات، حل تضادها و . توجه مي‏شود. منابع قدرت ويژگي‏ها يا نهادهايي را در بردارد كه موجب تمايز عامل قدرت و تابع قدرت مي‏شوند. اين منابع شامل شخصيت، مالكيت و سازمان مي‏شود.(گالبريت، ۱۳۷۳: ۱۱)
«فرهنگ علوم‏اجتماعي قدرت را اين‏گونه تعريف مي‏كند: قدرت در كلي‏ترين مفهوم آن عبارت است از:
الف) توانايي(اعمال شده يا نشده) براي ايجاد رويداد معين
ب) نفوذ اعمال شده به وسيله يك فرد يا گروه به هر طريق بر رفتار ديگران در جهات مورد نظر.
اين تعريف در واقع از تعريف معروف ماركس و برگرفته شده است كه قدرت را«توانايي اعمال اراده خود در يك رابطه اجتماعي معين صرف نظر اينكه مبناي آن توانايي چيست، حتي در برابر مخالفت و به رغم اراده ديگران» تعريف مي‏كند.» (صبوري. ۱۳۸۱، ۲۵-۲۴)
«قدرت در معنايي عام قابليت انجام اعمال مؤثر يا توانايي اثرگذاري مطلوب بر اشياء يا افراد است.»(ريوير. ۱۳۸۲. ۲۸)
دال در رابطه با قدرت معتقد است كه:
«طرف A بر طرف B تا جايي قدرت اعمال مي‏كند كه بتواند طرف B را به كاري وا دارد كه در غير آن صورت كار مزبور را انجام نمي‏داد.» (Dahl . R , 1957: 203)
«مفهوم اقتدار به وضعيتي اشاره دارد كه در آن اعمال كنندگان قدرت از نظر عموم مردم دارندگان به حق با مشروع قدرت پنداشته مي‏شوند، بدين سان ، قدرت به تنهايي به مفهوم وضعيتي است كه به توانايي كاربرد زور اشاره دارد اما اقتدار ويژگي رضايت را هم در بر دارد.» (صبوري، ۱۳۸۱. ۲۸)
«قدرت به اعمال نفوذ با تكيه بر نوعي مجازات اطلاق مي‏شود(كاربرد زور جسماني، شديدترين نوع مجازات منفي است)؛ اما اقتدار به اعمال نفوذ مبتني بر حيثيت شخصي و يا منزلتِ يك سمت اطلاق مي‏شود.» (بيتس و پلاگ. ۱۳۷۵: ۶۵۴)
«سياست ترجمه واژه يوناني Politeia است كه يوناني‏ها به آن نظام شهري مي‏گفتند. يعني شيوه‏ سازمان بخشيدن به فرماندهي كه در دولت شهرهاي يوناني به مفهوم سازمان دهي تمام اجتماع در نظر گرفته مي‏شد. اين واژه به مفهوم شهروندي، حكومت و شكل حكومت نيز به كاربرده شده است.» (صبوري. ۱۳۸۱، ۲۳)
«واژه سياست در زبان فارسي به معناي(۱) با داشتن ملك، حكومت، رياست و داوري (۲) مصلحت، تدبير و دورانديشي (۳) قهر كردن و هيبت نمودن (۴) شكنجه، عذاب و عقوبت و مجازات كردن است.» (دهخدا، ۱۳۴۵، ۷۴۲- ۷۴۱)
«خانواده يك گروه زيستي ـ اجتماعي است كه حداقل از دو نفر(مرد ـ‏ زن) كه با يكديگر نسبت خوني ندارند تشكيل شده معمولاً خانواده، محلي براي فرزندآوري است و حداقل كاركرد خانواده اين است كه محيطي را فراهم مي‏سازد كه در آن نه تنها نيازهاي طبيعي افراد برآورده مي‏شود بلكه جايگاه اجتماعي ـ فرهنگي فرد نيز تثبيت مي‏گردد. شكل جهاني خانواده امروزي به شكل زيستي شامل والدين و فرزندان مي‏باشد.(Gould and Lokolb, 1964. 257-259) و دكتر ساروخاني خانواده را اين چنين تعريف مي‏كنند. «خانواده گروهي است اجتماعي و متشكل از افرادي كه داراي روابط سببي(زن-شوهر)، احياناً نسبي(در صورت وجود فرزندان) و گاه فرزندپذيري با يكديگرند.»(ساروخاني، ۱۳۷۰: ۱۴۴)
ايدئولوژي«يعني ارزشها و باورهايي كه به تحكيم موقعيت گروه‌هاي قدرتمندتر به زيان گروه‌هاي كم قدرت‌تر ياري مي‌رسانند. قدرت، ايدئولوژي و تضاد همواره با يكديگر پيوند نزديك دارند. بسياري از ستيزه‌ها به علت پاداشهايي كه قدرت مي‌تواند به همراه آورد، بر سر قدرت است.»(گيدنز ۱۳۸۱: ۷۶۷)
فضاي خصوصي: فضايي كه مربوط مي‌شود به كوچكترين واحد اجتماعي يعني خانواده. وقتي از يك خانه يا آپارتمان حرف مي‌زنيم با فضاي خصوصي سروكار داريم كه افراد محدودي به آن رفت و آمد دارند.(فكوهي. ۱۳۸۱ جزوه درس انسان‌شناسي شهري) هيچكس نمي‌تواند بدون رضايت ساكن به محل مسكوني وارد شود. فضاي خصوصي از نظر حقوقي حفاظت شده است.

ادامه متن نمونه

استاد مشاور: دكتر منيژه مقصودي

نگارنده: 

گروه: انسان
شناسي

 
هدف‏ها:
هرچند تاريخ «مردانه» مردم‏شناسي در مقايسه با ديگر علوم بسيار اندك است و بسيار زود مردم‏شناسان زن وارد اين علم شده و كار بر روي زنان را شروع كردند، اما در رابطه با زنان كرد خصوصاً در رابطه با مساله قدرت كارهاي تحقيقاتي بسيار اندك بوده و آن بخش اندك نيز صرفاً در حد معرفي چند زن كردي بوده كه رياست طايفه و ايل خود را برعهده داشته ‏اند. در مورد زناني كه پُست و موقعيت برجسته‏اي در جامعه خود نداشته‏اند بررسي در اين زمينه بوده كه اين زنان تا چه حد موقعيت فرودستي در جامعه دارند و ظلم‏هاي رواشده بر آنها را برشمرده‏اند و هيچگاه بازي‏هاي قدرت ميان زن و مرد و استراتژي‏هاي قدرتشان بررسي نشده است.
«يكي از محققان به نام افلاين (۱۹۹۰) با اين ادعا كه قربانيان خشونت‏هاي خانوادگي عمدتاً زنان هستند مخالفت ورزيد و اظهار نمود كه ميزان خشونت اعمال شده به دست مردان بر زنان همانند ميزان خشونت اعمال شده به دست زنان عليه مردان است . بايد توجه داشت كه زنان تنها زماني اعمال خشونت مي‏كنند كه بخواهند از خودشان محافظت كنند يا عمل خشونت بار مرد را تلافي كنند، در حالي كه مردان معمولاً آغازگر خشونت هستند.» (خسروي، ۱۳۸۳: ۷۱)
«ميزان رفتارهاي خشونت بار مردان و زنان تا حد زيادي مشابه است، تنها تفاوت مربوط به موقعيت‏هايي است كه در آن‌ها اعمال خشونت صورت مي‏گيرد.» (همان، ۱۳۸۳: ۷۱)
هميشه از ظلم و زور و قدرت و خشونت اعمال شده بر زنان سخن رفته اما هيچگاه از خشونت، زور، و اعمال قدرت‏هاي اين زنان هيچ سخني به ميان نيامده.
در مورد زنان و مردان، چه به تفاوت‏هاي بيولوژيك قائل باشيم و چه تفاوت‏ها را ناشي از تفاوت در تربيت‏شان بدانيم، به هرحال نمي‏توان منكر تفاوت ميان دو جنس بود. همين تفاوت‏ها سبب مي‏شود كه واكنش‏ها، برخوردها، رويكردها و رفتار و. اين دو جنس از هم متفاوت باشد. هنگامي كه تنها براساس خصوصيات يك جنس براي جامعه‏اي كه متشكل از هر دوجنس مي‏باشد، تصميم‏گيري و برنامه‏ ريزي كنيم، مشكلات زيادي را براي هر دو جنس و خصوصاً براي جنس ناديده گرفته شده پديد مي‏آوريم كه اين مي‏تواند سلامت جسماني و رواني آنها را به خطر بياندازد. هرچه شناختمان بيشتر باشد، برخورد صحيح‏تري خواهيم داشت. اين تحقيق در راستاي هدف كلي‏تر و بلندمدتِ‏ شناخت تفاوت‏هاي جنبه‏هاي گوناگون رفتاري و فرهنگي دو جنس نوع بشر است كه يكي از مسائل مربوط به انسان، مساله قدرت است كه در همه روابط انساني از جمله در روابط خويشاوندي وجود دارد. هولندر مي‏نويسد: «نفوذ و قدرت در همه امور زندگي انسان حضور دارند. در واقع گروه‏ها بدون امكان تأثيرگذاري اعضايشان بر هم، قادر به ايفاي نقش خود نيستند.» (هولندر،‏۱۳۷۸:  )
كتاب‌هاي اندكي كه در اين زمينه وجود دارند، نوشته‏هايي‏اند مربوط به جوامع ديگر و لذا تطبيق مسائل ذكر شده در آنها براساس فرهنگ ايراني و حتي خرده‏فرهنگ كردي لازم و ضروري مي‏باشد. به همين جهت سعي شد كه استراتژي‏هاي زنان فرهنگ خودي معرفي گردد و در اين راستا تحليلي نيز صورت گيرد كه در شناخت،‏ اتخاذ و حتي خلق استراتژي‏هاي موثر، كمك نمايد.
اصلي‏ترين اهداف تحقيق، بررسي شيوه‏هاي اعمال قدرت زنان است. و جهت‏گيري‏ها نوعاً بر نحوه‌ي دستيابي كنشگر به اهداف دلخواه متمركز است.
لذا مي‌توان اهداف اين تحقيق را به طور خلاصه به صورت زير نوشت:
۱- بررسي و تبين شيوه‌هاي اعمال قدرت زنان
۲- شناخت از شيوه‌هاي به كارگيري خشونت و زور
۳- شناخت از زنان كُرد
۴- برنامه‌ريزي‌هاي درست‌تر با در نظر گرفتن شناخت هر دو جنسيت
ضرورت و اهميت:
«وجود جامعه‏اي سالم در درجه اول وابسته به وجود نهادهايي سالم با اصول و ضوابط و هنجارهاي متناسب با نيازها مي‏باشد.» (مهدويي: ۱۳۷۷،‏۳) حضور روزافزون زنان در عرصه‏هاي اجتماعي و رشد باورهايي چون فمينيسم و تلاش زنان در جهت ارتقاء جايگاه و منزلتشان از يك طرف و از طرف ديگر وجود باورهايي همچون منفعل بودن زنان و بي‏قدرتيشان و. هم زنان و هم مردان را در موقعيت‏هايي متناقض قرار مي‏دهد. لذا نشان دادن واقعيت‏ها و آشكار كردن واقعيت بر همگان در سلامت روان هم زنان و هم مردان و پيشگيري از دچار شدن به تضادها و قرارگيري در موقعيت‏هاي متناقض، موثر خواهد بود. به اين ترتيب كه هم به مردان ياري مي‏رساند كه در طي جريان فهم استراتژي‏هاي زنان به شناخت بهتري از زنان و رفتارهاي آنان نائل آمده، لذا برخوردهاي صحيح‏تري را در ارتباط با آنان پي‏گيرند و نيز اينكه اين تحقيق به نوعي به اشتراك گذاشتن تجربيات زنان است كه لزوماً همه زنان از تمامي اين روش‏ها آگاهي ندارند (البته بايد يادآور بود كه نمي‏توان ادعا كرد كه به تمامي استراتژي‏هاي قدرت زنان، توانسته‏ايم دست يابم.) و مي‏تواند در آگاهي يافتن از استراتژي‏هاي ديگر زنان كمك فراواني نمايد و نيز تجزيه و تحليل اين استراتژي‏ها كمكي خواهد بود در جهت اتخاذ استراتژي‏هاي مفيد و نيز خلق استراتژي‏هاي جديد و اثربخش‏تر كردن رفتارها و استراتژي‏هاي زنان.
كار بر روي استراتژي‏هاي اعمال قدرت زنان در خانواده پرده از زوايايي برخواهد داشت كه در آن زنان در خانواده و متعاقباً در جامعه اعمال قدرت مي‏كنند در حالي كه در بسياري اوقات خود از اين امر آگاه نيستند و يا از كارايي اين استراتژي‏ها بي‏اطلاع و يا نامطمئن هستند.
آگاه كردن آنان در اين مورد كه به راستي آنها نيز داراي قدرتند و داراي شيوه‏هاي خاص و گاه بسيار متفاوت از مردان در اعمال قدرت هستند به آنان كمك خواهد كرد كه به آرامش رسيده و صحيح‏تر و با اعتماد به نفس بيشتري در جهت تحقق اهداف‏شان و مشاركت گام بردارند.
۲-۱ پيشينه تحقيق
«آنچه نبايد از نظر دور داشت روش‏هاي لازم كار در قلمرو انسان‏شناسي است. انسان‏شناسي با احاطه به تجربيات كسب شده به دامنه تفكرات خود مي‏افزايد تا براي تفسير اطلاعات جمع ‏آوري شده خلاقيت بيشتري داشته باشد» (عسگري خانقاه، ۱۳۷۳: ۱۶۱)
در طي سالهاي اخير تعداد كتاب و مقالات راجع به زنان و نويسندگان زن بسيار افزايش داشته است. خانم نجم عراقي و همكارانش دليل امر را به چنين بيان مي‏دارند كه در دو دهه اخير«بروز نوعي خودآگاهي زنانه در سطح علني
تر و گسترده‏تر در جامعه موجب طرح مسائل مربوط به زنان در قالب نوشته‏هاي متنوع گشته است.» (نجم عراقي، صالحپور، موسوي ۱۳۸۱: ۱۴)
كتاب‌هايي كه در زمينه هاي بسيار متنوع درباره زنان نوشته شده است مانند انواع كتاب‌هايي كه آمارهايي را درباره زنان ارائه مي‏دهد از آمار تعداد زنان مطلقه تا آمار زنان راه يافته به دانشگاه و زنان مورد تجاوز(حاجي، ۱۳۸۵، زيتگر، ۱۳۸۱، ۱۳۷۸، ۱۳۷۷)، تا كتاب‌هايي كه به تحليل مسائل زنان مي‏پردازند حتي در زمينه ورزش،(گرجي، ۱۳۸۱) آرايش و پوشش(ريد ، ۱۳۸۰، ضياپور، ۱۳۴۷، كريمي مجد، ۱۳۷۶، كلنر، ۱۳۷۹) مسائل اقتصادي( كتي، ۱۳۷۷، جهان‏بين، ۱۳۷۶، سفيري، ۱۳۷۷، زنجاني‏زاده، ۱۳۷۲)
امروزه مطالعات در زمينه زنان، وضعيت و مسائلشان و تلاش آنها تا بدانجا چنان پيشرفته كه زنان در ايران مانند بسياري از كشورهاي ديگر به بررسي حتي كتب درسي و نقش آنها در تثبيت مرد سالاري و تبعيض بر زنان پرداخته‏اند.(گوتمن، ۱۳۸۰، تندگويان، ۱۳۷۷، افشار نادري، ۱۳۷۵، فريدمن، ۱۳۷۱)
و در حوزه علوم اجتماعي بسيار كتاب‌هايي را از نويسندگان ايراني و خارجي مي‏توان يافت كه به مسئله جنسيت و زنان مي‏پردازند.(ميشل، ۱۳۵۴، گرت، ۱۳۸۰، ابوت و والاس ۱۳۸۵، اعزازي، ۱۳۷۶ نرسيسيانس ۱۳۸۳، درويش‏پور)
كه البته به جز اين كتاب‌ها، در بسياري ديگر از كتب در حوزه علوم اجتماعي هر چند كل كتاب به اين مسأله ارتباط ندارد اما در آنها مي توان به راحتي فصولي را يافت كه به بحث و سخن درباره زنان پرداخته‏اند(گيدنز ۱۳۸۱، بيتس وپلاگ ۱۳۷۵، ريترز،۱۳۸۱) و بايد تعداد بسيار زياد آثار منتشر شده فيمينست‏ها و نقد اين آثار اشاره كرد كه حجم بسياري زيادي از كتب مورد استفاده و مفيد را تشكيل مي‏دهند.(فريدمن، ۱۳۸۳، ميشل، ۱۳۷۶، كولونتاي، (بي‏تاريخ)، لچت، ۱۳۷۸، ريد، ۱۳۶۳) با انواع ديدگاه‌هاي محافظ‏كار تا ديدگاه‌هاي راديكال كه عده‏اي از آنان معتقد به وجود دورانهاي مادرسالاري‏در قرون پيش از تاريخ و در حسرت آن دوران‏اند. به عنوان مثال خانم
«اولين ريد» كتابي با نام آزادي زنان نگاشته است. او از ديد تاريخي به بازنويسي تاريخ پنهان شده زنان از پيش از تاريخ دوران سرمايه‏داري پيشرفته پرداخته و در اين پيمايش تاريخي به ريشه‏هاي اقتصادي و اجتماعي و نه زيستي ستم به زنان توجه نموده‏ است و آن را برخاسته از برتري‏هاي بيولوژيكي و يا رابطه ميان زن و مرد نمي‏داند و علاوه بر آن نشان مي‏دهد كه برابر يك ميليون سال تاريخ مادر سالاري تنها پنج‏ هزار سال تاريخ پدرسالاري حاكم بوده و با هم‏آميزي مادري و كار، نخستين سيستم اجتماعي بشر، دامپروري و كشاورزي پديد آمده است. و در اين راستا به كار و نقش تقسيم كار و اثر آن در پيشرفت اجتماعي، انسان‏هاي ساختگي فرو دستي زنان، و نقد جامعه پيشرفته سرمايه‏داري نيز مي‏پردازد.» (ريد، ۱۳۸۳: ۱۲)
كتاب شناخت هويت زن ايراني از جمله كتاب‌هايي است كه به بررسي وضعيت زن، در طول دورانهاي پيش و پس از تاريخ مي‏پردازد و مجموعه‏ اي است كه با ارائه اطلاعاتي در خصوص زنان و نمودهاي آن، به بحث مي‏پردازد و از طريق داده‏هاي باستان‏شناختي (پيكرك
ها و.) در مورد قدرت زنان سخن مي‏گويد. خانم لاهيجي و خانم كار معتقدند«زن بر پايه مدارك و شواهد موجود، در ادوارد ديرينه صاحب قدرت بوده و تواناييهاي او در عرصه وسيع انديشه، الهيات، اقتصاد و سياست اثر گذاشته است. نمودهاي قدرت زنانه گاهي در صورتهاي عيني و ملموس مانند پيكركهاي زنانه و نقشها و تصاوير باقي مانده بر ظروف و الواح و كتيبه‏ها كه از حفاريها به دست آمده است ظاهر مي‏شود و گاهي مظاهر اين قدرت در صورتهاي فكري و سمبوليك مانند مفاهيم و اشاره هايي كه در اساطير و افسانه‏ها وقصه‏هاي قديم و بطور كلي در ادبيات كهن نهفته است خود را آشكار مي‏سازد.» (لاهيجي، كار ۱۳۷۱: ۶۹)
زن برسرير قدرت كتابي از محمود طلوعي است كه در آن از زندگي كلئو پاتراي مصري شروع كرده و در انتها به مارگارت تاچر مي‏رسد. در اين كتاب نه تنها زناني را كه مستقيماً در رأس حكومت بوده بلكه درباره زناني هم كه به عنوان نايب‏السلطنه يا مادر پادشاه و يا از طريق نفوذ در همسر خود بر مسير تاريخ كشور خود تأثير گذاشته‏اند، ‏مي‏نويسد.
از همين نويسنده كتاب كه در مورد زناني كه در سياست و تاريخ ايران نقش داشته ‏اند، كتاب از طاووس تا فرح مي‏باشد. در اين كتاب اسامي اين زنان و نيز درباره زندگي برخي از اين زنان نوشته شده است. اين كتاب در شرح احوال زنان فقير و يا عادي جامعه ايراني نيست. اين زنان كه به دربار شاهي راه مي‏يابند حتي اگر از خانواده فقيري بوده باشند، سپس در دربار شاه زندگي به ظاهر راحتي مي‏يابند و ما تنها از زندگي آنها در زماني كه در دربار بوده‏اند اطلاعاتي كسب مي‏كنيم. البته اين بي‏دليل نيست. زيرا ما حتي درباره مردان غيرسياسي نيز در تاريخ چيزي نمي‏خوانيم زيرا كه تاريخ درباره زندگي و سرنوشت شاهان بوده است و نه مردمان عادي و خارج از حوزه سياست. در كتاب در مورد چند زن سده اخير مي‏توانيم درباره كودكي آنها نيز مطالبي ببينيم زيرا چند تن از آنها مانند فرح ديبا و يا اشرف پهلوي خود سرگذشت خويش را نگاشته‏اند. در اين كتاب در مورد نفوذ زنان در شاهان و بدين طريق تأثيرشان بر مسير تاريخ مي‏خوانيم. از مهرباني و يا سنگدلي آنان مي‏خوانيم اما درباره مسئله اصلي ما، يعني شرح چگونگي نفوذشان در مردان و به دست گرفتن قدرت به ندرت به مطلبي برمي‏خوريم. تنها بطور خلاصه مي‏دانيم كه بسياري از اين زنان كه خود زن و يا صيغه شاه بودند،‏ براي داشتن توجه و محبت شاه، براي شاه دختران زيبايي پيدا كرده و نزد خود تربيت مي‏نمودند. اين كاري است كه حتي اشرف پهلوي براي غافل كردن برادرش از فوزيه همسر شاه انجام مي‏دهد. و يا از مهرباني و اعتماد چند تن از زنان اشاره شده است. در مورد مادر ناصرالدين شاه و تأثيرات او بسيار نوشته شده اما اشكال عمده اين كتاب‌ها تقليل تاريخ ايران و بسياري از مسائل مملكتي ايران و نيز كشورهاي ديگر به نفوذ زنان است و تحليل مسائل به يك حد سطحي بودن مي‏رسد.
اما خانم نجم
آبادي درباره تأثير زن در دوران مشروطيت كتاب ارزشمندي تحت عنوان حكايت دختران قوچان دارد. در اين كتاب مي
توان درباره دوراني از تاريخ ايران و نقش زن در آن دوران خواند بدون اينكه زياده
روي بر روي نقش زن در مسائل آن دوران، مشاهده گردد. و همچنين مي
توان در اين كتاب مشاهده كرد كه چگونه قدرت مردسالارانه، سبب شده كه امروز چيزي درباره نقش زنان در آن حوادث، ندانيم.
از ديگر كتاب‌ها، توصيه‏هايي به زنان‏اند در راستاي اينكه چگونه خانواده آرام و شادتري داشته باشند كه اين توصيه‏ها توصيه‏هايي مفيدند اما در اين كتاب‌ها در مورد مسائل جنسي بسيار گذرا و سطحي حرف زده شده است. حال يا واقعاً نويسنده تا اين حد كم به آن پرداخته و يا مترجم مجبور به سانسور شده است. توصيه‏ها در اين موارد بسيار تكراري‏اند و از جمله اينكه لباس خواب‏هاي زيبا و متنوع بپوشيد و بيشتر از اين وارد بحث نمي‏شود. اما كتاب‌هايي كه دقيقاً به رفتارها اشاره مي‏كنند مفيدترند. مثلاً اين كه صرفاً گفته شود همسرتان را درك كنيد و به او گوش دهيد كافي نيست. بلكه بهتر است رفتار را دقيقاً توصيف كرده و براي كاربرد بهتر از جانب خوانندگان بگويد،وقتي همسرتان با شما حرف مي‏زند، روزنامه و تماشاي تلويزيون و هر كار ديگري را كنار بگذاريد و تمام حواستان به او باشد،‏ تماس چشمي را حفظ كنيد، وسط حرفش نپريد،‏ نه اينكه صرفاً‏ گفته شود به حرف‌هايش گوش كنيد. زيرا بسياري از زنان و حتي مردان اين توصيه‏ها را شنيده‏اند و سعي در كاربرد آن دارند اما نمي‏دانند يك شنونده خوب دقيقاً چه رفتارهايي انجام مي‏دهد. مسئله عدم توضيح دقيق رفتار، در مورد مسائل جنسي د رحداكثر ميزان مي‏باشد. مثلاً‏ به زنان توصيه مي‏شود كه در مورد مسائل جنسي پرشور باشند اما هيچ توصيفي نمي‏شود از اينكه يك زن پرشور چه رفتارهايي از خود نشان مي‏دهد.
يعني زنان ما گاه اطلاعات زيادي دارند اما اين اطلاعات كاربردي نشده ‏اند و اطلاعاتي كه نتوان استفاده كرد، بسيار كم مي‏تواند مثمرثمر باشد و نگارنده يكي از راه‏هاي كاربردي كردن اطلاعات را توصيف دقيق رفتارهاي مربوط به آن مي‏داند.
برخي از كتاب‌ها مانند كتاب‌هاي دكتر باربارا دي‏انجليس و دكتر جان‏گري از كتاب‌هاي مفيد روان‏شناختي در اين زمينه‏اند. البته لازم به ذكر است كه اين كتاب‌ها به بحث قدرت نمي‏پردازند بلكه در راستاي زندگي سالم و شاد و آرام نوشته شده ‏اند و به افراد كمك مي‏كنند كه راحت‏تر همديگر را درك كرده، مسائل را حل نموده و در كنار هم سالم‏تر و شادتر بزيند كه هدف اين كتاب‌ها با هدف نهايي در اين تحقيق در يك راستا قرار دارند. (دوينگ، ۱۳۷۳، بيكر، ۱۳۷۶، نوابي نژاد، ۱۳۷۸، پاندر ۱۳۸۱) كه در تحقيق حاضر نيز از مطالب آنها به طور مستقيم و غيرمستقيم بهره فراوان برده شده است.
و اما كتابي كه تا حدودي بيشتر از ديگر كتاب‌ها به مسئله مورد بحث ما پرداخته است و البته در حوزه كتاب‌هاي روان‏شناسي است، كتابي است به نام زن بودن كه خانم دكتر توني‏ گرنت آن را نگاشته است. توني گرنت معتقد است كه فمينيسم سبب استحاله شخصيت حقيقي زن شده است و بنيان خانواده را به خطر انداخته و او از «دروغ بزرگ آزادسازي» سخن مي‏گويد.
دكتر گرنت معتقد به وجود چهار جنبه به نام‏هاي:
۱- مادونا «بازتابنده محسنات كامل زنانه از لحاظ بردباري، وقار و وفاي به عهد»
۲- مادر يعني حامي و سرپرست نه تنها فرزندان كه ساير خويشاوندان و دوستان مونث و مردان زندگيش
۳- آمازون شديداً داراي تمركز حواس و فزون‏خواه، متكي به نفس، ارتباطش با مردانِ زندگيش در قالب رفيق و همكار و رقيب و بالاخره
۴- جنبه معشوقه يعني «زني كه در روابط شخصي خود با مرد در سطوح مختلف عقلاني، عاطفي و جنسي پيش از هرچيز داراي نقش تعيين‏كننده و فعال است. معشوقه، با مردش به نوعي همخواني مي‏كند ولي هرگز دست به سينه او نيست. معشوقه، جنبه‏اي از زن است كه مردان همواره آن را ستايش و تحسين كرده ‏اند.» (گرنت، ۱۳۸۱، ۶)
توني گرنت مي‏خواهد كمك كند كه زنان در عين اينكه بتوانند در عصر انقلاب صنعتي ايفا نقش كنند اما ويژگي‏هاي زنانه شخصيت‏شان را نيز حفظ كنند. او مي‏خواهد كمك كند زن چهار جنبه شخصيتش را با هم و در حد تعادل داشته باشد.
توني گرنت معتقد به تفاوت‏هاي روان‏شناختي و زيست ‏‏شناختي ميان دو جنس است كه اين تفاوتها را هم صرفاً ناشي از آموزش و يادگيري نمي‏داند. مثلاً عشق را مشغله ذهن زنانه مي‏داند تا مردانه. اما اين تفاوت‏ها را فرهنگي نمي‏داند. (گرنت، ۱۳۸۱)
او در اين كتاب به زنان كمك مي‏كند تا زندگي مشتركشان دوام يابد. و براي اين امر در كتاب خود سعي بر آن دارد كه به زنان كمك كند كه زنانگي گم‏شده‏شان را، «به ويژه جنبه‏هاي مادر، مادونا و معشوقه شخصيتش را بازيابد.» (گرنت، ۱۳۸۱، ۱۳) زيرا به نظر او زن امروزي در غرب بيشتر جنبه آمازون خويش را پرورده، طوري كه به «مردي بدلي» تبديل شده است.
دكتر گرنت در اين كتاب توصيه‏هاي بسيار مفيدي به خوانندگان خود مي‏كند كه شبيه اين توصيه‏ها را در سخنان مصاحبه‏شوندگانم يافتم كه البته آنها به زبان خود و نه يك زبان علمي در اين‏باره سخن مي‏گفتند. مثلاً‏ گرنت به زنان توصيه مي‏كند كه نوار بهداشتي و ديگر وسايل زنانه خود را در هرجا پرت نكنند و بدين‏گونه از فاش رازهاي زنانه خود جلوگيري كنند. كه اين كارها از جذابيت زن مي‏كاهد. زيرا زن براي مرد موجودي پررمز و راز بوده و يكي از دلايل جذب مرد به زن همين رازآميزي زنان مي‏باشد كه در صورت از دست دادن اين حالت، مردشان را نيز از دست مي‏دهند. زنان مورد مصاحبه نيز بسيار به موارد اين چنيني اشاره كرده ‏اند. مثلاً  آنها حتي از اين سخن گفته‏اند كه بهتر است جلوي شوهرتان آرايش نكنيد. بهتر است او نتيجه كار را ببيند و نه فرايند كار را. زيرا ديدن فرايند، از رازگونگي و جذابيت امر مي‏كاهد.
از كساني كه به زندگي خانوادگي پرداخته و مسأله اقتدار در خانواده را بررسي كرده هوركهايمر است. ماركس هوركهايمر در مقاله‏اي مشهور با نام خانواده و اقتدار ‏در دوران معاصر، به خصوص بر روي روش‏هاي اقتداري پدر خانواده تأكيد كرده و با توجه به پيشينه‌ي تاريخي اقتدار، وجود آن را در حال حاضر در خانواده مضر تشخيص داده و در مقاله خود مي‏نويسد، از ميان تمام نهادهاي اجتماعي كه فرد براي قبول اقتدار(يا ديكتاتوري در سطح اجتماعي) آماده مي‏سازد، خانواده در مقام اول قرار دارد. خانواده به عنوان يكي از مهم‏ترين قدرتهاي تربيتي از شخصيت انسانها مراقبت مي‏كند و اين عمل را همان‏گونه انجام مي‏دهد كه زندگي اجتماعي آن را مي‏خواهد. در دوران معاصر از اهميت خانواده به عنوان يك واحد اساسي اقتصادي كاسته شده است، اما هنوز بر روي خانواده به صورت نهادي سنتي، با شيوه‏هاي سنتي تأكيد مي‏شود. اما از آنجا كه پدران امروزي داراي اقتدار واقعي نيستند، زيرا خود در جامعه تحت اقتدار ديگري قرار دارند(در روابط كاري) بنابراين كودكان در سنين نوجواني به عدم اقتدار واقعي پدر خود پي مي‏برند. نوجوان از لحاظ شخصيتي داراي تصويري از«قدرت خود كامه» مي‏شود اما از آنجا كه پدر نمايشگر اين تصوير نيست و جوان در انتظار يك پدر قوي و قدرتمند، يك ابر ـ پدر است، به راحتي تابع جهانبيني‏هايي چون فاشيسم مي‏شود. (Horkheimer 1977:85) به عقيده هوركهايمر، وجود اقتدار در خانواده تنها باعث مي‏شود كه كودك اطاعت و سر فرو آوردن در برابر فرد قدرتمند و خصومت نسبت به ضعفا، افراد تحت ستم و گروه‏هاي خاصي را ياد مي‏گيرد.» (هوركهايمر به نقل از اعزازي: ۱۳۷۶،‏۱۹ـ۲۰)
و آندره ميشل در تحقيقي در سال ۱۹۹۶ به اين نتيجه مي
رسد كه ”شاغل بودن زن در فعاليت
هاي اقتصادي معتبر عامل مهمي در بهبود توازن قدرت بين زوجين مي
باشد. (سگالين، ۱۳۷۰: ۲۴۷)
اما در اينجا به آثاري اشاره مي
كنيم كه بيشتر به موضوع مورد بحث ما پرداخته
اند و در آنها رويكرد انسان
شناسي را مي
توان مشاهده كرد.
عذرا شالباف در تحقيقي كه بر روي تأثير تحصيلات زن بر توزيع قدرت در خانواده انجام داده است در بخش نتيجه
گيري مي
نويسد: ”با افزايش سطح تحصيلات زنان، به ميزان متوسطي قدرت تصميم
گيري آنان در حوزه
هاي مختلف زندگي خانوادگي يعني حوزه
هاي اقتصادي، اجتماعي، رسيدگي به امور فرزندان، امور خانگي و امور مربوط به باروري و توليد مثل بالا مي
رود. از سوي ديگر هرچه تفاضل تحصيلات زن و مرد به سمت صفر تمايل يابد و به نفع زن رو به مثبت رود روابط قدرت در خانواده توزيع برابرانه
تر مي
يابد و نقش
ها تقسيم شده و روابط داخلي خانه به سمت تقارن مي
رود“. (شالباف، ۱۳۸۰: ۱۲۵)
هاله لاجوردي در پايان
نامه خود با عنوان ”ساختار قدرت در خانواده“ كه با بهره گرفتن از روش
هاي تحقيق در جامعه
شناسي انجام داده
اند چنين نتيجه
گيري كرده
اند كه تفاوت رده منزلتي شغل زوجين و موقعيت برتر طبقاتي هريك از زوجين، ميزان تحصيلات و نيز ويژگي شخصيتي اقتدار طلبي مي
تواند بر موازنه
 قدرت در خانواده تأثير بگذارد. (لاجوردي به نقل از مجرب، ۱۳۸۱).
و خانم پراوانه دانش در پايان 
نامه
اي كه در آن تأثير اشتغال مادران بر هرم قدرت را بررسي كرده
 مي
گويد:
”به طور كلي مي
بينيم كه قدرت زنان در امور اقتصادي خانواده، امور مربوط به فرزندان، كنترل روابط خويشاوندان افزايش يافته و زنان به مشاركت با مردان در تصميم
گيري در اين امور رسيده
اند. (دانش، ۱۳۷۱، ۲۹۶)
كتابي كه به قلم يك نويسنده ايراني و با رويكرد مردم‏شناسانه نگاشته شده است كتاب ”زن و قدرت“ اثر پرديس قندهاري است.«كتاب زن و قدرت را مي‏توان در حوزه مردم‏شناسي فرهنگي و جنسيت طبقه‏بندي كرد، چرا كه در اين تحقيق به خوبي مي‏توان نگرش‏هاي افراد جامعه مورد بررسي(زنان) را در مورد جنسيت و مفهوم زنانگي و مردانگي(كه از مفاهيم اساسي در حوزه انسان‏شناسي و مردم‏شناسي جنسيت است) و تحول آن را در گذر زمان دريافت. در اين تحقيق سعي شده جغرافياي روابط قدرت در خانواده(بر مبناي قدرت تصميم‏گيري) ترسيم شود. اين جغرافيا به سه حوزه كلي تقسيم مي‏شود كه با يكديگر تعامل و رفتار متقابل دارند. منشأ مصاديق و شيوه‏هاي اعمال قدرت در هر حوزه نيز چون پارامترهاي معين شده‏اي كه افراد را در فضاي تصميم‏گيري قرار مي‏دهد، مورد توجه و سئوال قرار گرفته است.» (قندهاري: ۱۳۸۲،‏۱۰) او تحقيقش را بر روي سه نسل و يك خانواده تهراني با منشأ روستايي در منطقه شميران انجام داده است. كتاب‌هايي به قلم نويسندگان خارجي هست كه آنها هم يا در مورد جامعه خود نوشته‏اند و يا به صورت كلي و انتزاعي به مسئله قدرت پرداخته‏اند. اما هيچكدام از كتاب‌ها مستقيماً به مسئله استراتژي‏هاي قدرت زن نپرداخته بودند. مثلاً در كتاب «زنان چگونه به قدرت مي‏رسند؟» رژه گارودي مي‏نويسد كه زن‏ها در جامعه با مردان مقام برابر ندارند، لذا براي كسب قدرت بايد كارهايي بكنند، مثلاً در راس تمام اشكال سازمان‏هاي مبارزاتي آزادي‏خواهي قرار گيرند. اين كتاب مانند بسياري از كتاب‌هاي ديگر پر از بايد و نبايدها است و اما اينكه طي چه روندي زنان مي‏توانند به راس سازمان‏هاي مبارزات آزادي‏خواهي دست يابند سخني نمي‏گويد و اين كتاب در سطح مسائل كلان اجتماعي زنان است و نه در سطح فرد و حوزه خصوصي يعني خانه و خانواده.
رابر بلود و دنالد ولف در تحقيقي چنين نتيجه‏ گرفته‏اند كه«برتري در تصميم‏گيري با فردي است(مرد يا زن) كه درآمد بيشتري دارد: تربيت، تحصيلات و درآمد مناسب، برتري قابل ملاحظه ‏اي در روابط زناشوئي براي فرد بوجود مي‏آورد.» (ميشل: ۱۳۵۴،‏۱۷۸)
در مورد زنان كرد بسيار كمتر از اين مي‏توان به مطلبي دست يافت. و اگر مطلبي هست درباره زنان فقير و ظلم رواشده بر آنان است. اما در اينجا ما بر توانايي‏هاي زنان تمركز داريم نه مشكلات و به زنان عادي جامعه مي‏پردازيم و در مورد زنان طبقه متوسط مي‏نويسيم كه در ميان زنان سه طبقه اجتماعي كمتر بر آن تحقيق عميقي با رويكرد مردم‏شناسانه صورت گرفته است. و در مورد كُردها، كتاب‌هاي زيادي به زبانهاي مختلف از جمله به زبان فارسي نگاشته و يا ترجمه شده است. تعداد زيادي از اين كتب به مسائل سياسي و تاريخي كردها مي
پردازند.(مك
داول ۱۳۸۰ ، 
كينان ۱۳۷۲، 
ادموندز ۱۳۷۶).
اما با تأسف كتاب‌هاي در مورد زنان حداقل به زبان فارسي بسيار كميابند. و اگر هم نوشتاري هست، در آنها تحليل
هاي عميق به چشم نمي
خورد. به عنوان نمونه







 مي
توان به نوشته
هاي دكتر رويا طلوعي اشاره كرد كه نوشته
هاي ايشان در حد نوشته
هاي سطحي و ژورناليستي و فاقد چارچوب نظري و تحليل مي
باشد.
و يا مي
توان به زنان ديگري مانند خانم مهپاره ابراهيمي و بيان عزيزي و نسرين خانزادي اشاره كرد.
در كتابي با نام گزيده
اي از زنان نامدار كُرد مي
توان نام تعدادي از زنان كُرد را ديد كه در مورد هر كدام در حد يك پاراگراف توضيحي داده شده است.
همچنين خانم فريدهامين
الاسلام در زمينه زنان كارهاي تحقيقاتي انجام داده
اند كه داده
هاي آماري نسبتاً خوبي ارائه مي
دهد هر چند كه كارهاي ايشان نيز بسيار روشمند نيست اما از

عنوان		صفحه
چكيده		۱
مقدمه		۲
فصل اول: مروري بر تحقيقات گذشته
۱- گياهشناسي سيب زميني		۴
۱-۱) برگ		۴
۱-۲) ساقه		۴
۱-۳) غده		۵
۱-۴) جوانه		۵
۱-۵) ريشه		۵
۱-۶) گل		۵
۲- ارقام سيب زميني		۵
۲-۱) رقم‌هاى خيلى ‌زودرس و زودرس		۵
۲-۲) رقم­‌هاى متوسط رس يا ميان‌رس		۶
۲-۳) رقم­‌هاى ديررس		۶
۳- تاريخچه		۷
۴- مواد موجود در سيب زميني		۸
۵- مراحل كشت سيب زميني		۸
۵-۱) آماده كردن زمين براي كاشت سيب­زميني		۸
۵-۲) آماده‌كردن غده­‌ها براى كاشت سيب­زميني		۹
۵-۳) كاشتن غده­‌ها		۱۰
۵-۴) آبياري سيب زميني		۱۱
۵-۵) كوددهي سيب­زميني		۱۱
5 -6) وجين كردن و خاك دادن سيب­زميني		۱۲
۵-۷) برداشت		۱۳
۶- مراحل پس از برداشت و فرآوري سيب زميني		۱۴
۷- اهميت اقتصادي سيب­زميني		۱۵
۸- ويروس­هاي بيماريزاي سيب­زميني		۱۷
۹- ويروس ايكس سيب­زميني Potato virus X		۲۰
۹-۱) آرايه­بندي		۲۰
۹-۲) علائم		۲۱
۹-۳) دامنه ميزباني طبيعي ويروس ايكس سيب­زميني		۲۲
۹-۴) گونه هاي ميزباني بكار رفته جهت تشخيص PVX		۲۳
۹-۵) انتقال و انتشار ويروس		۲۳
۹-۶) پراكنش جغرافيايي		۲۴
۹-۷) خصوصيات ژنوم		۲۴
۹-۸) خصوصيات پيكره ويروس		۲۶
۹-۹) تكثير ويروس ايكس سيب­زميني در گياه		۲۷
۹-۱۰) تنوع ژنتيكي ويروس ايكس سيب­زميني		۲۸
۱۰- روش­هاي رديابي ويروس ايكس سيب­زميني		۳۰
۱۰-۱) سرولوژي		۳۰
۱۰-۲) بررسي­هاي مولكولي واكنش زنجيره­اي پلي­مراز Polymerase Chain Reaction (PCR)		۳۲
۱۱- مطالعات انجام شده در ايران		۳۷
۱۲- هدف از اين تحقيق		۴۰
فصل دوم:مواد و رو ش­ها
۱- جمع آوري نمونه از مزارع سيب­زميني		۴۲
۲- آزمون الايزا Enzyme-Linked Immunosorbent Assay- ELISA))		۴۲
۲-۱) تهيه بافرها		۴۲
۲-۱-۱) بافرفسفات پتاسيم(PH, 7.4), (phosphate buffered saline-PBS)		۴۳
۲-۱-۲) بافر پوششي كربنات سديم(PH, 9.6) , (Coating buffer)		۴۳
۲-۱-۳) بافر شستشو (PH,7.4),(Washing buffer)		۴۳
۲-۱-۴) بافر عصاره گيري (PH,7.4),(Extraction buffer)		۴۳
۲-۱-۵) بافر تركيب پادتن-آنزيم (PH,7.4),(Conjugate buffer)		۴۳
۲-۱-۶) بافر زمينه (سوبسترا)(PH, 9.8),(Substrate buffer)		۴۴
۳- بررسي­هاي گلخانه­اي		۴۵
۴- بررسي انتقال	۴۶
۴-۱) بررسي انتقال با سس	۴۶
۴-۲) انتقال با تماس	۴۶
۵- بررسي خصوصيات مولكولي	۴۶
۵-۱) استخراج آر.ان.اي (RNA Extraction)	۴۶
۵-۲) واكنش زنجيره­اي پلي­مراز به روش رونوشت برداري برگردان (RT-PCR)	۴۸
۵-۲-۱) مرحله رونوشت برداري برگردان (Reverse transcriptase)	۴۸
۵-۲-۲) مرحله واكنش زنجيره اي پي. سي. آر	۴۸
۵-۳) مشاهده محصول واكنش	۴۹
۵-۴) خالص سازي قطعات تكثير شده	۴۹
۵-۴-۱) جدا كردن قطعه ژل حاوي DNA تكثير شده	۴۹
۵-۴-۲) حل كردن قطعه ژل و آزاد شده قطعه DNA	۴۹
۵-۴-۳)رسوب دادن DNA	۵۰
۵-۴-۴)شستشوي رسوب با بافر شستشو	۵۰
۵-۴-۵) حل شدن DNA در آب	۵۰
۵-۶) آناليز تبارازيي	۵۱
۶- خالص سازي ويروس PVX	۵۳
۷- اسپكتروفتومتري و تعيين غلظت ويروس جدا شده در آموده هاي(پرپارسيون) خالص شده	۵۵
فصل سوم:نتيجه گيري
۱- بررسي علائم آلودگي­هاي موجود روي سيب زميني	۵۶
۱-۱) علائم آلودگي روي سيب زميني	۵۶
۱-۲) نشانه­ هاي آلودگي روي گوجه فرنگي	۵۷
۲- آزمون بيولوژيكي (واكنش گياهان محك در مقابل عصاره حاوي ويروس ايكس)	۵۸
۲-۱) گل تكمه­ايي Gomphrena globosa L.	۵۸
۲-۲) داتوره Datura stramonium	۵۹

۲-۳) سلمكChenopodium amaranticolor	۵۹
۲-۴) توتون Nicotiana glutinosa L	۶۰
۲-۵) توتون Nicotiana tabacum. cv. White Burley	۶۰
۲-۶) توتون Nicotiana tabacum. cv. Samsun	۶۱
۲-۷) گوجه فرنگي Lycopersicum esculentum Mill	۶۱
۲-۸) لوبيا Phaseolus vulgaris L.cv. Bountiful	۶۱
۲-۹) باقلا. Vicia faba	۶۱
۲-۱۰) ماش. Vicia sativa L.	۶۲
۲-۱۱) دامنه ميزباني و علائم	۶۲
۳- درجه حرارت غير فعال شدن (TIP)	۶۳
۴- آخرين حد رقت (DEP)	۶۳
۵- پايداري ويروس در شرايط آزمايشگاه (LIV)	۶۳
۶- مطالعه روش هاي انتقال	۶۳
۶-۱) انتقال با سس	۶۳
۶-۲) انتقال با تماس	۶۳
۷- خالص سازي	۶۳
۷-۱) روشShepard, 1972	۶۳
۷-۲) روشFribourg,1975	۶۴
۷-۳) روشMoreira, 1980	۶۵
۸- تعيين پراكنش ويروس بر اساس آزمون الايزاELISA	۶۵
۹- بررسي خصوصيات مولكولي	۷۲
۹-۱) نتايج حاصل از استخراج آر.ان.اي كل گياه (RNA Extraction)	۷۲
۹-۲) نتايج واكنش رونوشت برداري برگردان زنجيره­اي پلي­مراز (RT-PCR)	۷۳
۱۰) آناليز تبازايي	۷۴

 

فصل چهارم:بحث، نتيجه گيري و پيشنهادات	۷۶
فهرست منابع فارسي	۸۴
فهرست منابع انگليسي	۸۵
چكيده انگليسي	۹۶

فهرست جداول
عنوان	صفحه
جدول۱-۱ اسامي ويروس هاي سيب زميني	18
جدول ۱-۲ مقايسه بين ELISA, PCR, IC-PCR, RT-PCR-ELISA	۳۵
جدول۱-۳ توالي آغازگرهاي استفاده شده براي سنتز cDNA جهت رديابي ويروس ايكس سيب­زميني	۳۷
جدول۲-۱ منطقه و تعداد نمونه هاي جمع آوري شده از مزارع سيب زميني در همدان	۴۲
جدول۲-۲ گياهان ميزباني كه براي مايه زني ويروس ايكس سيب زميني استفاده شد	۴۵
جدول۲-۳ آغازگرهاي استفاده شده در آزمون RT-PCR	۴۹
جدول۲-۴ ليست توالي‌هاي كامل پروتئين پوششي PVX موجود در بانك ژن كه براي مقايسه با جدايه‌هاي ايراني مورد استفاده قرار گرفته‌اند	۵۲
جدول۳-۱درصد نمونه هاي علائم دار جمع آوري شده از مزارع همدان	۵۷
جدول۳-۲ علائم ويروس ايكس بروي گياهان محك	۶۲
جدول ۳-۳ درصد آلودگي به چهار ويروس PVX، PVY، PVS و PLRV در مناطق بهار، رزن و كبودرآهنگ	۶۵
جدول۳-۴ درصد آلودگي همزمان در مزارع استان همدان	۶۶

فهرست نمودارها
عنوان	صفحه
نمودار۱-۱ توزيع ميزان توليد سيب زميني در استانهاي كشور	۱۶
نمودار۳-۱(Shepard, 1972) Ultraviolet- absorption spectra PVX preparation	۶۴
نمودار۳-۲(Fribourg,1975)   Ultraviolet- absorption spectra PVX preparation	۶۴
نمودار۳-۳ Ultraviolet- absorption spectra PVX preparation(Moreira,1980)	۶۵
نمودار۳-۴ نمودار ۳-۴درصد آلودگي در مزارع سيب زميني منطقه بهار	۶۸
نمودار۳-۵ درصد آلودگي در مزارع سيب زميني در منطقه رزن	۶۹
نمودار۳-۶ درصد آلودگي مزارع سيب زميني در منطقه كبودر آهنگ	۷۱
نمودار۳-۷ درصد آلودگي ويروس هاي سيب زميني در مزارع سيب زميني استان همدان	۷۲

فهرست اشكال
عنوان	صفحه
شكل۱-۱ ويروس PVX همراه با ويروس TMV حالت هم افزايي داشته و علائم شديد Double streak را ايجاد مي­ كند	۲۱
شكل۱-۲ گياه سيب زميني آلوده به ويرو س ايكس سيب زميني با علائم موزاييك	۲۲
شكل۱-۳ مدل حركت Potexivirus	۲۶
شكل۱-۴ مقايسه حساسيت روش هاي RT-PCR(A) و DAS-ELISA (B) براي رديابي ويروس ايكس سيب زميني	۳۴
شكل ۳-۱ علائم موزائيك و نكروز در بوته سيب زميني آلوده به دو ويروس ايكس و واي سيب زميني	۵۷
شكل ۳-۲ نمونه گوجه فرنگي مشكوك به علائم ويروسي	۵۸
شكل۳-۳ لكه هاي نكروز، ۱۵ روز پس از مايه زني عصاره حاويPVX روي گل تكمه ايي	۵۸
شكل۳-۴ لكه هاي سبز روشن پس از ۱۰ روز مايه زني عصاره حاويPVX روي داتوره	۵۹
شكل۳-۵ ظهور لكه هاي سبزرد( كلروتيك) (سمت راست) و سپس سيستميك در گياه سلمك (سمت چپ)	۵۹
شكل۳-۶ لكه­هاي سبزرد (كلروتيك) و موزاييك روي برگ N.glutinosa L مايه زني شده توسط عصاره حاويPVX	۶۰
شكل۳-۷علائم پيسك (ماتل)و رگبرگ روشني روي Nicotiana tabacum. cv.White Burley مايه زني شده توسط جدايه PVX	۶۰
شكل۳-۸ علائم لكه هاي كلروز و نكروز سيستميك در گياه گوجه فرنگي ۱۲ روز بعد از مايه زني توسط PVX	۶۱
شكل۳-۹ علائم زردي و موزائيك روي برگ­هاي ماش مايه زني شده توسط عصاره حاويPVX	۶۲
شكل۳-۱۰ عكس از باند حاصل شده ازRNA استخراج شده بروش Tri-Reagent	۷۳
شكل ۳-۱۱ الكتروفورز محصولات PCR مربوط به تكثير پروتئين پوششي با بهره گرفتن از آغازگرهاي اختصاصي، در ژل آگاروز يك درصد	۷۴
شكل ۳-۱۲ درخت تبارزايي جدايه‌هاي ايراني PVX با ساير جدايه‌ها كه با روش NJ و ۱۰۰ مرتبه bootstrap بدست آمده است.	۷۵

چكيده:
ويروس ايكس سيب­زميني (Potato virus X- PVX) گونه شاخص جنس Potexvirus از خانواده Alfaflexiviridae مي­باشد. طي سال هاي ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰، از مناطق كشت اصلي سيب زميني در استان همدان بازديد و نمونه برداري انجام گرفت. مجموعاً ۴۵۶ نمونه برگي (تعداد ۱۳۲ و ۳۲۴ نمونه بترتيب علائم­دار و تصادفي) از ۹ مزرعه واقع در مناطق بهار، كبودرآهنگ و رزن جمع آوري گرديد. نتايج آزمون الايزا با بهره گرفتن از آنتي بادي اختصاصي (بيوربا-سويس) نشان دهنده آلودگي ۴۲ نمونه با ويروس ايكس سيب زميني بود. بر اساس آزمون الايزا ميزان وقوع آلودگي به اين ويروس به ترتيب كاهش در مناطق بهار، رزن و كبودرآهنگ تعيين گرديد. براي تاييد نتايج حاصل از آزمون سرولوژيكي از روش هاي بيولوژيكي و مولكولي استفاده شد. مطالعه دامنه ميزباني جدايه هاي ايراني ويروس ايكس سيب زميني با بهره گرفتن از گياهان محك مختلف، تفاوتي نشان داد. همچنين در اين تحقيق ناحيه ژن پروتئين پوششي ويروس بطول حدود ۷۵۰ جفت باز با بهره گرفتن از آغازگر هاي اختصاصي تكثير گرديد. آناليز تبارزايي با بهره گرفتن از توالي كامل پروتئين پوششي دو جدايه ويروس شامل Iran H1 و Iran H2 با توالي‌هاي مربوط به جدايه هاي خارجي PVX موجود در بانك ژن نشان داد كه جدايه هاي ايراني در گروه اروپا-آسيا (Eurasia) قرار مي گيرند. در درخت تبارزايي جدايه هاي تعيين توالي شده در اين بررسي با جدايه ويروس ايكس جدا شده از نخود (Pisum sativum) در يك شاخه مستقل و نزديك بهم قرار گرفتند. طول كامل توالي پروتئين پوششي ۷۱۴ نوكلئوتيد بود كه پروتئيني با ۲۳۷ اسيدآمينه توليد مي نمايد. اين نتايج با نتايج بدست آمده در مورد ساير جدايه هاي اين ويروس از مناطق ديگر دنيا مطابقت دارد. هر چند كه جدايه هاي ايراني مورد مطالعه در گروه اروپا-آسيا قرار مي گيرند ولي هنوز مشخص نيست كه آنها جدايه هاي غالب اين ويروس در ايران باشند. براي اين منظور لازم است تا جدايه هاي بيشتري از اين ويروس از مناطق خاورميانه و ساير كشورها تعيين توالي شوند. هر چند بر اساس مطالعات ما اين اولين گزارش از آناليز تبارزايي اين ويروس جدا شده از سيب زميني از ايران

طراحي مركز همايش و تحقيقات نانو تكنولوژي

استاد راهنما:

جناب آقاي دكتر محمد جعفر كرباسچي

استاد مشاور:

جناب آقاي دكتر تيمور جلال برش

تكه هايي از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                                                صفحه
چكيده .۱
فصل اول: كليات تحقيق ۲
۱-۱- مقدمه. ۳
۱-۲- بيان مسئله. ۴
۱-۳- ضرورت انجام تحقيق ۵
۱-۴- اهداف پژوهش ۶
۱-۵- پرسش اصلي تحقيق (مسأله تحقيق) ۶
۱-۶- فرضيه ۶
فصل دوم: مفاهيم نانو فناوري ۷
۲-۱- تعريف نانو. ۸
۲-۲- مقياس نانو ۸
۲-۳- تعريف فناوري نانو ۸
۲-۴- چرا نانو فناوري؟. ۹
۲-۵- تاريخچه فناوري نانو ۱۰
۲-۶- تقويم توسعه فناوري نانو ۱۳
۲-۷- وضعيت جهاني نانو فناوري ۱۶
۲-۸- ماهيت و ساختار فناوري نانو ۱۸
۲-۹- اهميت و ضرورت فناوري نانو. ۱۹
۲-۹-۱- ضرورت اولويت دادن به توسعه فناوري نانو در ايران. ۲۰
۲-۱۰- آينده توسعه فناوري نانو. ۲۰
۲-۱۰-۱- فناوري هاي قابل دسترس در كوتاه مدت. ۲۱
۲-۱۰-۲- فناوري هاي قابل دسترس در ميان مدت . ۲۱
۲-۱۰-۳- فناوري هاي قابل دسترس در بلند مدت ۲۱
فصل سوم : نانو در معماري. ۲۲
۳-۱- نانو .ذرات ۲۳
۳-۱-۱- منابع نانو ذرات. ۲۳
۳-۲- فولرين هاي كربني . ۲۴
۳-۲-۱- باكي بال. ۲۴
۳-۲-۲- نانو لوله هاي كربني ۲۴
۳-۲-۲-۱-انواع نانو لوله ۲۵
۳-۳- نانو معماري ۲۶
۳-۳-۱- فناوري نانو در معماري ۲۶
۳-۴-تاثيرات مواد و مصالح بر معماري. ۲۷
۳-۵-توليد بتن هايي با كارايي بالاتر. ۲۸
۳-۵-۱-نانو سيليكا استحكام بتن را افزايش مي دهد. ۲۹
۳-۵-۲-بتن خود ترميم كننده ترك ۳۰
۳-۵-۳-بتن هاي خود تميز شونده و آلاينده زدا. ۳۰
۳-۶-خواص و كاربرد نانو ذرات آهن ۳۰
۳-۶-۱-مزايا و ويژگي هاي نانو ذرات آهن ۳۱
۳-۶-۲-روش هاي توليد نانو پودر آهن ۳۲
۳-۶-۳-افزايش استحكام فولاد با بهره گرفتن از فناوري نانو. ۳۲
۳-۶-۴-افزايش مقاومت به خوردگي فولاد با بهره گرفتن از نانو فناوري ۳۳
۳-۶-۵-افزايش مقاومت دربرابر خوردگي با نانو لوله هاي كربني ۳۳
۳-۷-گچ،آجر و سيمان متاثر از فناوري نانو. ۳۴
۳-۸- كاشي و سراميك خود تميز شونده. ۳۵
۳-۸-۱- سراميك خود ترميم گر. ۳۵
۳-۹-افزايش ماندگاري چوب با بهره گرفتن از فناوري نانو. ۳۶
۳-۱۰-كاربردهاي فناوري نانو در صنعت شيشه. ۳۷
۳-۱۰-۱-شيشه هاي خود تميز شونده. ۳۷
۳-۱۰-۲-برخي مزايا و ويژگي هاي شيشه هاي خود تميز شونده. ۳۸
۳-۱۰-۳-شيشه هاي رنگي حاوي نانو ذرات. ۳۹
۳-۱۰-۴-شيشه هاي نانو متخلخل. ۳۹
۳-۱۰-۵-شيشه هاي ذخيره كننده انرژي ۴۰
۳-۱۱-نانوپوشش هاي هوشمند ۴۱
۳-۱۱-۱- نانوپوشش هاي هوشمند تميز شونده ۴۲
۳-۱۱-۲- نانو پوشش هاي هوشمند ت صفيه كننده هوا ۴۲
۳-۱۱-۳-توليد پوشش هاي ضد مه با بهره گرفتن از نانو ذرات. ۴۳
۳-۱۱-۴- پوشش هاي ضد نقش وضد نوشتار(ضد ديوار نويسي) ۴۳
۳-۱۲- دستگاه تصفيه كننده هواي اتاق ۴۶
۳-۱۳- آئروژل ها. ۴۷
۳-۱۴- نانوژل. ۴۷
۳-۱۵-ساخت سلول هاي خورشيدي سه بعدي با بهره گرفتن از نانو لوله هاي كربني. ۴۸
فصل چهارم:تحليل وبررسي نمونه هاي مشابه ۵۰
۴-۱- عملكردهاي مهم مراكز تحقيقاتي. ۵۱
۴-۲-مركز تحقيقات نانو فناوري دافيلدهال دانشگاه كرنل. ۵۲
۴-۳-مركز تحقيقات نانو فناوري بيرك دانشگاه پرودو در اينديانا. ۵۴
۴-۴-آزمايشگاه ملي بروكهان(مركز نانو مواد كاربردي، نيويورك) ۵۶
۴-۵- مركز تحقيقات نانو فناوري ماركوس ۵۷
فصل پنجم: اصول ، استانداردها،ضوابط طراحي وبرنامه فيزيكي ۵۸
۵-۱- فعاليت هاي ايران در حوزه استاندارد سازي فناوري نانو ۵۹
۵-۱-۱- استانداردهاي ملي ايران ۵۹
۵-۲- ساير فعاليت هاي جهاني استانداردسازي فناوري نانو ۶۰
– كميته E56 مؤسسه استاندارد ASTM. 60
– كميته IEC/TC113 60
– كميته استانداردسازي فناوري نانو (CEN/TC352) 61
– انجمن فناوري نانو مؤسسه IEEE 61
– كميته ملي فناوري نانو انگلستان (NTI/1) 62
– كميته استاندارد فناوري نانو كره جنوبي ۶۲
– كميته ملي استاندارد نانو چين (SAC/TC279). 62
– هيأت استانداردهاي فناوري نانو مؤسسه استاندارد آمريكا (ANSI-NSP). 62
– كميته استاندارد نانو آلمان ۶۲
۵-۳- درخت فناوري نانو ۶۳
۵-۴-استانداردها و ضوابط در طراحي آزمايشگاه. ۷۰
۵-۴-۱-مدول طراحي آزمايشگاه و فضاهاي جانبي آن. ۷۰
۵-۴-۲- مدول آزمايشگاه ۷۰
۵-۵- برنامه فيزيكي ۷۱
فصل ششم:طراحي . ۷۵
بخش اول:مطالعات طبيعي،اقليمي وجغرافيايي. ۷۶
۶-۱-۱-بررسي مشخصات جغرافيايي شهر تهران. ۷۷
۶-۱-۱-۱-بررسي مشخصات جغرافيايي منطقه ۷۷
۶-۱-۲-بررسي مشخصات اقليمي تهران. ۷۸
۶-۱-۲-۱- دما. ۷۸
۶-۱-۲-۲-رطوبت نسبي. ۷۹
۶-۱-۲-۳-بارندگي. ۷۹
۶-۱-۲-۴سابقه يخبندان. ۸۰
۶-۱-۲-۵- تابش آفتاب ۸۰
۶-۱-۲-۶- باد ۸۱
۶-۱-۳-جهت استقرار ساختمان. ۸۲
۶-۱-۴- وضعيت توپوگرافي وشيب منطقه ۸۳
۶-۱-۵- منابع آب موجود در منطقه ۸۴
۶-۱-۵-۱- آبهاي زير زميني منطقه. ۸۴
۶-۱-۵-۲-آبهاي سطحي منطقه ۸۵
۶-۱-۶-شبكه ي حمل ونقل ودسترسي به منطقه ۸۵
۶-۱-۷-انواع كاربري اراضي در منطقه ۸۶
بخش دوم:تحليل سازه،تحليل سايت ومدارك طراحي. ۸۷
۶-۲-۱-نانو فناوري وتاسيسات مكانيكي ساختمان. ۸۸
۶-۲-۱-۱-نانو مواد تغيير فازدهنده. ۸۸
۶-۲-۲-نانو فناوري وتاسيسات الكتريكي ساختمان. ۸۹
۶-۲-۲-۱-تاسيسات نور پردازي وفناوري نانو. ۸۹
۶-۲-۳-تحليل سايت ۹۰
۶-۲-۳-۱-دلايل انتخاب سايت مورد نظر. ۹۰
فهرست منابع فارسي
فهرست منابع غيرفارسي
چكيده انگليسي
چكيده
 بالا بودن شدت انرژي ، امروزه تبديل به يكي از اساسي ترين معضلات اقتصادي اجتماعي كشور ما شده است و به علت گره خوردن با ساير مسائل فرهنگي و سياسي ، حل آن از طريق اصلاح سيستم قيمت گذاري تا به حال ممكن نشده است . لذا كشور ما بايستي در اين زمينه فعاليت نموده و با ايجاد و توسعه و حتي انتقال فناوريهاي نو ، كاهش مصرف انرژي را محقق سازد . يكي از جديدترين فناوري هايي كه در اين زمينه وجود دارد نانو تكنولوژي است.
اولين جرقه دانش نانو در سال ۱۹۵۹ توسط ريچارد فاينمن زده شد و متخصصاني چون پيتر ايدون اين فن آوري برتر را در معماري مطرح كردند . ايده هايي كه بر پايه فرضيه فاينمن ، در اوايل دهه ۹۰ ميلادي توسط دركسلر مطرح شد ، باعث گرديد تا در سال ۱۹۹۷ پايه هاي فناوري نانو پي ريزي شود .
نانو فناوري يعني ساخت مواد ، ابزار و سيستم هاي كاربردي و هوشمند در ابعاد ۱۰۰-۱ نانومتر ( يك نانو متر : يك ده ميليونيم سانتي متر ) و به كار گرفتن خواص فيزيكي ، شيميايي ، زيستي ، مكانيكي و الكتريكي و كنترل رفتار و خواص مواد و كالاهايي كه با آنها ساخته مي شود .
نانو تكنولوژي يا دانش ذرات بنيادين گاميست در راستاي توسعه ابزارهايي قوي در معماري و شهرسازي كه مي توانند به ما در حفظ اكوسيستم غالب ، استفاده از انرژي پاك ، ساختن كلان شهرها ، ايجاد فضاهاي مجازي و. كمك كند .
يك ساختمان هوشمند ، ساختماني است كه خود فكر مي كند و با سنجيدن نياز هاي ساكنانش در جهت رفع آن گام بر مي دارد . نانو ساختارها تلاش بي وقفه طراحان و معماران را براي رسيدن به فرم هاي جديد ، سازگار با محيط و عملكردگرا به نتيجه مي رسانند .
۱-۱- مقدمه
با شروع قرن ۱۹ ميلادي پيشرفت علم تحولات چشمگيري در عرصه زندگي بشر ايجاد كرد. از آن زمان به بعد فناوري با گام هاي بلندي به پيش آمد و زندگي انسانها را دگرگون ساخت. زماني كه قرن بيستم آغاز شد انسان بسيار سخت مي توانست درك كند كه خودروها و هواپيماها چگونه كار مي كنند، عبور از ديوار صوتي غيرممكن و بهره گيري از انرژي اتمي فقط در تئوري وجود داشت. امروزه نيز در ابتداي قرن بيست و يكم بسيار دشوار است كه باور كنيم بشر با روباتهاي ميكروسكوپي خواهد داشت كه امراض را نابود و مرگ و ميرها را كاهش و طول عمر بشر را افزايش خواهد داد. حتي نمي توان تصويري را در ذهن ساخت كه در يك خط مونتاژ ميكروسكوپي، مكعب هايي از DNA بر روي يك تسمه نقاله از جنس سيليكان به اندازه ضخامت يك موي تازه روئيده انسان در حال حركت است و در كنار تسمه، روباتهايي مولكول هاي جداگانه اي را بر روي مكعب ها مونتاژ مي نمايند و سازه هاي بزرگ مي سازند. به دنبال سيل خروشان تحولات، فناوري هاي نوين پا به عرصه زندگي بشر مي گذارند. تولد چنين محصولات خارق العاده و نمايش چنين تصاوير مربع حاصل بخشي از دانش بشري است كه به آن نانو فناوري مي گويند.
فناوري نانو، عبارت است از توانايي در كنترل ماهرانه مواد در مقياس كمتر از يك ميليونيوم ماده كه پتانسيل و قابليت تغيير محيط و ساخت و ساز را دارد. بر اين اساس فناوري نانو بر آن است تا هر چيزي از واكنش هاي شيميايي گرفته تا رايانه ها و حتي اشيايي كه در تصور انسان هم نمي گنجد را تغيير دهد يا از ابتدا طراحي كند. بنابراين اين فناوري منجر به تغييرات اساسي در زندگي ما خواهد شد كه در همه زمينه ها تجلي خواهد يافت.
۱-۲- بيان مسئله
بالا بودن شدت انرژي ، امروزه تبديل به يكي از اساسي ترين معضلات اقتصادي اجتماعي كشور ما شده است و به علت گره خوردن با ساير مسائل فرهنگي و سياسي ، حل آن از طريق اصلاح سيستم قيمت گذاري تا به حال ممكن نشده است . ابتدا بايد توجه داشت كه اصلاح قيمت ها به تنهايي براي بهينه سازي مصرف انرژي كافي نيست و نياز به فناوري هاي جديد در اين زمينه قطعي مي باشد . لذا كشور ما بايستي در اين زمينه فعاليت نموده و با ايجاد و توسعه و حتي انتقال فناوريهاي نو ، كاهش مصرف انرژي را محقق مي سازد . يكي از جديدترين فناوري هايي كه در اين زمينه وجود دارد نانو تكنولوژي است .
اولين جرقه دانش نانو در سال ۱۹۵۹ توسط ريچارد فاينمن زده شد و متخصصاني چون پيتر ايدون اين فن آوري برتر را در معماري مطرح كردند . ايده هايي كه بر پايه فرضيه فاينمن ، در اوايل دهه ۹۰ ميلادي توسط دركسلر مطرح شد ، باعث گرديد تا در سال ۱۹۹۷ پايه هاي فناوري نانو پي ريزي شود .
نانو فناوري يعني ساخت مواد ، ابزار و سيستم هاي كاربردي و هوشمند در ابعاد ۱۰۰-۱ نانومتر ( يك نانو متر : يك ده ميليونيم سانتي متر ) و به كار گرفتن خواص فيزيكي ، شيميايي ، زيستي ، مكانيكي و الكتريكي و كنترل رفتار و خواص مواد و كالاهايي كه با آنها ساخته مي شود تا سطح ميكروسكوپي .
نانو تكنولوژي يا دانش ذرات بنيادين گاميست در راستاي توسعه ابزارهايي قوي در معماري و شهرسازي كه مي توانند به ما در حفظ اكوسيستم غالب ، استفاده از انرژي پاك ، ساختن كلان شهرها ، ايجاد فضاهاي مجازي ، سالن هاي ضد جاذبه ، عينيت بخشيدن به تله پارتيشن ها و تئوري هاي مختلف كمك كند ، با كمك اين فناوري نوين به سمت مصالح ساده اي خواهيم رفت كه در مقياس بسيار كوچك نانو طراحي شده اند . ساختمان هاي آينده بي نياز از انرژي ، ساختمان هايي خواهند بود كه از شبكه هاي خارجي استفاده نمي كنند .
در بخش ساختمان ، فناوري نانو را مي توان نوعي « فناوري توانا كننده » ناميد كه بشر را قادر مي كند تا با بهره گيري از چنين فناوري جالبي ، عرصه هاي جديدي از توسعه و پيشرفت را فراروي خود تصور كند .
در واقع نانو معماري ، تلفيق فناوري نانو با معماري است كه با بهره گرفتن از محصولات نانو ، نانو مواد ، نانو ارتباطات و حتي اشكال و فرم هاي نانو ميسر مي شود . نانو معماري به معناي ايجاد